Bekpo‘latov Ulug‘bek Rahmatulla o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Simmetriya va asimmetriya (zamonaviy falsafiy tahlil)», 09.00.01–Ontologiya, gnoseologiya va mantiq (falsafa fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ruyxatga olingan raqam: B2017.2.PhD/Fal51.
Ilmiy rahbar: Safarova Nigora Olimovna, falsafa fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Navoiy davlat pedagogika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Samarqand davlat universiteti, DSc.27.06.2017.F.02.02.
Rasmiy opponentlar: Abdullaeva Mahbuba Nurillaevna, falsafa fanlari doktori, professor; Berdimurodova Alima Karlibaevna, falsafa fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat pedagogika universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: simmetriya va asimmetriya birligining materiya xususiyatlarini shakllanishidagi o‘rnini hamda jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyatini ilmiy-falsafiy jihatdan asoslashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
dissimmetriya hodisasi orqali simmetriyadan asimmetriyaga va aksincha o‘tish jarayonlari dialektikaning ayniyat, tafovut, qarama-qarshilik kategoriyalari kontekstida asoslangan;
zamonaviy ilmiy bilishda simmetriya va asimmetriya tamoyillarining sistemalashtiruvchi, sintezlovchi, umumlashtiruvchi funksiyalari ko‘rsatib berilgan;
simmetriya va asimmetriya tamoyillarining klassik, noklassik, postnoklassik fanlardagi mazmuni nisbiylik, invariantlilik va fraktallik xususiyatlari asosida ochib berilgan;
simmetriya va asimmetriya birligi tamoyilining ijtimoiy munosabatlarni muvofiqlashtiruvchi, tartibga soluvchi, rostlovchi, barqarorlashtiruvchi funksiyalari yoritilgan hamda ularning jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyati ko‘rsatib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Simmetriya va asimmetriya zamonaviy falsafiy tahlil bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
simmetriya va asimmetriya birligi tamoyilining ijtimoiy munosabatlarni muvofiqlashtiruvchi, tartibga soluvchi, rostlovchi, barqarorlashtiruvchi funsiyalari bo‘yicha olingan xulosalardan “Yoshlar ittifoqi” faoliyati doirasida, xususan “Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili” Davlat dasturi hamda “O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”ning mazmun-mohiyatini yoshlarga to‘laqonli etkazishda va ularda belgilangan vazifalarni amalga oshirishga bag‘ishlangan tadbirlarda keng foydalanilgan (O‘zbekiston Yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashining 2018 yil 10 iyuldagi 04-13/3554-son ma’lumotnomasi). Natijada jamiyat va davlat manfaatlariga muvofiq ravishda olib boradigan, yuksak ma’naviyatli, innovatsion va kreativ tafakkurga ega yoshlarni tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etgan;
simmetriya va asimmetriya tamoyillarining klassik, noklassik, postnoklassik fanlardagi mazmuni nisbiylik, invariantlilik va fraktallik xususiyatlari kabi natijalaridan bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalariga dissertatsiya ishida ijtimoiy simmetriya va asimmetriyaning jamiyat taraqqiyotidagi konstruktiv ahamiyatiga oid tadqiqot natijalari va materiallaridan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining “O‘zbekiston” teleradiokanali DUK “Madaniy-ma’rifiy va badiiy eshittirishlar” muharririyatining “Bedorlik”, “Ta’lim va taraqqiyot” nomli eshittirishlarida foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining 2018 yil 25 oktyabrdagi O‘z/R-1-175-son ma’lumotnomasi). Bu esa jamoatchilikni mamlakatimizda yuz berayotgan konstruktiv xarakterdagi asimmetrik o‘zgarishlardan xabardor qilish va bu o‘zgarishlarga o‘zining munosib hissasini qo‘sha olish hissini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etgan;
dissertatsiyadagi ijtimoiy borliqning simmetrik va asimmetrik xususiyatlari hamda ularning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rniga oid ishlab chiqilgan nazariy xulosalari, metodologik tavsiyalaridan Respublika ma’naviyat va ma’rifat markazi Navoiy viloyati bo‘limi faoliyatida keng foydalanilgan (Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazining 2018 yil 23 noyabrdagi 02/9-1235-18-son ma’lumotnomasi). Natijada ma’naviy barkamol avlodni kamol toptirishning muhim omillari va asoslarini optimallashtirish imkonini bergan.
