Мухамедова Барно Фарходовнанинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Нотурғун стенокардия билан қандли диабет бирга кечган беморларнинг миокард реваскуляризациясини қиёсий баҳолаш», 14.00.40–Шошилинч тиббиёт (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.DSc/Tib177.

Илмий маслаҳатчи: Алимов Дониёр Анварович, тиббиёт фанлари доктори.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази, DSc.28.02.2018.Tib.63.01.

Расмий оппонентлар: Камилова Умида Кабировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Гадаев Абдигаффор Гадаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Акилов Хабибулла Атауллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Россия Федерацияси «Юрак қон-томир касалликларининг комплекс муаммолари илмий-тадқиқот институти» Федерал давлат бюджети илмий ташкилоти.

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: қандли диабет мавжуд ёки йўқлигини ҳисобга олган ҳолда прогрессияловчи стенокардия мисолида нотурғун стенокардия ташҳиси беморларни даволаш тактикасини оптималлаштиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

ҚДли ва ҚДсиз беморларда ЮИК нотурғун стенокардиянинг реваскуляризациягача ва реваскуляризациядан сўнг клиник кечиши, жумладан гемодинамик кўрсаткичларнинг хусусиятларидаги ва касаллик прогнозидаги фарқи аниқланган;

илк бор ҚДли беморларда нотурғун стенокардиянинг клиник кечишини баҳоловчи мезон сифатида анъанавий критерийлардан ташқари юракнинг ўнг бўлимларининг структур-функционал ремоделлашуви, жисмоний меҳнат қобилиятининг даражаси ва ҳаёт сифатининг сусайиши белгиланган;

илк бор ҚД фонидаги ЮИК нотурғун стенокардияси бўлган беморларда ўнг коронар артерия (ЎКА) проксимал қисмлари, ўраб олувчи артерия (ЎОА) ва чап коронар артерия (ЧКА) поясининг торайиши кўпроқ учраши асосланган;

ҚД фонидаги ЮИК нотурғун стенокардияси бўлган беморларда хирургик реваскуляризацияга бўлган кўрсатмалар ва қарши кўрсатмалар аниқ критерийлар (триглицеридлар сақловчи липопротеидлар концентрацияси, постпрандиал гликемия ифодаланганлиги ҳамда коронар томирларнинг шикастланганлик хусусиятлари, SINTAX шкаласи ва бошқалар) асосида кенгайтирилган;

ҚД фонидаги ЮИК нотурғун стенокардияси бўлган беморларда хирургик реваскуляризация вақтида сунъий қон айланиш аппаратини қўллашга талаб қўпроқ бўлиши кўрсатилган;

ОКС бўлган беморларда шошилинч равишда ўтказилган реваскуляризацияловчи амалиётларнинг мақсадга мувофиқлиги ва нисбатан хавфсизлиги исботланган;

ҚД фонидаги ЮИК нотурғун стенокардияси бўлган беморларни комплекс даволаш алгоритми ишлаб чиқилган ва ушбу алгоритмни қўллаш реваскуляризациядан сўнг ишончли даражада жисмоний меҳнат қобилиятининг ортиши ва ҳаёт сифатининг яхшиланишига олиб келиши исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Нотурғун стенокардияни даволаш тактикасини оптималлаштиришга бағишланган тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:

«Қандли диабет мавжудлигига боғлиқ равишда нотурғун стенокардияси бор беморларни олиб бориш тактикаси» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 15 октябрдаги 8н-р/209-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсияномани тадбиқ қилиш натижасида ҚД фонидаги ЮИК нотурғун стенокардияси бўлган беморларга РШТЁИМда кўрсатилаётган юқори технологик давони жаҳон стандартлари даражасида кўрсатилишига эришилди;

тадқиқот натижалари ўткир коронар синдром билан мурожаат қилувчи беморларни олиб бориш алгоритми ишлаб чиқилган ва нотурғун стенокардия ташҳисини аниқлашга (юрак ишемик касаллиги дестабилизацияси клиникаси, электрокардиограммада ST сегмент кўтарилишининг йўқлиги, қон зардобида миокард некрози маркерларининг ортишининг йўқлиги) қаратилган. Таклиф этилган алгоритм коронар ангиографияни ўз ичига олган, унинг натижаларига биноан кейинги эндоваскуляр ёки хирургик ва медикаментоз даволаш прогностик тактикасини белгилашга имкон яратган;

нотурғун стенокардияни даволаш тактикасини оптималлаштиришга бағишланган тадқиқотнинг олинган илмий натижалари соғлиқни сақлаш амалий фаолиятига, хусусан, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Наманган ва Бухоро вилоят филиаллари амалий фаолиятига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 15 октябрдаги 8н-р/209-сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг клиник амалиётга татбиқ этилиши нотурғун стенокардия билан касалланган беморларни даволаш сифатини ошириш ҳамда беморларнинг реанимация бўлими ва касалхонда ётиш муддатларини 3 баробарга қисқартириш имконини берган. Ўлим кўрсаткичлари эса 2,2 баробар, даволанишга умумий ҳаражатлар миқдори эса 10%га камайган.