Раджабов Акмал Абдухалиқовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Спортчилар фаолиятида стрессли кечинмалар намоён бўлишининг ижтимоий-психологик хусусиятлари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/P315.
Илмий раҳбар: Жабборов Азим Мейлиқулович, психология фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Ҳайитов Ойбек Эшбоевич, психология фанлари доктори, профессор; Баратов Хумоюн Шарифович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: спортчилар фаолиятида стрессли кечинмалар намоён бўлишиннинг ижтимоий-психологик хусусиятларини ўрганиш ҳамда уларни келтириб чиқарувчи омилларни аниқлаш ва бартараф этишнинг услубий таъминотини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
спортчилар фаолиятида юзага келадиган стрессли кечинмаларни психодиагностикаси ва психокоррекциясига мўлжалланган методикалар тизими тайёрланиб, стрессор вазифасини ўтовчи (ички ва ташқи) омилларни аниқлашнинг интегратив блокли-чизмаси ишлаб чиқилган
спортчиларлардаги стрессли кечинмаларнинг психокоррексиясида бошланғич тайёрлов гуруҳи вакилларида эстреверсия-интроверсиянинг дуал векторларини нейротизмга боғлиқ ҳолда даражавий ифодаланишига асосланиб шахс индивидуал-психологик хусусиятлари усутувор ҳарактерга эга эканлиги далилланган
спортчиларнинг мусобақага психик тайёргарлигини аниқлашда мусобақада эмоционал барқарорлик, фаолиятда ўзини бошқариш, спорт мотивацияси, стабиллик-тўсиқларга бардошлилик, стресс факторларига таъсирчанликнинг бошланғич тайёрлов гуруҳи ва олий спорт маҳорати гуруҳи вакилларида даражавий ифодаланишига асосланиб, шахс психоемосионал ҳолати муҳим омил эканлиги далилланган.
спортчилар фаолиятида стрессли кечинмаларни муваффақиятли енгишнинг ижтимоий-психологик модели мусобақадан олдинги барқарорликни таъминлаш, мусобақа жараёнида ўз кучини назорат қилиш, мусобақадан кейинги зўриқишларни бартараф этиш муҳимлигига кўра “физиологик”, “ижтимоий”, “психологик” билан боғлиқ стрессорларга қарши курашиш блокини киритиш асосида такомиллаштирилган
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Спортчилар фаолиятида стрессли кечинмалар намоён бўлишининг ижтимоий-психологик хусусиятларини тадқиқ этиш асосида:
спортчилар фаолиятида юзага келадиган стрессли кечинмаларни психодиагностикаси ва психокоррекциясига мўлжалланган методикалар тизими тайёрланиб, стрессор вазифасини ўтовчи (ички ва ташқи) омилларни аниқлашнинг интегратив блокли-чизмаси ишлаб чиқилганлигига оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ212-сонли буйруғи билан «Спорт психологияси» модули мазмунига синдирилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ212а-сонли маълумотномаси). Натижада спортчилар фаолиятида юзага келадиган стрессли кечинмаларни психодиагностикаси ва психокоррекциясига мўлжалланган методикалар тизимини тайёрлаш ҳамда стрессор вазифасини ўтовчи (ички ва ташқи) омилларни аниқлашнинг интегратив блокли-чизмаси яратилган.
спортчиларлардаги стрессли кечинмаларнинг психокоррексиясида бошланғич тайёрлов гуруҳи вакилларида эстреверсия-интроверсиянинг дуал векторларини нейротизмга боғлиқ ҳолда даражавий ифодаланишига асосланиб шахс индивидуал-психологик хусусиятлари усутувор ҳарактерга эга эканлиги далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ212-сонли буйруғи билан «Ижтимоий психология» модули мазмунига синдирилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ212а-сонли маълумотномаси). Натижада мусобақа жараёнидаги сртессли кечинмаларни бартараф этувчи ижтимоий-психологик тренинглар дастурини тайёрлаб, унинг самарадорлиги аниқланган.
спортчиларнинг мусобақага психик тайёргарлигини аниқлашда мусобақада эмоционал барқарорлик, фаолиятда ўзини бошқариш, спорт мотивацияси, стабиллик-тўсиқларга бардошлилик, стресс факторларига таъсирчанликнинг бошланғич тайёрлов гуруҳи ва олий спорт маҳорати гуруҳи вакилларида даражавий ифодаланишига асосланиб, шахс психоемосионал ҳолати муҳим омил эканлиги далилланган Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ212-сонли буйруғи билан «Спорт психологияси» модули мазмунига синдирилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ212а-сонли маълумотномаси). Натижада спорт фаолиятида стресс ва стрессоген ҳолатларни коррекциялашга мўлжалланган копинг-стратегия дастурини тайёрлаб, спортчиларда стрессли кечинмаларни самарали бартараф этишнинг оптимал тизими яратилган.
спортчилар фаолиятида стрессли кечинмаларни муваффақиятли енгишнинг ижтимоий-психологик модели мусобақадан олдинги барқарорликни таъминлаш, мусобақа жараёнида ўз кучини назорат қилиш, мусобақадан кейинги зўриқишларни бартараф этиш муҳимлигига кўра “физиологик”, “ижтимоий”, “психологик” билан боғлиқ стрессорларга қарши курашиш блокини киритиш асосида такомиллаштирилганлигига оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ212-сонли буйруғи билан «Психокоррексия» модули мазмунига синдирилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ212а-сонли маълумотномаси). Натижада спорт фаолиятида спортчи шахсига хос стрессли кечинмалар таъсирини ўрганиб, уни мувафаққиятли енгишнинг (копинг стратегия) ижтимоий-психологик модели яратилган.