Sayt test rejimida ishlamoqda

Умурзаков Акрамжон Хакимовичнинг

фан доктори  (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бошқариладиган вибрацион механизмлар ва механик системаларнинг назарий асосларини ривожлантириш ҳамда рационал конструкцияларини яратиш», 05.02.02–Механизмлар ва машиналар назарияси. Машинашунослик ва машина деталлари (техника фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.DSc/Т259.

Илмий маслаҳатчи: Каримов Камолхон Аббасович, техника фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-қурилиш институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети ва Ўзбекистон Миллий университети, DSc.28.02.2018.Т.03.04.

Расмий оппонентлар: Алимухамедов Шавкат Пирмухамедович, техника фанлари доктори, профессор; Махкамов Қобил Хамдамович,техника фанлари доктори, профессор; Мансуров Мухторжон Тохиржанович, техника фанлари доктори.

Етакчи ташкилот: Андижон машинасозлик институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: механизмлардаги кинематик жуфтликлар ва боғланишларнинг фрикцион характеристикаларини вибрация воситасида бошқариш усулларини ишлаб чиқиш, назарий асосларини такомиллаштириш ва улар асосида механизмлар ва механик системаларнинг рационал конструкцияларини яратишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

фрикцион механизмлар ва фрикцион туташган жуфтликлар параметрларини вибрация воситасида бошқариш усулларининг такомиллашган  таснифи ишлаб чиқилган;

горизонтал текисликда даврий куч таъсирида ҳаракатланаётган жисмнинг бошқариладиган ҳаракатини ифодаловчи чизиқсиз дифференциал тенгламалар системаси кўринишидаги математик модели тузилган. Чизиқли ҳадларга келтирилиб, унинг даврий ечими қурилган. Тенгламалар системаси, унинг чизиқсиз ҳадларини эътиборга олиб, MatCad муҳитида ечилган. Жисм ҳаракатининг асосий параметрларини тасвирловчи графиклар қурилган;

звенолардан бири иккинчисига ўзгарувчан куч воситасида сиқиб қўйилган бошқариладиган фрикцион узатмадаги сирпанишни бошқариш мумкин бўлган соҳа аниқланган. Бунда биринчи маротаба, бошқариладиган  тезликнинг ўзгариш қонуниятлари ва бу тезликнинг нотекис қийматлари аниқланган;

фрикцион  жуфтликлардаги қуруқ ишқаланиш кучини, юқори частотали тебранишлар таъсиридаги ўзгаришлари тажриба йўли билан аниқланган ва тегишли қонуниятлар графиги ишлаб чиқилган;

ричагли-тишли механизмни кинематикаси моделлаштирилган, турли хил даврий механизмларни динамик моделлаштириш звенолар эластиклигини эътиборга олган ҳолда амалга оширилган ва ишчи звеноларни максимал юкланган ҳолатлари аниқланган;

вибрация воситасида бошқариладиган фрикцион механизмлар конструкциясида юқори частотали тебранишлар олиш усуллари ишлаб чиқилган;

пассив ишчи органларни автотебраниш ҳисобига актив ишчи органларга айлантириш усули ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

далаларга экишдан олдин тупроққа ишлов бериш учун ишлаб чиқилган дала рельефига мосланувчан тишли боронанинг саноат нусхаси Наманган вилояти «Найман чегара» фермер хўжалигида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 мартдаги 02/023-127-сон маълумотномаси). Натижада боронанинг тупроққа ишлов бериш чуқурлигини 1,1 мартага орттириш имконияти яратилган;

ишлаб чиқилган тебранма тишли борона Наманган вилояти «Элмуроджон Қурбонов» фермер хўжалигида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 мартдаги 02/023-127-сон маълумотномаси). Натижада тупроқ таркибидаги 50 мм дан катта бўлган фракциялар миқдорини, агротехник талабларда кўзда тутилган миқдордан 40%га, 25-50 мм бўлган фракциялар миқдорини эса 30%га камайтириш имкони яратилган;

вибрацион механика тамойиллари асосида яратилган тебранма тишли борона “Мингбулоқ Агросервис МТП ва ИСМ” МЧЖда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 мартдаги 02/023-127-сон маълумотномаси). Натижада ишчи органларни тебраниши туфайли бегона ўтларни йўқотилиш даражасини 10% га ошириш имконияти яратилган;

ерларга эрта баҳор ва экиш олдидан кам энергия сарфлаб, сифатли ишлов берадиган тебранма тишли боронанинг конструкцияси “Мингбулоқ Агросервис МТП ва ИСМ” МЧЖда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 мартдаги 02/023-127-сон маълумотномаси). Натижада борона тишларини тебранишлари ҳисобига агрегатнинг тортишга қаршилиги камайиб, ишлов берилган ҳар бир гектардан 1,15 литр ёнилғи тежаш имконияти яратилган;

ишлаб чиқилган автотебранишлар асосида ишлайдиган борона “Мингбулоқ Агросервис МТП ва ИСМ” МЧЖда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 мартдаги 02/023-127-сон маълумотномаси). Натижада боронага техник хизмат кўрсатиш ва транспортировкаси учун сарфланадиган эксплуатацион ҳаражатларни 20,6%га камайтириш имкони яратилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish