Абдижамилова Маҳфуза Махмудовнанинг 
педагогика фанлари  бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон.

I.Умумий маълумотлар.
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантириш методикаси”, 13.00.02  Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (ўзбек тили), (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Ped4061 
Илмий раҳбар: Мавлонова Кларахон Махмутовна педагогика фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Нукус давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.
Расмий оппонентлар: Ҳамроев Алижон Рўзиқулович, педагогика фанлари доктори, профессор; Улухужаев Нарзулло Зиёвиддинович педагогика фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантириш методикасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат:
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқиб тушунишга оид кўникмаларни шакллантиришнинг методик жиҳатлари нутқий ва лингвистик (фонетика, лексикология, морфология, синтаксис, услубият) кўникмаларни ўзаро интеграциялаш ҳамда бадиий ва ахборот матнини ўқиб тушуниш билан боғлиқ ўқиш жараёни компонентлари: персептив ва семантик ёндашув асосида такомиллаштирилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантиришнинг дидактик модели мақсадли: ўқиш, тинглаш, оғзаки ва ёзма нутқ; методик: инновацион усуллар, матн танлаш мезонлари ва ўқиш стратегиялари; ташкилий технологик: дидактик таъминот; натижадорликни баҳолаш: бадиий ва ахборот матнини тушунишнинг дифференциал мезонлари мазмунида, нутқий ва лингвистик компетенсиялар интеграцияси асосида такомиллаштирилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантиришнинг методик компонентлари матн танлаш мезонлари матн мазмуни (бадиий ёки ахборот), шакли (ҳикоя, мақола, инфографика, ёʻриқнома ва бошқалар ўқувчининг ёш хусусиятлари инобатга олингани, матннинг аутентлиги, шакл ва мазмун жиҳатдан ўзаро ўхшаш маʼлумотларни бир-биридан фарқлаш, сабаб, натижа, оқибат каби мазмуний жиҳатдан ўзаро боғлиқ маʼлумотлар ўртасидаги алоқадорликни аниқлаш малакаларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган; 
бошланғич синф ўқувчиларининг ўқиб тушуниш кўникмасини шакллантириш  методикаси матнни ўқишга киришишдан олдинги, матнни ўқиш жараёни ва матнни ўқишдан кейинги жараёнда қўлланувчи “Ассоциациялар тўри”, “Нуқтайи назаринг бўлсин”, Тўхтамлар ёрдамида ўқиш”, “Қайдлар ёрдамида ўқиш”, “Калит сўзлар”, “Ҳикояни тартибга келтиринг”, “Блум кубиги”, “Ғоялар ва ижодий фикрлар саватчаси”, “Тўғри ва нотўғри хулосалар”, “Фактлар пирамидаси” каби инновацион технологиялар асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантириш методикаси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқиб тушунишга оид кўникмаларни шакллантиришнинг методик жиҳатлари нутқий ва лингвистик (фонетика, лексикология, морфология, синтаксис, услубият) кўникмаларни ўзаро интеграциялаш ҳамда бадиий ва ахборот матнини ўқиб тушуниш билан боғлиқ ўқиш жараёни компонентлари: персептив ва семантик ёндашув асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан “Эне дилини окатмагйň усулйýети” номли ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2024-йил 1-августдаги 277-сон буйруғи, 277-125-рақамли гувоҳнома). Натижада  бошланғич синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантириш методикасини такомиллаштиришга эришилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантиришнинг дидактик модели мақсадли: ўқиш, тинглаш, оғзаки ва ёзма нутқ; методик: инновацион усуллар, матн танлаш мезонлари ва ўқиш стратегиялари; ташкилий технологик: дидактик таъминот; натижадорликни баҳолаш: бадиий ва ахборот матнини тушунишнинг дифференциал мезонларидан Ўзбекистон Республикаси Халқ таʼлими вазирлигининг 2020-йил 15-майдаги 125-сонли буйруғи асосида эълон қилинган УНИСЕФ билан ҳамкорликдаги “Умумий ўрта таʼлим мактабларида ўзбек тилини ўқитиш сифатини ошириш” лойиҳасида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таʼлими вазирлиги ҳузуридаги Республика таʼлим марказининг 2023-йил 4-майдаги 01/11-01/6-298-сон маʼлумотномаси). Натижада бошланғич синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ахборот ва бадиий матнлар юзасидан ўқиб тушуниш кўникмасини баҳолаш самарадорлиги ошишига эришилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ўқувчиларнинг ўқиб тушуниш малакаларини шакллантиришнинг методик компонентлари матн танлаш мезонлари матн мазмуни (бадиий ёки ахборот), шакли (ҳикоя, мақола, инфографика, ёʻриқнома ва бошқалар ўқувчининг ёш хусусиятлари инобатга олингани, матннинг аутентлиги, шакл ва мазмун жиҳатдан ўзаро ўхшаш маʼлумотларни бир-биридан фарқлаш, сабаб, натижа, оқибат каби мазмуний жиҳатдан ўзаро боғлиқ маʼлумотлар ўртасидаги алоқадорликни аниқлаш малакаларига устуворлик беришга оид илмий-методик тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Халқ таʼлими вазирлигининг 2020-йил 15-майдаги 125-сонли буйруғи асосида эълон қилинган УНИСЕФ билан ҳамкорликдаги “Умумий ўрта таʼлим мактабларида ўзбек тилини ўқитиш сифатини ошириш” лойиҳасида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таʼлими вазирлиги ҳузуридаги Республика таʼлим марказининг 2023-йил 4-майдаги 01/11-01/6-298-сон маʼлумотномаси). Натижада бошланғич синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсликлари мазмуни ахборот ва бадиий матнлар асосида тузилган ўқув топшириқлари билан бойишига эришилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг ўқиб тушуниш кўникмасини шакллантириш  методикаси матнни ўқишга киришишдан олдинги, матнни ўқиш жараёни ва матнни ўқишдан кейинги жараёнда қўлланувчи “Ассоциациялар тўри”, “Нуқтайи назаринг бўлсин”, Тўхтамлар ёрдамида ўқиш”, “Қайдлар ёрдамида ўқиш”, “Калит сўзлар”, “Ҳикояни тартибга келтиринг”, “Блум кубиги”, “Ғоялар ва ижодий фикрлар саватчаси”, “Тўғри ва нотўғри хулосалар”, “Фактлар пирамидаси” каби инновацион технологиялардан Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетида ПЗ-20170923121-рақамли “Шахс тарбиясида миллий хусусиятларни тадқиқ этишнинг методологик асосларини такомиллаштириш” мавзусидаги грант доирасида белгиланган вазифаларни амалда бажаришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 17-апрелдаги 11-05-1709/04-сонли маʼлумотномаси). Натижада ўқиб тушуниш кўникмалари учун танланган матнлар орқали шахс тарбиясида миллий хусусиятларнинг шаклланишига эришилган.