Matjanov Nurjan Sultamuratovichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi ixisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i  nomi): “Uzluksiz ta’lim tizimida kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirishda izchillik”, 13.00.02–Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (fizika) (pedagogika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.PhD/Ped385.

Ilmiy rahbar: Djoraev Maxmatrasuljon, pedagogika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Qoraqalpoq davlat universiteti, Nukus davlat pedagogika instituti, Urganch davlat universiteti, DSc.28.12.2017.Ped.20.02.

Rasmiy opponentlar: Qurbanov Mirzaahmad, pedagogika fanlari doktori, professor; Utebaev Tajibay Tileumuratovich, pedagogika fanlari doktori, dotsent.

Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy va nazariy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi:o‘rta maxsus, kasb hunar va oliy ta’lim tizimi fizika ta’limi jarayonida kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirish izchilligining mazmuni va tashkiliy-pedagogik asoslarini takomillashtirishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

fizika fanini o‘qitishda kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirishning didaktik komponentlari (maqsad, konseptual, mazmun, texnologik, nazorat va baholash) mazmuni ongli va kommunikativ faoliyat faollashuvi elementlari izchilligi asosida takomillashtirilgan;

kimyo va fizika kurslarida atom va yadro fizikasiga oid ehtimoliy-statistik tasavvurlarni shakllantirish metodikasi noaniqliklar munosabati konseptlari (Kompton effekti, De-Broyl g‘oyalari, De-Broyl to‘lqini, Geyzenberg) bo‘yicha o‘quv elementlari aloqadorligini aniqlashtirish asosida takomillashtirilgan;

nazariy fizika bo‘limlarini o‘qitishda kvant fizikasi va atom fizikasi mikroob’ektlariga xos bo‘lgan mikrohodisalarni o‘qitish bosqichlari ehtimoliy-statistik g‘oyalar va tasavvurlarning muntazamliligi va davriyligiga ustuvorlik berish asosida aniqlashtirilgan;

o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim tizimida kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirishga yo‘naltirilgan metodik ta’minoti (interfaol dars ishlanmalari, metodik tavsiya va ko‘rsatmalar, virtual laboratoriya ishlanmalari) amaliy faoliyat (anglash, tushunish, tahlil, baholash) natijaviyligi asosida takomillashtirilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

O‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim tizimida kvant tasavvurlarini shakllantirish va rivojlantirish bo‘yicha olingan  ilmiy natijalar asosida:

o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim tizimida kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirishning didaktik komponentlari, atom fizikasini o‘qitishda kimyo va fizika kurslari elementlarining integratsiyalashuv imkoniyatlari, ehtimoliy-statistik tasavvurlarni izchillik tamoyili asosida o‘qitishga  oid takliflardan fizika o‘qitish metodikasi yo‘nalishi bo‘yicha Davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqishda foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 13 iyuldagi 89-03-2626-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim tizimi uchun fizika fanidan kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan o‘quv dasturlari ishlab chiqilgan;

nazariy fizika bo‘limlarini o‘qitishning metodik jarayonlari, interfaol ta’lim texnologiyalari, o‘quv materiallarini tanlash va loyihalash texnologiyasini takomillashtirishga doir taklif va tavsiyalar asosida “Uzluksiz ta’lim tizimida kvant fizika bo‘limiga doir masalalar echish usullari” nomli o‘quv qo‘llanmasi mazmuniga singdirilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 12 oktyabrdagi 89-03-3522-son ma’lumotnomasi). Natijada ta’lim oluvchilarda xalqaro baholash dasturlariga asoslangan masalalar va test topshiriqlari asosida tabiiy fanlar bo‘yicha savodxonlikni oshirishga erishilgan;

kvant tasavvurlarni shakllantirish va rivojlantirishning amaliy faoliyat natijaviyligi va izchillik prinsipiga ustuvorlik berish asosida takomillashtirilgan metodik tizimi «Fizika va astronomiya o‘qitish metodikasi» o‘quv qo‘llanmasi  (№434-250-2017) mazmuniga singdirilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 12 oktyabrdagi 89-03-3522-son ma’lumotnomasi). Natijada kvant tasavvurlarini shakllantirish va rivojlantirishning innovatsion texnologiyalari ta’lim amaliyotiga samarali tatbiq etish imkonini bergan.