Ҳасанов Ойбек Мардоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Экологик хавфсизликни таъминлашда молиявий механизмлар ролини ошириш” 
08.00.07 - Мoлия, пул муoмaлaси вa крeдит
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Iqt508
Илмий раҳбар: Исроилов Боҳодир Ибрагимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Кимё халқаро университети, DSc.03/31.10.2024.I.133.02.
Расмий оппонентлар: Каримов Норбой Ғаниевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Бозоров Акмал Амонович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бизнeс ва тадбиркорлик олий мактаби
II. Тадқиқотнинг мақсади экологик хавфсизликни таъминлашда молиявий механизмлар ролини оширишга оид таклиф ҳамда амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қайта тикланувчи энергиядан фойдаланувчи ҳамда ишлаб чиқарувчи жисмоний ва юридик шахсларни ер, мол-мулк солиғидан озод қилиш ва уларни молиявий механизмлар воситасида қўллаб қувватлаш таклиф этилган;
атроф-муҳитга чиқараётган ифлослантирувчи газларини камайтириш мақсадида электр двигатель ёрдамида ҳаракатланадиган транспорт воситаларини импорт қилиш 
0 фоизли бож қўллаш ва мамлакатимизда экологик хавфсиз (электромобиль, гибрид) автомобилларни ишлаб чиқаришни қўллаб қувватлашга доир таклифлар тавсия қилинган;
сув ресурсларидан самарали фойдаланишни солиқлар воситасида тартибга солиш мақсадида алкоголь маҳсулоти ишлаб чиқарувчи корхоналар солиқ ставкаларини 
50 баравардан кўпроққа ошириш бўйича таклиф берилган;
экологик хавфсизликни таъминлашда чиқиндиларни қайта ишлашнинг такомиллаштириш энг долзарб масалалардан бири ҳисобланганлиги сабабли чиқиндиларни қайта ишлаш тармоқларини қўллаб қувватлаш мақсадида солиқ имтиёзларини татбиқ этиш шунингдек, атроф-муҳитга жиддий салбий кўрсатадиган автомобиллар шиналарини утилизация қилиш учун мажбурий тўловлар жорий этиш таклифи ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Экологик хавфсизликни таъминлашда молиявий механизмлар ролини оширишга бағишланган илмий тадқиқот ишининг натижалари асосида:
қайта тикланувчи энергиядан фойдаланувчи ҳамда ишлаб чиқарувчи жисмоний 
ва юридик шахсларни ер, мол-мулк солиғидан озод қилиш ва уларни молиявий механизмлар воситасида қўллаб қувватлаш таклифи Солиқ кодексининг 414, 421, 428 ва 436-моддаларида ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 16 февралдаги 
ПҚ-57-сон Қарорида ўз аксини топган (Солиқ қўмитасининг 2019 йил 18 декабрдаги 
17-36527-сонли ва 2024 йил 23 декабрдаги 18/2-130840-сонли маълумотномалари). Мазкур таклифларни амалиётга жорий этилиши натижасида 2022-2024 йиллар давомида фуқаролар эгалигида бўлган 335 та турар жой объектларига 274.8 млн.сўм ва юридик шахсларга тегишли бўлган 306 та объектларга 105 763,9 млрд.сўм мол-мулк ва ер солиқларидан имтиёзлар қўлланилган. Шунингдек, 2023 йил ва 2024 йилда жами 13 522 нафар жисмоний шахсга 13 782,5 млн.сўм (ўз истеъмолидан орттириб ягона электр энергетика тизимига узатилган 13 миллион 782 минг 447 кВт/соат электр энергияси учун) давлат бюджетидан субсидия ажратилган;
атроф-муҳитга чиқараётган ифлослантирувчи газларини камайтириш мақсадида электр двигатель ёрдамида ҳаракатланадиган транспорт воситаларини импорт қилиш 
ва мамлакатимизда экологик хавфсиз (электромобиль, гибрид) автомобилларни ишлаб чиқаришни қўллаб қувватлашга доир таклифлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 29 июндаги ПҚ-3818-сон, 26 декабрдаги ПҚ-4086-сон 
ва 2022 йил 19 декабрдаги ПҚ-443-сонли Қарорларида ўз аксини топган 
(Солиқ қўмитасининг 2019 йил 18 декабрдаги 17-36527-сонли ва 2023 йил 25 январдаги 
18/1-08927-сонли маълумотномалари). Таклифни амалиётга жорий этилиши натижасида Ўзбекистонга электр автомобиллар импортининг сони 2018 йилда атиги 18 тани ташкил этган бўлса 2024 йилга келиб 24 095 тага етди, шунингдек, Жиззах шаҳрида 
“BYD Uzbekistan Factory” қўшма корхонаси ишга туширилган ва 2024 йил давомида (CКД) усулида 50 минг дона (кейинчалик йилига 500 минг донагача ошириш) электромобиль ва гибрид автомобиллар ишлаб чиқарилиши режалаштирилган;
сув ресурсларидан самарали фойдаланишни солиқлар воситасида тартибга солиш мақсадида алкоголь маҳсулоти ишлаб чиқарувчи корхоналар солиқ ставкаларини ошириш бўйича таклиф берилган таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 9 декабрдаги ЎРҚ-589-сон Қонунига биноан амалиётга жорий этилган ва ушбу турдаги фаолият турлари учун сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ ставкаси оширилган 
(Солиқ қўмитасининг 2020 йил 25 декабрдаги 21-42668-сонли маълумотномаси). 
Ушбу таклифларни амалиётга жорий этилишини натижасида алкоголь маҳсулоти ишлаб чиқарувчи тармоқ учун солиқ ставкалари қарийб 60 баробарга яқин оширилган ва энг асосийси сувдан самарали фойдаланишга эришилган шунингдек, ушбу фискал ислоҳот корхоналар фаолиятига салбий таъсир кўрсатмаган;
экологик хавфсизликни таъминлашда чиқиндиларни қайта ишлашнинг такомиллаштириш энг долзарб масалалардан бири ҳисобланганлиги сабабли чиқиндиларни қайта ишлаш тармоқларини қўллаб қувватлаш мақсадида солиқ имтиёзларини татбиқ этиш шунингдек, атроф-муҳитга жиддий салбий кўрсатадиган автомобиллар шиналарини утилизация қилиш учун мажбурий тўловлар жорий этиш таклифлари Ўзбекистон Республикасининг 2022 йил 30 декабрдаги ЎРҚ-812-сон 
ва 2023 йил 28 декабрдаги ЎРҚ-891-сон Қонунлари асосида амалиётга қабул қилинган (Солиқ қўмитасининг 2023 йил 25 январдаги 18/1-08927-сонли ва 2024 йил 2 июлдаги 18/3-64035-сонли маълумотномалари). Ушбу таклифларни амалиётга жорий этилиши натижасида чиқиндиларни тўплаш, олиб чиқиш, саралаш ва қайта ишлаш фаолияти билан шуғулланувчи 170 та корхона жорий этилган ҳолда 2023 йил ва 2024 йилнинг биринчи яримига қадар 43,2 млрд.сўм миқдорида имтиёзга эга бўлган шунингдек, Ўзбекистондаги шина ишлаб чиқарувчи корхоналардан 2024 йил давомида бюджетга 2,2 млрд. сўм шиналар утилизацияси учун йиғим ундирилган.