Sayt test rejimida ishlamoqda

Артикова Мавлуда Абдурахмановнанинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болалар церебрал фалажлигида эпилепсия жараёнининг клиник-диагностик тавсифи», 14.00.13–Неврология (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.DSc/Tib199.

Илмий маслаҳатчи: Гафуров Бахтияр Гафурович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти, 27.06.2017.Tib.31.01.

Расмий оппонентлар: Садикова Гулчехра Кабуловна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Рахимбаева Гулнора Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Заваденко Николай Николаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия).

Етакчи ташкилот номи: Қозоғистон миллий тиббиёт университети.

Диссертациянинг йўналиши: илмий амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: болалар церебрал фалажлигида эпилепсия ва эпилептик  тутқаноқларнинг клиник-диагностик хусусиятларини таснифлаш, прогнозлаш ва даволаш тамойилларини ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор болалар церебрал фалажлигида (БЦФ) симптоматик эпилепсия  (СЭ) асорати бош мия морфологик тузилмасининг ўзгаришлари субарахноидал соҳанинг кенгайиши ҳамда бош миянинг туғма аномалиялари билан фарқланиши  аниқланган;

илк бор БЦФда ирсий белгилар аниқланиб, гаптоглобин Нр2-2 фенотипи  оғир кечувчи қўшалоқ гемиплегия ва атоник-астатик шакллар ривожланишининг  хавфли омили эканлиги аниқланган;

илк бор БЦФ беморларда липидларнинг перекисли оксидланиши (ЛПО) ва  малонли диальдегид (МДА) миқдорининг ортиши СЭ билан асоратланиб, унинг кучайиши касалликнинг клиник шакли ва гаптоглобин фенотипига боғлиқлиги аниқланган;

БЦФ беморларда ацетилхолин миқдори пасайиши натижасида мияда нейромедиаторлар  мувозанатининг бузилиши СЭни ривожланиши билан боғлиқлиги исботланган;

илк бор БЦФ ва СЭли беморлар гомеостазида электролитларнинг пасайишга мойиллиги ҳамда орқа мия суюқлигида (ОМС) бу кўрсаткичлар ўта паст эканлиги аниқланган;

нейромедиаторлар микдорининг етишмовчилиги БЦФ ва СЭ оғирлик даражасига боғлиқлиги исботланган;

патологик жараённинг зўрайишини кўрсатадиган яллиғланиш (TNFα, IFNγ) ва яллиғланишга қарши (IL-10) цитокинлар миқдорининг иккала биологик муҳитда ҳам ортиши СЭ асоратли БЦФ беморларга хос эканлиги аниқланган;

илк бор аутопсияда бош мия тузилмасининг морфометрик хусусиятлари таснифланиб, мия пўстлоғи ва пўстлоқ остида ҳосил бўлган глиал чандиқ глиянинг эпилептик ўчоқлар шаклланишида муҳимлиги исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Болалар церебрал фалажлигида эпилепсия жараёнини ташхислаш ва даволашнинг янги усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:

«Болалар церебрал фалажлигида симптоматик эпилепсияни ташхислаш ва даволашда янгича ёндашувлар» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 27 февралдаги 8н-р/34-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма ташхислаш, хавфли гуруҳни аниқлаш, касаллик кечишини башорат қилиш ва ўз вақтида даволаш чора-тадбирларини қўллашга хизмат қилган;

«Симптоматик эпилепсия асоратли болалар церебрал фалажлигида бош миянинг морфологик хусусиятлари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 27 февралдаги 8н-р/34-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма БЦФнинг турли клиник шаклларида бош миянинг ҳар хил соҳаларида патоморфологик ўзгаришлар эпилептик ўчоқлар шаклланишига боғлиқлигини аниқлашга хизмат қилган;

БЦФда эпилепсия жараёнини ташхислаш ва даволашнинг янги усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизимига, жумладан, Бухоро вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази неврология бўлими ҳамда Бухоро вилояти руҳий-асаб касалликлари диспансери болалар бўлими амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 6 мартдаги 8н-д/10-сон маълумотномаси). Жорий қилинган натижалар тиббий ёрдам сифатини оширишга, ташхислаш ва даволашнинг янги услубларни қўллаш орқали БЦФда эпилепсия хуружларини камайтириш, асоратларининг олдини олиш, беморлар ҳаёт сифатини яхшилаш ҳамда болаларни стационарда даволаниш муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликка имкон яратган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish