Хўжамов Жўрабек Найимовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турли зот ва зотдорликдаги сигирларни сут маҳсулдорлигини ошириш йўллари», 06.02.03–Хусусий зоотехния. Чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш технологияси (қишлоқ хўжалиги фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Qx191.

Илмий раҳбар: Кахаров Абдусаттар, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд ветеринария медицинаси институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти  ва Самарқанд ветеринария медицинаси институти, PhD.30.08.2018.Qх.75.01.

Расмий оппонентлар: Шакиров Қахрамон Журабоевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори; Ҳайдаров Қаххор, қишлоқ хўжалиги фанлариномзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Чорвачилик ва паррандачилик илмий-тадқиқот институти.

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: голштинлаштирилган қора-ола ва турли селекцияга мансуб бўлган Голштин зотининг насл ва маҳсулдорлик хусусиятларини такомоллаштиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор Самарқанд вилоятининг фермер хўжаликлари шароитида голштинлаштирилган қора-ола ва ҳар хил селекцияга мансуб соф зотли голштин сигирларининг хўжалик-биологик хусусиятлари аниқланган;

ҳайвонларни илмий асосланган меъёрлар бўйича озиқлантиришнинг ресурс тежамкор саноат усуллари такомиллаштирилган;

республиканинг иссиқ иқлим шароитида голштин зотининг Германия, Польша ва Голландия селекциясига мансуб бўлган сигирларининг сут маҳсулдорлиги қиёсий баҳоланган;

сут маҳсулдорлиги бўйича турли генотипли сигирларнинг генетик потенциалидан тўлиқ фойдаланиш йўллари аниқланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Генетик келиб чиқиши билан фарқ қилган қорамолларни такомиллаштириш ва уларнинг маҳсулдорлигини ошириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:

Голландия, Германия ва Польша давлатларидан олиб келинган голштин зотига мансуб сигирларнинг хўжалик фойдали белгилари, насл ва маҳсулдорлик хусусиятларини яхшилашнинг такомиллаштирилган технологиялари Тайлоқ тумани «Сиёб Шавкат Орзу» қорамолчилик фермер хўжалигининг «Элпок» қишлоқ фуқаролар йиғинидаги биринчи фермасида жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 12 апрелдаги 02/17-494-сон маълумотномаси). Натижада Голландия, Германия ва Польша селекциясига мансуб бўлган сигирлар сут маҳсулдорлиги қора-ола зоти I ва II-бўғин авлодлар кўрсаткичларидан тегишлича 2,25; 1,79; 1,69 марта юқори бўлган, II-лактацияда эса бу кўрсаткич мос равишда 2,09; 1,60; 1,49 мартани ташкил этган;

голштинлашган қора-ола генотипли сигирларнинг сут маҳсулдорлигини ошириш, айрим биологик ва истеъмол қилинган озуқасини сут билан қоплаш бўйича ишлаб чиқилган технологиялар Тайлоқ тумани «Сиёб Шавкат Орзу» қорамолчилик фермер хўжалигининг «Деҳқонобод» қишлоқ фуқаролар йиғинидаги иккинчи қорамолчилик фермасида жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 12 апрелдаги 02/17-494-сон маълумотномаси). Натижада ҳар бир бош сигирдан лактация давомида олинган соф фойда I-лактацияда 52,3-4952,6 минг сўмни, рентабеллик даражаси 0,6-32,3 фоизни, II-лактацияда эса 38,8-2986,5 минг сўмни ва 0,4-17,6 фоизни ташкил этган;

турли селекцияга мансуб голштин зотли сигирлар сутининг сифат кўрсаткичларини яхшилашнинг такомиллаштирилган технологияси Жомбой туманидаги «PUREMILKY PRODUCTS» қорамолчилик фермер хўжалигида жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 12 апрелдаги 02/17-494-сон маълумотномаси). Натижада I-лактацияда сигирлар сути таркибидаги ёғ кўрсаткичи 0,13; 0,12; 0,09 фоизга ва оқсил кўрсаткичи 0,04; 0,03; 0,03 фоизга ошишига имкон яратилган.