Азизов Ёрқин Хусановичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Хирургик сепсисда ўпканинг нореспиратор фаолияти», 14.00.16–Нормал ва патологик физиология (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.DSc/Tib169.

Илмий маслаҳатчи: Охунов Алишер Орипович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06. 2017.Tib.30.03.

Расмий оппонентлар: Зокиров Ёркин Узуевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Утямышев Равшан Гулямович, тиббиёт фанлари доктори; Худойберганов Шухрат Нурматович, тиббиёт фанлари доктори.

Етакчи ташкилот: Хўжа Аҳмад Яссавий номидаги Халқаро қозоқ-турк университети.

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: жарроҳлик сепсиси ривожланиш патогенезида ўпканинг нореспиратор фаолиятининг ўрни ва аҳамиятини такомиллаштиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор замонавий патофизиологик нуқтаи назардан жарроҳлик сепсиси ривожланишида ўпканинг нореспиратор фаолияти бузилишининг фундаментал амалий аҳамияти, ўпканинг сурфактант ҳосил қилиш ва тўсиқ-фильтрацион метаболик фаолияти бузилишининг босқичли касалликни оғир шаклларида бирга келган ҳолатлари очиб берилган;

жарроҳлик сепсисида ўпканинг нореспиратор фаолиятининг етишмовчилиги мазкур органнинг морфологик структурасини босқичли қайта қурилиш фонида ўтувчи, чегараланган ва қайтмас жараёнлар кўринишида кечиши асосланган;

жарроҳлик сепсис ривожланишининг патофизиологик мезонларини башорат қилиш ва эрта ташхислаш мезонлари ишлаб чиқилган;

нитрооксигидрик тизим яллиғланиш олди цитокинлари ва генераллашган яллиғланиш предикторлари белгиларининг корреляцион боғланиши ёрдамида ўпканинг нореспиратор фаолиятининг бузилиш даражасини интеграл баҳолаш асосланган;

жарроҳлик сепсиси экспериментал модели ишлаб чиқилиб, уни юмшоқ тўқималарни йирингли яллиғланиш касалликларининг оғир шаклларини такомиллаштириш моделлари билан бирга келиши ва ўпканинг нореспиратор фаолиятидаги ўзгаришларни комплекс ташхислаш усуллари тизимлаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Хирургик сепсисидаўпканинг нореспиратор фаолиятини баҳолаш бўйича олинган натижалар асосида:

«Сепсис. Муаммонинг замонавий қарашлари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 15 ноябрдаги 8н-д/243 сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма сепсис кечишининг оғирлик даражасини аниқлаш ва касаллик кечишини башорат қилиш имконини берган;

«Сепсисни даволашнинг клиник иқтисодий аспектларнинг далилларига исботланган тиббий асослари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 15 ноябрдаги 8н-д/243 сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма сепсисини даволаш натижаларини сезиларли ошириш ҳамда касалликни даволашга сарфланадиган харажатларни ишончли далиллар асосида баҳолаш имконини берган;

«Турли ҳажмларда ва уни кесганда ўпканинг нораспиратор фаолияти» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 15 ноябрдаги 8н-д/243 сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма  ўпканинг нореспиратор фаолиятининг хирургик амалиётини ўтказгандан кейин ҳажмларини аниқлаш ва патогенетик даволаш тизимини ташкиллаштириш имконини берган;

хирургик сепсисидаўпканинг нореспиратор фаолиятини ташхислаш ва даволашни такомиллаштиришга  қаратилган тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика йирингли жарроҳлик ва қандли диабетнинг жарроҳлик асоратлари маркази, Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги  олий ўқув юртлариаро марказий илмий-тадқиқот лабораториясининг амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 23 ноябрдаги 8н-з/207 сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши сепсисда турли биокимёвий метаболитларда веноз-артериал фарқни ҳисоблаш йўли билан асосланган ўпканинг нореспиратор фаолиятини баҳолашнинг аҳамияти, лаборатория шароитида олиб борилаётган илмий тадқиқот ишларининг метадологик ёндашувига татбиқ этиш, пульмонал ҳамда экстрапульмонал генезли патологик жараёнларни ташхислаш ва башоратлаш, келгусидаги инновацион ишланмалар учун таянч нуқтаси сифатида хизмат қилиш имконини берган.