СУЛТАНОВ Тахиржон Закирович: «Иншоотнинг фазовий ва чизиқсиз деформацияланишини ҳисобга олган ҳолда грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлик ишончлилигини баҳолаш назарияси ва усуллари» (05.23.07 ва 01.02.03) – Тошкент давлат техника университети (100095, Тошкент ш., Олмазор тумани, Университет кўчаси 2-уй. Тел.: (99871) 246-46-00; fax: (99871) 227-10-32; e-mail: tadqiqitchi@tdtu.uz), (диссертация рус тилида). 

    Илмий маслахатчи: М.М.Мирсаидов

    Иш бажарилган ташкилот: Тошкент ирригация ва мелиорация институти.

    Расмий оппонентлар: О.Я.Гловацкий, З.С.Сирожиддинов, К.С.Султанов

    Етакчи ташкилот: Наманган муҳандислик педагогика институти

    Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик

    I. Тадқиқотнинг мақсади грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлик ишончлилигини баҳолаш назарияси ва усулларини ишлаб чиқишдан иборат.    

    II. Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги:

    грунтнинг реологик хусусиятларини ифодалаш учун қовушқоқ- эластиклик назариясидан фойдаланиш имкониятларининг мавжудлиги асосланиб, грунтнинг қовушқоқ эластиклик параметрлари аниқланган;

    статик ва динамик кучлар таъсирида қияликларнинг маълум жойларидаги  тўлиқ устуворликларини, шунингдек грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлик ишончлилигини баҳолаш мезонлари мажмуаси ишлаб чиқилган;

    грунтли тўғонларнинг кучланганлик деформация ва динамик  ҳолатларини баҳолаш ва башорат қилиш учун текис, фазовий-кесишган ва фазовий математик моделлар ишлаб чиқилган;

    фазовий, конструкция ва унинг материалининг чизиқсиз характердаги деформациясини ҳисобга олган ҳолда турли кучлар таъсиридаги грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлигини баҳолаш учун ҳисоблаш усули,  алгоритми ва ЭҲМда ҳисоблаш дастурлари ишлаб чиқилган;

    илк маротаба Ильюшин-Огибаловнинг чизиқсиз кубик назариясидан фойдаланган ҳолда грунтнинг қовушқоқ эластиклик хусусиятларини ҳисобга олиб, грунтли тўғонларнинг мустаҳкамлик ишончлилиги нуқтаи-назаридан кучланганлик деформация ва динамик ҳолатлари баҳоланган.

    III. Диссертациянинг амалиётга жорий этилган натижалари ва уларнинг самарадорлиги: Ишнинг натижалари турли грунтли тўғонларнинг кучланганлик деформация ҳолатлари ва динамикасини баҳолаш учун ишлаб чиқилган моделлар, усуллар, алгоритмлар ва ЭҲМ дастурлари, мустаҳкамлик ишончлилигини башорат қилиш ва баҳолаш мезонлари ҳамда иншоотларнинг мустаҳкамлигини ошириш бўйича берилган тавсиялар диссертация тадқиқотининг натижалари сифатида ЎзР Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тасарруфидаги гидротехника иншоотларини лойиҳаловчи лойиҳа институтларига татбиқ қилинган (ЎзР Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг диссертация натижаларини татбиқ этиш маълумотномаси, 24.09.2014 й). Тадқиқот натижалари бўйича грунтли тўғонларнинг талаб этилган мустаҳкамлиги ва ишончлилигини таъминлашга эришиш техноген таъсирлар ва табий офатлар таъсирида иншоотнинг авария ҳолатларини олдини олиб, талофатларни камайтиради.

    Шунингдек, грунтли тўғонларнинг кучланганлик деформация ҳолатлари ва динамикасини ҳисоблаш усуллари, иншоотларнинг турли таъсирлар натижасидаги ҳолатлари ва мустаҳкамлик ишончлилигини ошириш бўйича таклиф этилган бир қатор илмий натижалар “Mirsaidov M.M., Sultanov T.Z. Inshootlar  zilzilabardoshligi –Toshkent: MUMTOZ SO’Z, 2013. - 244 b.” ўқув қўлланмага ва “Мирсаидов М.М., Султанов Т.З. Иншоотлар зилзилабардошлиги –Тошкент: Фан, 2012.- 240 б.” монографияга киритилган бўлиб, 5450100-Ирригация тизимлари сув энергиясидан фойдаланиш, 5340700-Гидротехника қурилиши таълим йўналишлари, 340000-Архитектура ва қурилиш билим соҳаси бўйича бакалавриатнинг ўқув жараёнида фойдаланилган (далолатномалар, 27.11.2008 й., 6.05.2011 й.)