Қудияров Кишибай Раматуллаевичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Корхоналарнинг молиявий ресурсларидан оқилона фойдаланишда солиққа тортиш механизмини такомиллаштириш (Қорақалпоғистон Республикаси мисолида)». 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.4.PhD/Iqt420.

Илмий раҳбар: Тошматов Шухрат Амонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси ва Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.27.06.2017.I.15.01.

Расмий оппонентлар: Ташмурадова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;  Тўраев  Шавкат Шухратович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: корхоналарнинг молиявий ресурсларидан оқилона фойдаланишда солиққа тортиш механизмини такомиллаштириш юзасидан илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

юридик шахсларнинг мол-мулк солиғи ставкасини босқичма-босқич пасайтириш орқали корхоналар молиявий ресурсларидан самарали фойдаланишда солиқ солиш механизмининг таъсирчанлигини ошириш асосланган;

корхоналарнинг фойдасидан олинадиган солиқни ҳисоблаб чиқаришда чегирилмайдиган харажатлар таркибини молиявий ҳисоботларнинг ўрнатилган меъёрдан ташқари ўтказилган аудит харажатлари ҳамда нодавлат пенсия жамғармаларига ажратмаларни чиқариб ташлаш орқали такомиллаштириш таклифи асосланган;

умумбелгиланган тартибда солиқ тўловчи реал сектор корхоналарда солиқ солинадиган объекти илмий асосга эга бўлмаган мажбурий ажратмаларни бекор қилиш орқали молиявий ресурслар четланишининг олдини олиш тартиби асосланган;

корхоналар томонидан норасмий равишда меҳнатга жалб этилаётган ходимлар сонини кескин камайтириш мақсадида меҳнатга ҳақ тўлаш фондига нисбатан ҳисобланадиган ягона ижтимоий тўлов ставкалари корхоналарнинг миқёси ва ижтимоий масъулиятидан келиб чиқиб табақалаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

Корхоналарнинг молиявий ресурсларидан оқилона фойдаланишда солиққа тортиш механизмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:

инвестициялар оқимларини асосий капиталга йўналтиришни солиқлар воситасида рағбатлантиришни қўллаб-қувватлаш мақсадида юридик шахсларнинг мол-мулк солиғи ставкаларини босқичма-босқич 2 фоизгача тушириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 29 июндаги “Ўзбекистон Республикасининг солиқ сиёсатини такомиллаштириш концепцияси тўғрисида”ги ПФ-5468-сон Фармонида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2018 йил 6 августдаги 16/1-17473-сонли,  “Чимбой дон” масъулияти чекланган жамиятнинг 2018 йил 27 октябрдаги  71-сонли маълумотномалари). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида “Чимбой дон” МЧЖда бир йил мобайнида 352,2 млн. сўм ҳажмидаги молиявий ресурсларнинг корхона ихтиёрида қолишига имкон яратилган;

солиқ қонунчилигида юридик шахсларга солиқлар бўйича берилган имтиёзлар манзиллигини ошириш ҳамда солиқларни ҳисоблаб чиқаришда чегирилмайдиган харажатлар таркибини такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 29 декабрдаги “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2018 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2018 йил 6 августдаги 16/1-17473-сонли маълумотномаси). Натижада корхоналарда фойда солиғи бўйича имтиёзларни қўллашда қонунчиликнинг турли хил талқин қилинишига барҳам берилган;

йирик корхоналардан ундириладиган солиқ солинадиган объекти илмий ва иқтисодий жиҳатдан асосланмаган давлат мақсадли жамғармаларига мажбурий ажратмаларни бекор қилиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 29 июндаги “Ўзбекистон Республикасининг солиқ сиёсатини такомиллаштириш концепцияси тўғрисида”ги ПФ-5468-сон Фармонида ўз аксини топган (Қорақалпоғистон Республикаси Давлат солиқ бошқармасининг 2018 йил 7 сентябрдаги 11-07329-сонли маълумотномаси). Натижада бир йил мобайнида 3063,2 млн. сўм ҳажмдаги молиявий маблағлар Қорақалпоғистон Республикасидаги донни қайта ишлаш корхоналари ихтиёрида қолдирилиши аниқланган;

корхоналар томонидан норасмий равишда меҳнатга жалб этилаётган ходимлар сонини кескин камайтириш мақсадида меҳнатга ҳақ тўлаш фондига нисбатан ҳисобланадиган ягона ижтимоий тўлов ставкалари корхоналарнинг миқёси ва ижтимоий масъулиятидан келиб чиқиб табақалаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 29 июндаги “Ўзбекистон Республикасининг солиқ сиёсатини такомиллаштириш концепцияси тўғрисида”ги ПФ-5468-сон Фармонида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2018 йил 6 августдаги 16/1-17473-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида юридик шахс кўринишидаги корхоналарда маҳсулот ва хизматлар нархини шакллантиришда соғлом рақобат муҳитининг яратилишига имкон яратган.