Жуманазаров Азизбек Улуғбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Талоқ жарохатларида хирургик тактикани танлаш», 14.00.27 – «Хирургия».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Tib1751.
Илмий раҳбар: Хакимов Мурод Шавкатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.95.01.
Расмий оппонентлар: Махмудзода Фаррух Исроил, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Тожикистон Республикаси); Касимов Адхам Лутфуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қорин бўшлиғи шикастланишларида тактик ва техник ёндашувларни такомиллаштириш орқали талоқнинг посттравматик жароҳатлари билан оғриган беморларни даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талоқ жароҳатларида талоқ капсуласи бутунлигини тиклаш мақсадида цианакрилат елимини маҳаллий қўллаш ишончли гемостазга эришишни ва аъзони сақлаб қолишни таъминлаши асосланган;
талоқ шикастланишининг ҳамда бемор гемодинамик ҳолатининг оғирлик даражасига боғлиқ ҳолда талоқ артериясини ўткир ёки сурункали эмболизацияси кўрсатмалари такомиллаштирилган;
артериал босим градиентини, интраабдоминал босим кўрсаткичларини ва энг юқори систолик қон оқими тезлигининг периферик қаршилик индексига нисбатини аниқлашга қаратилган талоқнинг “икки босқичли” ёрилишини башорат қилиш усули ишлаб чиқилган;
талоқ жароҳатларини уларнинг оғирлигига, гемодинамик кўрсаткичларга қараб оператив даволаш ҳамда гемостаз турини танлашни оптималлаштириш билан тавсифланувчи такомиллаштирилган тактик-ёндашувнинг клиник самарадорлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Талоқнинг посттравматик жароҳатлари билан оғриган беморларни даволаш натижаларини яхшилаш бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: талоқ жароҳатларида талоқ капсуласи бутунлигини тиклаш мақсадида цианакрилат елимини маҳаллий қўллаш ишончли гемостазга эришишни ва аъзони сақлаб қолишни таъминлаши асосланганлиги Тошкент тиббиёт академияси Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 22 августда 08-24/358-сон билан тасдиқланган “Талоқ жароҳатларини хирургик даволаш усулини танлаш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: мазкур таклиф Тошкент шаҳар шошилинч тиббий ёрдам клиник шифохонасининг 2024 йил 4 сентябрдаги 131AF-сон ва Тошкент вилояти Янгийўл туман тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 10 сентябрдаги 3287-10-146-ТВ\2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 13 ноябрдаги 08/69-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: талоқ жароҳатларини хирургик даволашда ишлаб чиқилган гемостаз усулидан фойдаланиш ташрих кейинги асоратлар частотасини камайтириши натижасида реабилитация вақти тезроқ амалга ошиб, беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: талоқ жароҳати билан оғриган 1 нафар беморнинг шифохонада 1 кунлик даволанишига дори-дармон, озиқ-овқат маҳсулотлари ва тиббий ашёлар учун жами 547000 сўм миқдоридаги давлат бюджети маблағлари сарфланади. Бир нафар беморни шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш 1094000 сўм давлат бюджети маблағлари иқтисод қилинишига имкон беради. Хулоса: талоқ жароҳати билан оғриган беморларнинг шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=55) 60170000 сўм давлат бюджети маблағлари тежалишини таъминлайди.
иккинчи илмий янгилик: талоқ шикастланишининг ҳамда бемор гемодинамик ҳолатининг оғирлик даражасига боғлиқ ҳолда талоқ артериясини ўткир ёки сурункали эмболизацияси кўрсатмалари такомиллаштирилганлиги ва Тошкент тиббиёт академияси Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 22 августда 08-24/358-сон билан тасдиқланган “Талоқ жароҳатларини хирургик даволаш усулини танлаш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Тошкент шаҳар шошилинч тиббий ёрдам клиник шифохонасининг 2024 йил 4 сентябрдаги 131AF-сон ва Тошкент вилояти Янгийўл туман тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 10 сентябрдаги 3287-10-146-ТВ\2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 13 ноябрдаги 08/69-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: талоқ жароҳатларида талоқ артериясининг ўткир ва сурункали эмболизациясидан фойдаланишнинг таклиф этилган усулларини қўллаш асоратлар частотасини камайтиришга, беморларнинг ҳаёт сифатини сезиларли даражада яхшилашга ва уларни реабилитация қилиш вақтини қисқартиришга имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: Тавсия этилган усулдан фойдаланиш асоратларни олдини олиш имконини беради, қўшимча даволанишга бўлган эҳтиёжни камайтиради. Стационар даволаниш учун энг кам харажат ҳар бир кун учун 547000 сўмни ташкил қилгани ҳолда, шифохонада қолиш муддатлари қисқариши ҳисобига 1 нафар беморга 1 кунда 547000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса: Тавсия этилган усул келиб чиқиши мумкин  бўлган асоратларни камайтиради ва касалхонада бўлиш вақтини қисқартиради ҳамда тадқиқот кўлами бўйича ушбу усул қўлланилган 16 нафар беморларда 1 кун учун 8752000 сўм бюджет маблағлари тежалади;
учинчи илмий янгилик: артериал босим градиентини, интраабдоминал босим кўрсаткичларини ва энг юқори систолик қон оқими тезлигининг периферик қаршилик индексига нисбатини аниқлашга қаратилган талоқнинг “икки босқичли” ёрилишини башорат қилиш усули ишлаб чиқилгангиги Тошкент тиббиёт академияси Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 22 августда 08-24/358-сон билан тасдиқланган “Талоқ жароҳатларини хирургик даволаш усулини танлаш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Тошкент шаҳар шошилинч тиббий ёрдам клиник шифохонасининг 2024 йил 4 сентябрдаги 131AF-сон ва Тошкент вилояти Янгийўл туман тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 10 сентябрдаги 3287-10-146-ТВ\2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 13 ноябрдаги 08/69-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: талоқнинг “икки босқичли” ёрилишини башорат қилишнинг ишлаб чиқилган усулини қўллаш амалга ошириладиган ташрих хажми ва усулини тўғри режалаштиришга, натижада асоратлар сонини камайтиришга ва даволаш сифатини оширишга имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: талоқ жароҳатлари билан оғриган 1 нафар беморнинг шифохонада 1 кунлик даволанишига дори-дармон учун жами 382000 сўм миқдоридаги давлат бюджети маблағлари сарфланади. Бир нафар беморни шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш дори-дармон харажатлари ҳисобига 764000 сўм давлат бюджети маблағлари иқтисод қилинишига имкон беради. Хулоса: талоқ жароҳатлари билан оғриган беморларнинг шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш дори-дармон харажатлари ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=55) 42020000 сўм давлат бюджети маблағлари тежалишини таъминлайди.
тўртинчи илмий янгилик: талоқ жароҳатларини уларнинг оғирлигига, гемодинамик кўрсаткичларга қараб оператив даволаш ҳамда гемостаз турини танлашни оптималлаштириш билан тавсифланувчи такомиллаштирилган тактик-ёндашувнинг клиник самарадорлиги исботланганлиги Тошкент тиббиёт академияси Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 22 августда 08-24/358-сон билан тасдиқланган “Талоқ жароҳатларини хирургик даволаш усулини танлаш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Тошкент шаҳар шошилинч тиббий ёрдам клиник шифохонасининг 2024 йил 4 сентябрдаги 131AF-сон ва Тошкент вилояти Янгийўл туман тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 10 сентябрдаги 3287-10-146-ТВ\2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 13 ноябрдаги 08/69-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: талоқ жароҳатларини даволаш чораларининг ишлаб чиқилган оптимал алгоритми ва такомиллаштирилган ёндашувни қўллаш ташрихдан кейинги асоратлар частотасини камайтиришга, хаёт сифатини оширишга, шунингдек ўлим ҳолатлари частотасини пасайтиришга имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: Тавсия этилган алгоритм ва ёндашувдан фойдаланиш асоратларни олдини олиш имконини беради, қўшимча даволанишга бўлган эҳтиёжни камайтиради. Стационар даволаниш учун энг кам харажат ҳар бир кун учун 547000 сўмни ташкил қилгани ҳолда, шифохонада қолиш муддатлари қисқариши ҳисобига 1 нафар беморга 1 кунда 547000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса: Тавсия этилган алгоритм ва ёндашувдан фойдаланиш тадқиқот кўлами бўйича ушбу ёндашувлар қўлланилган 55 нафар беморларда 1 кун учун 30085000 сўм бюджет маблағлари тежалади.