Shamsutdinova El`vira Faridovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘smir qizlarda surunkali estrogen etimovchiligi holatlarini gormonal davolashning klinik-biokimyoviy jihatlari noto‘liq tushishi bo‘lgan ayollarda jarrohlik kontratsepsiya usullarini takomillashtirish», 14.00.01–Akusherlik va ginekologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.3.PhD/Tib264.
Ilmiy rahbar: Irgasheva Sevara Utkurovna, tibbiyot fanlari doktori.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti, DSc.27.06.2017.Tib.29.01.
Rasmiy opponentlar: Zufarova Shaxnoza Alimdjanovna, tibbiyot fanlari doktori,; Xadjimetov Abdugafur Axatovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent vrachlar malakasini oshirish instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: o‘smir qizlar surunkali estrogen etishmovchiligi holatlari klinik-biokimyoviy jihatlari asosida gormonal davolashni takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
surunkali estrogen etishmovchiligi bo‘lgan o‘smir qizlarda sitoliz va xolestaz ko‘rsatkichlari miqdoriga bog‘liq bo‘lmagan umumiy ishqoriy fosfataza miqdori ortishi isbotlangan;
gipogonadizmi bo‘lgan o‘smir qizlarda umumiy xolesterin (LPONP) va trigliseridlar miqdori o‘zaro proporsional ortishi aniqlangan;
ilk bor o‘smir qizlar gipogonadizmida tefestrol va didrogesteronni birgalikda qo‘llash ikkilamchi jinsiy alomatlarini rivojlanishiga bevosita ta’siri isbotlangan;
ilk bor estrogen etishmovchiligi bo‘lgan o‘smir qizlarda 17-betta-estradiol va tefestrolning lipidlar almashinuvi ko‘rsatkichlari va jigar metabolizmiga ta’siri aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
O‘smirlardagi surunkali estrogen etishmovchiligi holatlarida klinik-biokimyoviy o‘zgarishlarni aniqlash va gormonal davolashning zamonaviy jihatlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
«Reproduktiv yoshdagi o‘smirlar va ayollarda surunkali estrogen tanqisligi holatlarini tashxislash va davolash» uslubiy qo‘llanmasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2018 yil 26 avgustdagi 8n-d/174-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy qo‘llanma estrogen tanqisligi holatlarini tashxislashda klinik-biokimyoviy o‘zgarishlarni aniqlash, tashxislash, kasallik kechishini bashorat qilish va o‘z vaqtida davolash chora-tadbirlarini qo‘llashga xizmat qilgan;
«Surunkali estrogen tanqisligi holatlarini davolashda tefestrol» uslubiy qo‘llanmasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2018 yil 26 avgustdagi 8n-d/174-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy qo‘llanma surunkali estrogen tanqisligi holatlarini davolashda tefestrol preparatini qo‘llash orqali kasallik rivojlanishi va kelib chiqadigan asoratlarning oldini olishga xizmat qilgan;
o‘smirlarda surunkali estrogen etishmovchiligi holatlarida klinik-biokimyoviy o‘zgarishlarni aniqlash va gormonal davolashning yangi uslullarini ishlab chiqish bo‘yicha olingan ilmiy natijalari sog‘liqni saqlash tizimiga, jumladan, Respublika ixtisoslashtirilgan endokrinologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi va uning Qarshi filiali hamda Farg‘ona viloyati Beshariq tuman markaziy ko‘p tarmoqli poliklinikasi amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2019 yil 2 apreldagi 8n-z/43-son ma’lumotnomasi). Joriy qilingan natijalar tibbiy yordam sifatini oshirgan, tashxislash va davolashning yangi uslublarni qo‘llash o‘smirlik davrida ayniqsa, gepato-biliar tizimning surunkali kasalliklarida uzoq muddatli gormonlar o‘rnini bosuvchi davolashni qo‘llash orqali asoratlarini kamaytirish, bemorlar hayot sifatini yaxshilash hamda ularning statsionarda davolanish muddatini 5,5 kunga qisqartirish bilan davolash xarajatlarini 19,5% kamaytirish hisobiga iqtisodiy samaradorlikka imkon yaratgan.
