Тўхтаев Хусен Мирзаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омилларини уйғун ривожлантириш қонуниятлари”, 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.4.PhD/Fal136.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.F.02.02.
Илмий раҳбар: Яхшиликов Жўрабой Яхшиликович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Назаров Ҳаким Назарович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Ғайбуллаев Отабек Муҳаммадиевич, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омилларини уйғун ривожлантириш қонуниятларини очиб бериш ва такомиллаштириш юзасидан амалий таклиф-тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омили қишлоқ аҳолиси маънавий эҳтиёжларини ўсиб бориш қонуни билан ўзаро диалектик боғлиқлиги фалсафанинг атрибутив категориялари (мазмун ва шакл, бутун ва қисм) воситасида асосланган;
қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омилларини уйғун ривожлантиришда аҳоли, айниқса ёшларнинг дахлдорлик ҳиссини шакллантириш ва унинг ботиний (ички руҳий-маънавий), зохирий (ташқи), прагматик (амалий) сингари шакллари мантиқий асосланган;
“ақлли (интелектуал) қишлоқ уйи”, “ақлли қишлоқ”, “агротехнопарк” концепциялари қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омилларини уйғун ривожлантиришнинг асосий инновацион воситаси эканлиги исботланган;
қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишда моддий ва маънавий омилларни уйғун ривожлантиришнинг асосий усули сифатида ”Агро кластер”ларнинг онтологик ва гносеологик табиати “Агрокластер”, “Агроташаббус”, “Агросиёсат”, “Агротуризм” тушунчалари нуқтаи назардан илмий жиҳатдан такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбекистоннинг ижтимоий тараққиётида қишлоқдаги моддий ва маънавий ҳаёт омилларини уйғун ривожлантириш диалектикасини тадқиқ этиш асосида:
“қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этиш”, “қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий омили”, “қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг маънавий омили”, “қишлоқ аҳолиси маънавий эҳтиёжларининг ўсиб бориши қонуни” тушунчаларига ижтимоий-фалсафанинг категориялари сифатида ёндашувига оид таклиф ва тавсиялардан Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш Самарқанд вилоят бошқармаси томонидан вилоят кесимида ўтказилган “Обод қишлоқ” ва “Обод маҳалла”ларда ободончилик ва фаровонликни таъминлашга қаратилган “Ақлли уй” ва “Томорқа маданияти – фаровон ҳаёт манбаи” мавзусидаги тадбирлар дастури сцейнарисини ишлаб чиқиш ва ижросини таъминлашда амалий жиҳатдан фойдаланилган (Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика Кенгашининг 2019 йил 19 ноябрдаги 02-03/802-сон маълумотномаси). Бу эса қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишнинг моддий ва маънавий омилларини уйғун ривожлантиришга нисбатан илгари сурилган фалсафий ғоялар, илмий ва амалий ишланмалар, социологик сўровлар натижалари, билдирилган таклиф ва тавсиялари қишлоқ фуқаролар йиғини аҳолисининг миллий юксалиш даврида иқтисодий, инновацион, фалсафий тафаккурини шакллантиришга ва қишлоқларда тез фурсатларда фаровон ҳаёт бунёд этишнинг моддий ва маънавий асосларини уйғун ривожланиш ишларини амалга ошириш ва уларнинг ечимларини топишга амалий жиҳатдан хизмат қилган;
қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишда аҳоли, айниқса ёшларнинг қалбида даҳлдорлик ҳиссини шакллантириш ва бунёдкорлик туйғусини янада юксалтириш зарурлиги сингари мезонлар асосида асослаб берилганлигига оид таклиф ва тавсиялар ва илмий хулосалардан Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи Самарқанд вилоят кенгаши томонидан 2019 йил июль ва август ойларида ўтказилган “Қишлоқ қурувчиси - фидокор, меҳнаткаш инсон” ва “Фидойи ёшлар отрядлари” каби дастурлар сценарийларини тайёрлашда ва ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг 2019 йил 20 ноябрдаги 04-13/5239-сон маълумотномаси). Натижада, аҳолининг, жумладан ёшлар қалбида ободлик, фаровонлик, бунёдкорлик, меҳнатсеварлик ва даҳлдорлик ҳиссини янада оширишга хизмат қилган;
қишлоқда фаровон ҳаёт барпо этишда моддий ва маънавий омилларни уйғун ривожлантиришнинг асосий инновацион воситаси сифатида ишлаб чиқилаётган “Ақлли ва рақамли қишлоқ концепцияси бўйича йўналишлар, унинг ташкилий асослари, инфраструктураси сифатида “Ақлли интелектуал уй”, “Ақлли қишлоқ”, “Агротехнопарк” тизмини шакллантириш механизмлари борасидаги таклиф ва тавсияларидан “Ижтимоий муаммоларни ҳал этишда ижтимоий шерикликни кучайтиришнинг инновацион йўлларини жорий этиш” номли 57-11/78 рақамли лойиҳа ижросида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 2019 йил 15 октябрдаги 29-сон маълумотномаси). Натижада ижтимоий-иқтисодий тизимлар, аҳоли фаровонлигини таъминлашда турли соҳаларни инновацион ривожлантиришда устувор аҳамият бериш керак бўлган вазифаларни аниқлаб олишга хизмат қилган;
“Агрокластер” каби тушунчага берилган фалсафий таъриф ва тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Аграр ва сув хўжалиги масалалари Қўмитасининг кластер соҳасидаги муносабатларни ташкилий ва ҳуқуқий асосларини тартибга солишга йўналтирилган “Кластер тўғрисида”ги қонун лойиҳасини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Аграр ва сув хўжалиги масалалари Қўмитасининг 2019 йил 19 ноябрдаги 04/4-05-165-сон маълумотномаси). Бу ўз навбатида, қишлоқ аҳолисининг фаровон ҳаётлари учун фалсафий асос сифатида хизмат қилган.