Худайкулова Гульнара Каримовнанинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Перинатал ОИВ-инфекция», 14.00.10–Юқумли касалликлар (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.DSc/Tib8.

Илмий маслаҳатчи: Туйчиев Лазиз Надирович, тиббиёт фанлари доктори.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.02

Расмий оппонентлар: Мусабаев Эркин Исакович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Атабеков Нурмат Саттиниязович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шамансурова Эльмира Амануллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Академик И.П. Павлов номидаги Биринчи Санкт-Петербург давлат тиббиёт университети(Россия Федерацияси).

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: касаллик кечишининг клиник-иммунологик ва вирусологик ўзига хос хусусиятларини ўрганиш асосида болалардаги перинатал ОИВ-инфекцияда ташхислаш, даволаш ва олдини олиш бўйича тадбирлар мажмуасини ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор перинатал инфекция билан зарарланишда болаларда ОИВ-инфекциянинг мажмуали клиник, иммунологик ва вирусологик тавсифи берилган;

ОИВнинг вертикал трансмиссиясига таъсир қилувчи асосий хавф омиллари аниқланган (ҳам она тарафдан, ҳам бола тарафдан) ва ОБООД стратегияси доирасида олдини олиш тадбирларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган;

эрта неонатал даврда она қорнида инфекция билан зарарланиш ҳолатини гумон қилишга ва ОИВни эрта ташхислаш бўйича тадбирларни ўз вақтида бошлашга имкон берувчи, перинатал зарарланган болаларда янги туғилганлик даврдаги ўзига хос клиник белгилар аниқланган;

асосий оппортунистик касалликлар ва ко-инфекциялар тарқалганлиги, тузилмаси, ифодаланиш қонунийлиги, ОИВ билан перинатал зарарланган болаларда жисмоний ва руҳий-асаб ривожланиши ўзига хос хусусиятлари аниқланган;

ОИВ-инфекциянинг табиий кечишида ва РВҚДни ўтказиш давомида иммунологик ва вирусологик кўрсаткичлар динамикасининг қонунийлиги аниқланган;

ОБООД мақсадида туғилганда РВҚ препаратларининг таъсирига йўлиққан, перинатал ОИВ-инфекцияси бўлган болаларда РВҚД турли схемаларининг самарадорлиги таҳлил қилинган ҳамда даволаш тактикасини танлашга дифференциацияланган ёндашиш ишлаб чиқилган;

тадқиқотда аниқланган перинатал ОИВ-инфекция кечишининг клиник, иммунологик ва вирусологик ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, ОИВ билан зарарланган болалар ҳаёти сифатини яхшилашга қаратилган ташхислаш ва терапевтик тадбирлар мажмуаси такомиллаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

перинатал ОИВ-инфекцияни олдини олиш ва даволашнинг самарали тизимини такомиллаштириш  бўйича олинган илмий натижалар асосида:

перинатал ОИВ-инфекциясини болалар орасида тарқалишини камайтириш болаларнинг умрни узайтириш бўйича олинган илмий натижалар «Перинатал ОИВ-инфекцияси бўлган болаларда РВҚ-препаратлари схемасини танлашга бўлган дифференциациялашган ёндашиш йўли билан РВҚД самарадорлигини ошириш» услубий қўлланмаси асосида соғлиқни сақлаш амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 2 февралдаги 8н-д/2-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма перинатал ОИВ-инфекцияси бўлган болаларда РВҚ дори воситалари схемасини танлашга РВҚД самарадорлигини такомиллаштиришни тақоза қилади.

перинатал ОИВ-инфекциясини болалар орасида тарқалишини камайтириш, даволаш тизмини эрта бошлаш, болаларнинг умрни узайтириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан Андижон, Жиззах ва Хоразм вилоятлари ОИТСга қарши кураш марказларининг клиникаларида даволаш амалиётига жорий қилинган, тавсия қилган услуб Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2015 йилдаги 81-сон «ОИВ инфекцияси бўйича миллий клиник баённомаларни амалиётга татбиқ этиш тўғрисида» ва «ОИВ-инфекцияни даволаш ва олдини олиш учун РВҚ-препаратларидан фойдаланиш» буйруғига киритилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 4 ноябрдаги 8 д-з/83-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши РВҚД самарадорлигини оширишга ҳамда РВҚ дори воситаларга резистентликнинг шаклланиши хавфини 4,5 баравар камайтиришга имкон берган.