Ҳасанова Зебо Давлатовнанинг
фан доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни педагогик технологиялар асосида ривожлантириш», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/Ped95.
Илмий раҳбар: Олимов Ширинбой Шарофович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.27.06.2017.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Мардонов Шукурулло Қўлдошевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Каххарова Матлуба Маннофовна, фалсафа фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бўлажак касб таълими ўқитувчиларининг ахлоқий-эстетик дунёқарашини педагогик технологиялар воситасида ривожлантиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талаба ижтимоий фазилатларини шахс дунёқарашига таъсир этувчи макро ва микро муҳитнинг объектив ва субъектив омиллари билан ҳамоҳанг ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари ахлоқий ва эстетик қарашларни оптималлаштириш асосида аниқланган;
талабаларда ахлоқий-эстетик дунёқарашнинг таянч (ахлоқий сифатлар, ахлоқий-эстетик онг, ахлоқий-эстетик фикр, ахлоқий-эстетик дид) умумий (тарбияланганлик даражаси) ва хусусий (шахснинг ўзи эгаллаган ахлоқий – эстетик хусусиятлари) сифатлари касбий фаолиятга алоқадор компетенцияларни тизимлаштириш асосида такомиллаштирилган;
дарс ва дарсдан ташқари машғулотларда талабаларнинг ахлоқий-эстетик дунёқараши маънавий муҳитни касбий педагогик йўналганлик билан уйғунлаштириб тарбиялашга устуворлик бериш асосида ривожлантирилган;
бўлажак ўқитувчиларнинг ахлоқий-эстетик дунёқарашини ривожлантириш самарадорлигини тарбия жараёнини технологиялаштириш асосида ривожлантириш бўйича илмий-педагогик тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни педагогик технологиялар асосида ривожлантириш бўйича олинган илмий тадқиқот натижалари асосида:
талабаларда ахлоқий-эстетик дунёқарашни ривожлантиришнинг таянч (ахлоқий сифатлар, ахлоқий-эстетик онг, ахлоқий-эстетик фикр, ахлоқий-эстетик дид), умумий (тарбияланганлик даражаси) ва хусусий (шахснинг ўзи эгаллаган ахлоқий-эстетик хусусиятлар) фазилатларига оид таклифлар бакалавриат йўналишлари Давлат таълим стандарти мазмунига сингдирилган (“Ўзстандарт” агентлиги томонидан 2015 йил 30 октябрда тасдиқланиб, 3923-сон рақам билан давлат рўйхатидан ўтказилган). Натижада олий таълим муассасалари битирувчиларига қўйиладиган малака талабларини ишлаб чиқиш ҳамда такомиллаштирилган ўқув дастурлари, дарслик ва ўқув қўлланмаларни яратишга хизмат қилган;
бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни самарали ривожлантиришга йўналтирилган педагогик жараённинг модели ва бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни ривожлантириш жараёнининг такомиллаштирилган технологиялари таълим тизимига татбиқ этилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 20 сентябрдаги 89-03-1962-сон маълумотномаси). Олинган натижа ижтимоий-гуманитар фанларни ўқитиш жараёнида бўлажак касб таълими ўқитувчисида ахлоқий-эстетик дунёқарашни ривожлантиришнинг мазмуни, шакл, метод ва воситалари касбий компетентлигини ривожлантириш механизми сифатида хизмат қилган;
бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни ривожлантиришнинг таълим технологиялари, дарсдан ташқари тарбиявий ишларни ташкил қилиш асосида бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни ривожлантиришнинг такомиллаштирилган инновацион технологияларидан ЁА1-4 рақамли “Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимида махсус фан ўқитувчиларининг касбий компетентлигини электрон ўқув-методик материаллар орқали ривожлантириш” мавзусидаги давлат илмий-техник дастури доирасида 2014–2015 йилларга мўлжалланган ёш олимлар амалий тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 20 сентябрдаги 89-03-1962-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ахлоқий-эстетик дунёқарашни педагогик технологиялар асосида ривожлантиришга хизмат қилган;
тажриба-синов асосида аниқланган талабаларда ахлоқий-эстетик дунёқарашнинг шаклланганлик даражаси, уни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитлари ва имкониятларига оид педагогик тавсиялардан “Педагогик маҳорат” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2008 йил 28 февралдаги 51-буйруқ, № 1591 гувоҳномаси). Натижада бўлажак касб таълими ўқитувчиларида ўз-ўзини бошқара олиш малакаси ривожланиб, улар эгаллаган билим, кўникма ва малакалар амалиётда фойдаланиш имконини берган.
