Абдусаломов Акмалбек Бобомирзаевичнинг 
диссертация ҳимоясисиз фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тақдимнома ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Сунъий интеллект ва компютер кўриши ёндошувларидан фойдаланган ҳолда турли хил муҳитларда ёнғинни аниқлаш усуллари ва алгоритмлари”, 05.01.11-“Рақамли технологиялар ва сунъий интеллект” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.DSc/Т870.
Илмий маслаҳатчи: Махкамов Бахтиёр Шухратович, иқтисод фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
Имий кенгаш (ИК) фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами:
Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/05.05.2023.Т.07.03.
 Расмий оппонентлар: Игамбердиев Хусан Закирович, техника фанлари доктори, профессор, ЎзР ФА академиги; Мухамедиева Дилдора Кабиловна, техника фанлари доктори, доцент; Атаджанов Ибрагим Равшанбекович, техника фанлари доктори.
 Етакчи ташкилот: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
 Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
 II. Тадқиқотнинг мақсади сунъий интеллект ва компютер кўриши ёндошувларидан фойдаланиб, турли хил муҳитларда ёнғинни аниқлаш усуллари ва алгоритмларини ишлаб чиқиш ва такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тасвирларга ишлов бериш усуллари асосида турли муҳитларда ва ёнғиннинг турли босқичларида олинган ёнғин ҳамда тутун тасвирларини ўз ичига олган янги, кенг қамровли ва аннотацияланган маълумотлар тўплами яратилган;
ёнғин тасвирларининг сифатини яхшилаш мақсадида, гистограммани тенглаштириш, мослашувчан гистограммани тенглаштириш ҳамда контраст чекланган адаптив гистограммани тенглаштириш моделлари локал контрастни ошириш ва шовқинни камайтириш орқали такомиллаштирилган;
сунъий интеллект моделлари асосида камера ва учувчисиз учиш аппаратларидан олинган тасвирлар ёрдамида ёнғиннинг турли босқичларини реал вақт режимида таҳлил қилиб, ёнғинни аниқлаш жараёнини тезлаштирувчи алгоритмлар ишлаб чиқилган;
ЁЛОв тармоқларининг дастлабки қатламларига махсус хусусиятларни ажратиб олиш учун кенгайтирилган конволюцион блоклар қўшилиши натижасида, ёнғиннинг ранги, ўлчами ва шаклига боғлиқ бўлмаган, мавжуд усулларга нисбатан ёруғлик шароитларининг кескин ўзгаришларига чидамли ва юқори аниқликдаги ёнғинни аниқлаш усуллари ишлаб чиқилган;
кичик ва тўсилган ёнғинларни юқори ҳисоблаш самарадорлиги билан аниқлаш имконини берувчи, ёнғин хусусиятларини ажратиб олишда трансформерларга асосланган МИТИ-ДЕТР, ДЕТР ва АМСО-СФС алгоритмлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сунъий интеллект ва компютер кўриши ёндошувларидан фойдаланган ҳолда турли хил муҳитларда ёнғинни аниқлаш усуллари ва алгоритмлари асосида:
Тадқиқот натижалари сифатида ишлаб чиқилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар амалиётга жорий этилганлиги тоʻгʻрисида Жанубий Кореянинг Халқаро Патент ва Адвокатлик Бюросининг патент, фойдали модел, савдо белгиси, дизайн ва лицензиялаш бўйича бош назорат идорасидан “Чуқур ўрганишга асосланган ёнғин назорати (Дееп леарнинг-басед фире мониторинг сйстем)” (патент ариза рақами: 10-2022-0141048, патент рақами: 10-2624333, рўйхатдан ўтган сана: 2024-йил 19-январ) номли ёнғин назорати тизимлари учун патент олинган. Ушбу ихтиро сунъий интеллект ва чуқур ўрганишга асосланган ёнғин мониторинги тизимини таклиф этади, у реал вақт режимида муайян ҳудуднинг кўринадиган спектрдаги тасвирларини таҳлил қилишга қаратилган. Тизим камида битта ёнғин детектори ёрдамида тасвирларни қайта ишлайди ҳамда бошқариладиган сенсорлар орқали ёнғин мавжудлигини аниқлайди. Ушбу ёндашув ёнғин хавфсизлигини ошириш мақсадида юқори аниқлик ва самарадорликка эга илғор технология сифатида ишлаб чиқилган (ҳттп://www.киприс.ор.кр/кҳоме/маин.жсп).
Ишлаб чиқилган усул ва алгоритмлар асосида “Кўзи ожизлар учун ақлли кўзойнаклар ёрдамида ёнғинни аниқлаш усули ва қурилмаси (Метҳод анд аппаратус фор детеcтинг фире бй усинг смарт глассес фор блинд)” номли Жанубий Кореянинг Халқаро Патент ва Адвокатлик Бюросининг патент, фойдали модел, савдо белгиси, дизайн ва лицензиялаш бўйича бош назорат идорасидан ёнғин назорати тизимлари учун патент олинган (патент ариза рақами: 10-2022-0141048, патент рақами: 10-2024-0063219, рўйхатдан ўтган сана: 2024-йил 10-май). Ушбу ихтирода кўзи ожиз ва заиф кўрувчи шахслар учун махсус ишлаб чиқилган ёнғинни аниқлаш ва хабар бериш тизими ишлаб чиқилган. Тизим ЁЛОв4 моделига асосланган конволюцион нейрон тармоғидан (CНН) фойдаланиб, ақлли кўзойнаклар билан интеграцияланган бўлиб, реал вақт режимида ёнғинни аниқлаш ва огоҳлантириш имконини яратган (ҳттп://www.киприс.ор.кр/кҳоме/маин.жсп).