Шукурова Лола Илхомовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Ўзбекистон шаҳарларида атмосфера чангининг турар-жойларни режалаштиришдаги таъсири (Самарқанд шаҳри мисолида)”, 18.00.02-“Раёнлаштириш. Шаҳарсозлик. Қишлоқ турар жойларини режалаштириш. Ландшафт архитектураси. Бино ва иншоотлар архитектураси” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.PhD/Т5530.
Илмий раҳбар: Хотамов Асадулла Тоштемирович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент архитектура-қурилиш университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассаслар) номи, ИК рақами: Тошкент архитектура қурилиш университети ҳузуридаги PhD.26/04.07.2023.Т.11.03 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдуназаров Жамшид Нурмухаматович техника фанлари доктори, профессор; Норов Нусрат техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “ҚИШЛОҚҚУРИЛИШЛОЙИҲА” ДМ.
Диссертация йўналиши. Техника йўналиши. Назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Самарқанд шаҳрининг кучсиз шамол оқими ҳаракати билан боғлиқ атмосфера чангининг турар-жой ҳудудлари ва бинолари юзаларида камайтириш усулларини шаҳарсозлик режалаштиришда тадбиқ қилиш бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
-чангланиш омилини ҳисобга олган ҳолда шаҳарларда турар-жой биноларининг микроиқлим ва шамол параметрларини яхшилаш имкониятлари очиб берилди;
-турар-жой ҳудуди чангининг горизонтал ва вертикал ҳаракат режими, уларнинг чангланиш даражаси, шаҳар ичидаги чангнинг тарқалиши ва турар-жой ҳудудларининг аерация режими қонунлари ва механизмига асосланган ҳолда чангни баҳолаш усули ишлаб чиқилди;
-шаҳарсозликда чангланиш омилини ҳисобга олган ҳолда «аеродинамик гуруҳ» тушунчаси киритилди ва унинг мазмуни очиб берилди;
-«яшил том» ва бино фасадларини “яшил қалқон” кўкаламзорлаштириш усулларининг математик модели ишлаб чиқилди;
-шаҳарсозликда чангни ҳисобга олган ҳолда турар-жой режасини шакллантиршда шамол режимини ҳисобга олиш усули тавсия қилинди.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Диссертациянинг илмий янгиликлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 23 апрелдаги “Қурилиш соҳасидаги норматив ҳужжатларни халқаро стандартлар билан уйғунлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 231-сон қарорига мувофиқ такомиллаштириладиган шаҳарсозлик норматив ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва ШНҚ 2.07.01-23 “Аҳоли пунктларининг ҳудудларини ривожлантириш ва қуришни шаҳарсозлик жиҳатидан режалаштириш” меъёрий ҳужжатига белгиланган тартибда тегишли ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш учун қабул қилинган (Ўзшаҳарсозлик ЛИТИ ДМ бош лойиҳа институтининг 2025 йил 14-январдаги №2-02/40- сонли далолатномаси).
Шу билан биргаликда, диссертациянинг илмий янгиликлари глобал иқлим ўзгариши жараёнларида Республикамиз шаҳарларида (Самарқанд шаҳри мисолида) турар-жой комплексларини барпо этишда бинолар фасадига қўйилган талаблар, “яшил том” бўйича ишлаб чиқилган математик моделлар юртимизда экошаҳарларни лойиҳалашда илмий манба сифатида асосланиб амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй жой коммунал хўжалиги Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой комунал хўжалиги вазирлигининг 14.03.2025 йилдаги (34-06/2963-сонли маълумотномаси).
