Жалилов Шерзод Қахрамановичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда ёқилғи-энергетика корхоналари фаолиятини солиққа тортиш механизмини  такомиллаштириш», 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.DSc/Iqt56.

 Илмий маслаҳатчи: Альмардонов Мухаммади Ибрагимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.27.06.2017.I.17.01.

Расмий оппонентлар: Олимжонов Одил Олимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Каримов Норбой Ғаниевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;  Ниязметов Ислом Машарипович, иқтисодиёт фанлари доктори.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II.Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистонда ЁЭК фаолиятини солиққа тортиш механизмини такомиллаштиришга қаратилган назарий-услубий ҳамда амалий йўналтирилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

ёқилғи-энергетика корхоналари фаолиятининг молиявий натижаларига давлат бюджетига ундириладиган солиқлар таъсирининг ҳар икки томон учун молиявий оқибатлари асосланган ҳолда  реализация қилинадиган мотор мойи қийматига нисбатан акциз солиғини ва бензин ва дизель ёқилғиси учун истеъмол солиғини жорий этиш тавсия этилган;

ёқилғи-энергетика корхоналарининг молиявий барқарорлигини кучайтириш ҳамда кўзда тутилган тадбирларни ўз вақтида ва узлуксиз молиялаштирилишини таъминлашда нефть маҳсулотларидан ундириладиган акциз солиғини тармоқ корхоналари ихтиёрига қолдиришнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;

давлат бюджети ва тармоқ корхоналари манфаатлари муштараклигини таъминлашни инобатга олиб, аҳолига сотиладиган табиий газ учун акциз ва қўшилган қиймат солиғини бюджетга йўналтириш таклиф этилган;

ёқилғи-энергетика корхоналарида полиэтилин гранулалари учун қўшимча фойда солиғи ҳисоблашда белгиланган нархни оширган ҳолда тармоқ корхоналари томонидан амалга оширилаётган газ экспортини рағбатлантиришда табиий газ учун махсус инвестиция устамасини жорий этиш таклиф этилган;

ёқилғи-энергетика корхоналарида инвестицион фаолиятни рағбатлантиришда мазкур корхоналарни молиявий қўллаб-қувватлашга қаратилган бензин ва дизель ёқилғисига нисбатан истеъмол солиғи ставкасини 50% гача қисқартириш тавсия этилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

ЁЭК фаолиятини солиққа тортиш механизмини такомиллаштиришга қаратилган диссертантнинг илмий хулосалари, ишлаб чиққан таклифлари ва амалий тавсиялари асосида:

ёқилғи-энергетика корхоналарини қўллаб-қуватлашга реализация қилинадиган мотор мойи қийматга нисбатан акциз солиғини ва бензин ва дизель ёқилғиси учун истеъмол солиғини жорий этиш тавсияси Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси томонида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2018 йил 10 июлдаги 03/1-15454-сон  маълумотномаси). Бунинг натижасида 2016 йилнинг ўзида Давлат бюджетига 132,1 млрд. сўмлик маблағлар ундирилган. 2017 йилда эса ушбу таклифнинг амалиётга қўлланилиши 94,6 млрд. сўмлик маблағларнинг ундирилишига имкон берган;

ёқилғи-энергетика корхоналарининг молиявий барқарорлигини кучайтириш ҳамда кўзда тутилган тадбирларни ўз вақтида ва узлуксиз молиялаштирилишини таъминлаш мақсадида нефть маҳсулотларидан ундириладиган акциз солиғини тармоқ корхоналари ихтиёрига қолдириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 4 сентябрдаги ПП-3253-сонли “Валюта бозори либераллаштириш шароитида иқтисодиётнинг базавий тармоқларини давлат томонидан қўллаб-қувватлашнинг биринчи галдаги чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 16 майдаги АХ/03-02-32-28/165/1-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2018 йил давомида қарийб 600,0 млрд. сўмдан кўпроқ маблағларнинг ёқилғи-энергетика корхоналарининг ихтиёрига қолдирилиши таъминланган;

аҳолига сотиладиган табиий газ учун акциз ва қўшилган қиймат солиғини бюджетга йўналтириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 4 сентябрдаги ПП-3253-сонли “Валюта бозори либераллаштириш шароитида иқтисодиётнинг базавий тармоқларини давлат томонидан қўллаб-қувватлашнинг биринчи галдаги чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 16 майдаги АХ/03-02-32-28/165/1-сон маълумотномаси). Натижада давлат бюджетига 2018 йилда қўшимча равишда 700,0 млрд. сўм маблағ келиб тушиши таъминланган;

ёқилғи-энергетика корхоналарида  полиэтилен гранулалари ишлаб чиқарувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш мақсадида полиэтилин гранулалари учун қўшимча фойда солиғи ҳисоблаш учун белгиланган нархни ошириш асосида тармоқ корхоналари томонидан амалга оширилаётган газ экспортини рағбатлантиришда табиий газ учун махсус инвестиция устамасини жорий этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 29 декабрдаги ПП-3454-сонли “Ўзбекистон Республикасининг 2018 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва давлат бюджети параметрлари тўғрисида”ги Қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 16 майдаги АХ/03-02-32-28/165/1-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида 2018 йил давомида ёқилғи-энергетика корхоналарининг ихтиёрида 21,0 млрд. сўмдан кўпроқ бўлган маблағларнинг қолдирилишига эришилган;

ёқилғи-энергетика корхоналарида инвестицион фаолиятни рағбатлантириш мақсадида мазкур корхоналарни молиявий қўллаб-қувватлашга қаратилган бензин ва дизель ёқилғисига нисбатан истеъмол солиғи ставкасини 50% гача қисқартириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 29 декабрдаги ПП-3454-сонли “Ўзбекистон Республикасининг 2018 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва давлат бюджети параметрлари тўғрисида”ги  Қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 16 майдаги АХ/03-02-32-28/165/1-сон маълумотномаси). Бу таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида 2018 йил давомида 670,0 млрд. сўмдан ортиқроқ бўлган молиявий маблағлар тармоқ корхоналари ихтиёрида қолдирилган.