Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдурахимов Аброржон Акрамовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Helicobacter pylori бактериясининг вирулент факторларини генетик жиҳатдан ўрганиш», 03.00.01–Биокимё, 03.00.03–Молекуляр биология. Молекуляр генетика. Молекуляр биотехнология (биология фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.4.PhD/В144.

Илмий раҳбар: Турдикулова Шахлохон Уткуровна, биология фанлари доктори.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Биофизика ва биокимё институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Биофизика ва биокимё институти, DSc.29.12.2018.В.01.13.

Расмий оппонентлар: Абдуллаев Алишер Абдумавлянович, биология фанлари доктори; Далимова Сурайё Нугмановна, биология фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Геномика ва биоинформатика маркази.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: Helicobacter pylori бактериясининг генетик факторларини гастроэнтерологик касалликлар билан боғлиқлигини аниқлашдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

H.pylori бактериясининг вирулент CagA, IceA ва VacA генларининг тарқалиш частотаси ҳамда CagA, IceA1 генлари ва VacA генининг s1/m1/m2 типлари билан гастроэнтерологик касалликлар ўртасидаги ассоциация аниқланган;

H.pylori бактериясининг вирулент CagA, VacA генларини генотиплаш учун мультиплекс ПЗР усули ишлаб чиқилган;

CagA генини аниқлаш учун Real-time PCR усули ишлаб чиқилган;

Ўзбекистон ҳудудидаги H.pylori бактерияси изолятларининг VacA гени секвенс натижаларига кўра аввал аниқланмаган нуклеотидлар мутацияси аниқланган ва ушбу мутациялар фақат маҳаллий изолятлар учун хослиги ҳамда маҳаллий изолятлар дунёнинг бошқа штаммларидан фарқланиши исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 

МаҳаллийH.pylori бактерияси изолятларини вирулент CagA, IceA ва VacA генлари бўйича генотиплаш, VacA генини секвенирлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 

полимераза занжир реакцияси (ПЗР) методи ФА-Ф6–Т219 рақамли «Маҳаллий Lactobacillus casei group штаммлари томонидан бактериоцинга ўхшаш моддаларнинг ошқозон ва ўн икки бармоқли ичак касаллигини чақирувчи Helicobacter pylori га қарши таъсирини ўрганиш» мавзусидаги фундментал лойиҳада маҳаллий H.pylori культураларини идентификация қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 4 мартдаги 4/1255-586-сон маълумотномаси). Натижада бактерия культураларини аниқлашда юқори спецификликка эришиш ҳамда H.pylori бактериясининг нопатоген ва патоген штаммларини аниқлаш имконини берган;

такомиллаштирилган мультиплекс ПЗР методи ФА-Ф6–Т219 рақамли «Маҳаллий Lactobacillus casei group штаммлари томонидан бактериоцинга ўхшаш моддаларнинг ошқозон ва ўн икки бармоқли ичак касаллигини чақирувчи Helicobacter pyloriга қарши таъсирини ўрганиш» мавзусидаги фундментал лойиҳада нопатоген ва патоген  бактерия культураларни аниқлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 4 мартдаги 4/1255-586-сон маълумотномаси). Натижада бактерия культураларини аниқлашда реактивларни уч баробар тежаш ва иқтисодий самарадорликка эришиш имконини берган;

маҳаллий H.pylori бактерия изолятлари VacA генининг нуклеотидлар (KY779729.1, KY779730.1) ва аминокислоталар (AVH78333.1, AVH78334.1) кетма-кетлиги NCBI ва ENA ҳалқаро маълумотлар базасига киритилган (Калифорния университетининг 2019 йил 17 январдаги маълумотномаси). Натижада Ўзбекистон ҳудудида тарқалган H.pylori изолятларини ўзига хослигини аниқлаш ҳамда ушбу сиквенс маълумотларидан дунёнинг турли минтақаларида учровчи штаммларни таққослаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish