Мирсолиева Муҳаббат Тухтасиновнанинг

фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларининг касбий компетентлигини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш», 13.00.07–Таълимда менежмент (педагогика фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.DSc/Ped9.

Илмий маслаҳатчи: Мусурманова Айниса, педагогика фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳузуридаги Бош илмий-методик маркази.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Халқ таълими тизими раҳбар ва мутахассис ходимларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти, Бош илмий методик марказ, DSc.30.05.2018.Ped.68.01.

Расмий оппонентлар: Исмаилова Зухра Карабаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Исмадияров Яшин Уткирович, педагогика фанлари доктори; Олимов Кахрамон Танзилович, педагогика фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларининг касбий компетентлигининг ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

ОТМ раҳбар ва педагог кадрларининг касбий компетентлигини ривожлантириш  архитектоникаси акмеологик мезонлар (касбий мотивация, шахсий-касбий сифатлар, ўзини ўзи бошқариш, рефлексивлик, креативлик)нинг фаолият талаблари ва касбий ривожланиш методологияси билан интегратив уйғунлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;

раҳбар ва педагог кадрларнинг компетенциялар модели ва кластерли тузилмаси таълимни модернизациялаш шароитида уларни касбий тайёргарлиги мазмуни ва сифатига қўйиладиган малака талаблари ҳамда коорпоратив(таянч) ва метакомпетенциялар тизимини (ижтимоий, когнитив, функционал) интеграциялаш асосида ишлаб чиқилган;

ОТМ раҳбар ва педагог кадрлари касбий компетентлигини ривожлантиришнинг импакт мониторинг тизими, таълим дастурларини табақалаштириш ҳамда муқобил малака ошириш шаклларини андрагогик таълим талабларига мувофиқлаштириш асосидаги ташкилий-бошқарув механизмлари аниқланган;

касбий компетентликни ривожлантиришнинг ташкилий-дидактик механизмлари лойиҳавий таълим, аралаш ўқитиш, тьюторлик хизмати ва инновацион-интерактив технологияларга асосланган вариатив ахборот-методик таъминотни ишлаб чиқиш орқали такомиллаштирилган;

раҳбар ва педагог кадрлар касбий компетентлигини квалиметрик механизмлари компетентлик даражасини баҳолашнинг информацион ва аналитик мезонларини интеграл диагностик технологиялар (био портфолио, тест синовлари, «assessment centre») ва индикаторли тузилма билан маъқбул уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрлари касбий компетентлигини ривожлантириш механизмларини такомиллаштиришга оид тадқиқотнинг илмий натижалари асосида:

касбий компетентликни ривожлантириш мазмуни ва механизмларини такомиллаштиришда акмеологик мезонлар (касбий мотивация, шахсий-касбий сифатлар, ўзини ўзи бошқариш, рефлексивлик, креативлик)нинг фаолият талаблари ва касбий ривожланиш методологияси билан интегратив уйғунлигини таъминлаш тузилмасидан ИТД-1-Ё-14 рақамли «Олий таълим муассасалари педагог кадрлари касбий компетентлигини узлуксиз ривожлантиришнинг информацион-методик таъминотини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш: акмеологик ёндашув» лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 4 октябрдаги 89‑03‑3468‑сон маълумотномаси). Касбий компетентликни ривожлантиришнинг мазкур тузилмаси олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларининг кўп босқичли узлуксиз малака ошириш тизими ташкилий механизмларини ишлаб чиқиш имконини берган;

раҳбар ва педагог кадрларнинг коорпоратив (таянч) ва метакомпетенциялар (ижтимоий, когнитив, функционал) тизими интеграциясига асосланган компетенциялар моделидан «Педагогика» таълим соҳаси ва «Таълим менежменти» йўналиши бўйича олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш мазмуни ва уларнинг тайёргарлиги ҳамда компетентлигига қўйиладиган малака талабларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 4 октябрдаги 89-03-3468-сон маълумотномаси). Мазкур моделнинг жорий этилиши олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш курсларининг компетентли ёндашув асосидаги замонавий дидактик таъминотини ишлаб чиқиш имконини берган;

олий таълим муассасалари раҳбар кадрларида креативлик, инновацион компетентликни шакллантириш ва ривожлантириш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 июндаги ПҚ‑3775‑сонли «Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш ва уларнинг мамлакатда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳотларда фаол иштирокини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарори иловаси «Йўл харитаси«нинг 34-бандига киритилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 4 октябрдаги 89‑03‑3468‑сон маълумотномаси). Натижада раҳбар кадрларнинг малакасини ошириш курслари ўқув режаларига инновацион компетентликни ривожлантириш, таълимдаги инновацион жараёнларни бошқаришга қаратилган модуллар киритилган, таълим дастурлари ва ўқув-методик таъминотини  такомиллаштиришга хизмат қилган;

раҳбар ва педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва малака ошириш жараёнларида ўқитиш шакллари ва услубларини такомиллаштириш, ўқув жараёнига инновацион таълим ва ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш механизмлари бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2015 йил 20 августдаги 242-сон Қарори билан тасдиқланган «Олий таълим муассасалари раҳбар ва педагог кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш курсларини ташкил этиш тўғрисида Низом» мазмунига киритилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 4 октябрдаги 89‑03‑3468‑сон маълумотномаси). Натижада раҳбар ва педагог кадрлар касбий компетентлигини баҳолашнинг ассессмент технологиялари, интеграллашган кейслар базаси, оммавий очиқ онлайн курсларнинг замонавий методологиясини яратиган, малака ошириш курсларининг масофавий таълим технологиялар асосидаги ташкилий-дидактик механизмларини такомиллаштиришга хизмат қилган;

ОТМ раҳбар ва педагог кадрлари касбий компетентлигини ривожлантириш жараёнларининг интеграл мониторингини олиб бориш, қайта тайёрлаш ва малака ошириш марказларидаги ўқитиш сифатини назорат қилиш механизмлари олий таълим тизими раҳбар ва педагог кадрларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимига Олий ва ўрта махсус таълим вазирининг 2016 йил 15 августдаги 343-сон буйруғи билан жорий этилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 4 октябрдаги 89‑03‑3468‑сон маълумотномаси). Натижада қайта тайёрлаш ва малака ошириш курсларидаги ўқитиш сифати даражасини миллий ва халқаро стандартларга мослигини таъминлашга хизмат қилувчи ички ва ташқи назорат механизмлари такомилаштириш имконини берган.