Назарқосимов Сарвар Инатиллаевичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда ижтимоий соҳа динамикаси”, 22.00.03–Ижтимоий онг ва ижтимоий жараёнлар социологияси (социология фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Sots6.

Илмий раҳбар: Холбеков Абдуғани Жуманазарович, социология фанлари доктори, профессор

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.Ғ.01.05.

Расмий оппонентлар: Бекмуродов Мансур Бобомуродович, социология фанлари доктори, профессор; Қодиров Анвар Қаҳҳарович, фалсафа фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.

Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади:  Ўзбекистонда ижтимоий соҳанинг статик (нормал) ҳолатидан – динамик (фаол) ўзгаришлар фазасига ўтишининг функционал ва социомаданий хусусиятлари ҳамда фуқаролик жамиятини барпо қилишдаги ўрнини аниқлашдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

ижтимоий соҳани реал талаблар асосида умумэътироф этилган халқаро стандартлар даражасига кўтариш, хусусан эҳтиёжманд шахслар ва оилаларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, тиббий суғурта тизимини муттасил жорий этиш, аёлларга иш хақи тўлашда тенгликни таъминлаш, мажбурий меҳнат кўринишларини баратараф этишнинг социал механизмлари асослаб берилган;

бугунги кунда мамлакатимизда шаҳар ва қишлоқ социал ҳаётининг тез суръатларда уйғунлашуви жамият ижтимоий ривожланишини янги босқичга кўтаришнинг инновацион ва индустриал омили бўлаётганлиги фактологик кўрсатиб берилган;

ижтимоий соҳа ўзгаришларининг муҳим йўналишлари, хусусан аҳоли бандлигини таъминлаш, иш ўринлари яратиш орқали ишсизликни камайтириш, шунингдек олий таълим тизимини янгилаш орқали иқтисодиётнинг реал сектори ва социал тараққиёт талабларини узоқ муддатли прогнозлаш воситасида зарур мутахассислар тайёрлашнинг инновацион ечимлари асослантирилган;

ижтимоий соҳанинг регионал жиҳатлари, хусусан ҳудудлар социал ҳаётини интенсивлашуви даврида урбанизация ва миграция жараёнларини оптималлаштириш, аҳолининг, айниқса ёшларнинг юз бераётган ўзгаришларга тайёрлигини социологик моделлаштириш орқали ижобий таъсир кўрсатиш услублари далилланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Ўзбекистонда ижтимоий соҳа динамикаси бўйича олинган  натижалар асосида: ижтимоий соҳа даражаси ва сифатининг халқаро стандартларига эришиш, хусусан мактабгача таълим муассасаларини, аҳолининг муҳтож қатламларига мўлжалланган уй-жойлар комплексларини барпо этиш, ижтимоий ёрдам, таъминот ва хизмат кўрсатиш тизимини оптималлаштириш, аёлларга иш ҳақи тўлашда тенгликни таъминлаш, мажбурий меҳнат кўринишларини баратараф этиш, малакали тиббий ёрдам тизимини яхшилаш, иш ўринларини яратишнинг инновацион механизмларига оид тавсиялардан Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институтининг (ФЖШМҚМИ) комплекс социологик тадқиқот саволномасини ишлаб чиқишда, шунингдек ижтимоий соҳани ривожлантиришда давлат дастурларининг индикатор кўрсаткичларини Жиззах вилоятида аниқлашда фойдаланилган (ФЖШМҚМИнинг 2018 йил 31 июлдаги 11/348-сон маълумотномаси). Бу мамлакатимизда ижтимоий соҳа муаммолари сектори ва йўналишларини белгилашга доир жамоатчилик фикрини ўрганиш механизмларини такомиллаштириш имконини берган;

мамлакатимизда шаҳар ва қишлоқ социал ҳаётининг тез суръатларда уйғунлашуви жамият социал соҳаси динамикасининг бугунги кунга хос кўрсаткичи бўлаётганлигига оид хулосалардан ПЗ-20170930396 рақамли «Глобаллашув шароитида жамият ҳаётини демократлаштириш жараёнидаги маънавий-ахлоқий қадриятлар ривожини тадқиқ этиш» мавзусидаги лойиҳа фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат Марказининг 2018 йил 12 сентябрдаги 01/02-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар ижтимоий соҳа билан маданий-маърифий соҳа уйғунлиги ва самарадорлигига эришиш бўйича инновацион ёндашувлар ишлаб чиқишга хизмат қилган;

ижтимоий соҳа ривожининг истиқболли тенденциялари, хусусан «ақлли шаҳарлар» барпо этилиши орқали одамларнинг кундалик ҳаёти учун зарур бўлган қўлайликлар яратишда замонавий сервис ва ижтимоий хизмат кўрсатишни яхшилаш, компьютерлаштирилган ижтимоий объектлар (мактаблар, тиббиёт масканлари ва б.) барпо этиш каби инновацион ечимларига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий тикланиш ДП Марказий Кенгашининг 2018 йил учун қабул қилинган фаолият платформасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий тикланиш ДП МК нинг 2018 йил 27 мартдаги 01-189-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаларининг амалиётга жорий этилиши мақсадли дастурлар орқали оммавий тадбирлар ўтказиш методикасини яхшилашга таъсир кўрсатган;

ҳудудлар социал ҳаёти интенсивлашувида урбанизация ва миграция жараёнларини оптималлаштириш, шунингдек халқаро ёшлар фестиваллари, оммавий спорт ва турли маданий тадбирлар ташкил этиш орқали ёшларнинг юз бераётган глобал ўзгаришларга мослашувини таъминлашга оид хулоса ва тавсиялардан «Ижтимоий фикр» жамоатчилик фикрини ўрганиш Марказининг тадқиқотларида фойдаланилган («Ижтимоий фикр» жамоатчилик фикрини ўрганиш Марказининг 2018 йил 9 ноябрдаги 01-16/355-сон маълумотномаси). Бу талаба ёшлар, шунингдек иш билан таъминланмаган ҳамда уюшмаган ёшлар ўртасида тарғибот ишлари самарадорлигини таъминлаган.