Олтиев Элёр Дониёровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Никотин ўз ичига олган оғиз маҳсулотлари ва уни зарарсизлантириш усуллари билан сурункали заҳарланишда ошқозон шиллиқ қаватининг морфологик ўзгаришлари” 14.00.02 - Морфология; 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Tib4025.
Илмий раҳбар: Тешаев Шухрат Жумаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Жарылкасынова Гаухар Жанузаковна, тиббиёт фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/29.02.2024.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Расулов Ҳамидулла Абдуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Василькова Татьяна Николаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Соғлиқ билимлари университети (Туркия)  
II. Тадқиқотнинг мақсади: оғиз орқали никотинли маҳсулотларни истеъмол қилиш натижасида юзага келадиган меъда шикастланишларининг морфологик ўзгаришларини ўрганиш ва уларни детоксикацион даволаш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
никотин сақловчи маҳсулотларни оғиз орқали истеъмол қилувчи беморларда меъда шиллиқ қаватида яққол патологик ўзгаришлар юзага келиши, жумладан, яллиғланиш кучайиши, гиперацидлик ошиши, эрозия ва яра ҳолатларининг кўпайиши сабабли шиллиқ қават гипертрофияси ривожланиши аниқланган;
илк бор лаборатория ҳайвонларида никотин сақловчи маҳсулотларнинг сурункали таъсири натижасида меъдада сезиларли морфологик ўзгаришлар, жумладан, шиллиқ қаватнинг 23,4% га кичрайиши, эпителиал ҳужайралар баландлигининг 27,2% га камайиши, бу эса меъданинг секретор функциясини бузиб, яллиғланиш жараёнларини кучайтириши исботланган;
илк бор Мумиёни детоксикацион терапия сифатида қўллаш меъда шиллиқ қаватининг тикланишини Супер Омега препаратига нисбатан яхшироқ таъминлаши, кўрсаткичларни деярли референс қийматларга яқинлаштириши аниқланган;
никотин сақловчи маҳсулотларнинг таъсир давомийлиги ва меъда морфологик ўзгаришлари даражаси ўртасида ишончли салбий корреляция, яллиғланиш инфильтрацияси ва лимфоцитлар сони ўртасида ижобий корреляция мавжудлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Никотин сақловчи маҳсулотларни оғиз орқали истеъмол қилиш туфайли юзага келадиган сурункали интоксикация ҳолатида меъда шиллиқ қаватидаги морфологик ўзгаришларни ўрганиш натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: никотин сақловчи маҳсулотларни оғиз орқали истеъмол қилувчи беморларда меъда шиллиқ қаватида яққол патологик ўзгаришлар юзага келиши, жумладан, яллиғланиш кучайиши, гиперацидлик ошиши, эрозия ва яра ҳолатларининг кўпайиши сабабли шиллиқ қават гипертрофияси ривожланиши аниқланганлиги бўйича таклифлар Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 11 ноябрда 24-м/093-сон билан тасдиқланган «Оғиз орқали истеъмол қилинадиган никотин сақловчи маҳсулотлар билан сурункали заҳарланишда детоксикацион даволаш усуллари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 16.12.2024 йилдаги 150-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали бўйича 16.12.2024 йилдаги 258-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрдаги 10/44-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: сурункали никотинли интоксикацияда ошқозон ички структурасидаги патоморфологик жараёнларнинг ўзига хос хусусиятларининг тавсифи ривожланиш эҳтимоллоги юқори асоратлар ва ногиронликни камайтиришга йўналтирилган чора тадбирларни ишлаб чиқишни такомиллаштиришга имкон берган. Иқтисодий самарадорлиги: экспериментал сурункали никотинли интоксикацияда ошқозондаги морфологик ўзгаришлар ва Мумиё ҳамда Супер Омега воситалари билан детосикация орқали даволаш самарадорлигини баҳолашдан олинган бевосита натижалар ушбу усулларни қўллаш етарлича юқори терапевтик таъсирга эга эканлигини кўрсатди, натижада даволаш самарадорлиги ошди ва беморларга сарфланадиган бюджет маблағлари 160000 сўмга иқтисод қилинди;
иккинчи илмий янгилик: илк бор лаборатория ҳайвонларида никотин сақловчи маҳсулотларнинг сурункали таъсири натижасида меъдада сезиларли морфологик ўзгаришлар, жумладан, шиллиқ қаватнинг 23,4% га кичрайиши, эпителиал ҳужайралар баландлигининг 27,2% га камайиши, бу эса меъданинг секретор функциясини бузиб, яллиғланиш жараёнларини кучайтириши исботланганлиги бўйича таклифлар Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 11 ноябрда 24-м/093-сон билан тасдиқланган «Оғиз орқали истеъмол қилинадиган никотин сақловчи маҳсулотлар билан сурункали заҳарланишда детоксикацион даволаш усуллари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 16.12.2024 йилдаги 150-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали бўйича 16.12.2024 йилдаги 258-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрдаги 10/44-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: сурункали никотинли интоксикацияда ошқозон ички структурасидаги патоморфологик жараёнларнинг ўзига хос хусусиятларининг тавсифи ривожланиш эҳтимоллоги юқори асоратлар ва ногиронликни камайтиришга йўналтирилган чора тадбирларни ишлаб чиқишни такомиллаштиришга имкон берган. Иқтисодий самарадорлиги: экспериментал сурункали никотинли интоксикацияда ошқозондаги морфологик ўзгаришлар ва Мумиё ҳамда Супер Омега воситалари билан детосикация орқали даволаш самарадорлигини баҳолашдан олинган бевосита натижалар ушбу усулларни қўллаш етарлича юқори терапевтик таъсирга эга эканлигини кўрсатди, натижада даволаш самарадорлиги ошди ва беморларга сарфланадиган бюджет маблағлари 160000 сўмга иқтисод қилинди;
учинчи илмий янгилик: илк бор Мумиёни детоксикацион терапия сифатида қўллаш меъда шиллиқ қаватининг тикланишини Супер Омега препаратига нисбатан яхшироқ таъминлаши, кўрсаткичларни деярли референс қийматларга яқинлаштириши аниқланганлиги бўйича таклифлар Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 11 ноябрда 24-м/093-сон билан тасдиқланган «Оғиз орқали истеъмол қилинадиган никотин сақловчи маҳсулотлар билан сурункали заҳарланишда детоксикацион даволаш усуллари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 16.12.2024 йилдаги 150-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали бўйича 16.12.2024 йилдаги 258-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрдаги 10/44-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: сурункали никотинли интоксикацияда ошқозон ички структурасидаги патоморфологик жараёнларнинг ўзига хос хусусиятларининг тавсифи ривожланиш эҳтимоллоги юқори асоратлар ва ногиронликни камайтиришга йўналтирилган чора тадбирларни ишлаб чиқишни такомиллаштиришга имкон берган. Иқтисодий самарадорлиги: экспериментал сурункали никотинли интоксикацияда ошқозондаги морфологик ўзгаришлар ва Мумиё ҳамда Супер Омега воситалари билан детосикация орқали даволаш самарадорлигини баҳолашдан олинган бевосита натижалар ушбу усулларни қўллаш етарлича юқори терапевтик таъсирга эга эканлигини кўрсатди, натижада даволаш самарадорлиги ошди ва беморларга сарфланадиган бюджет маблағлари 160000 сўмга иқтисод қилинди.
тўртинчи илмий янгилик: никотин сақловчи маҳсулотларнинг таъсир давомийлиги ва меъда морфологик ўзгаришлари даражаси ўртасида ишончли салбий корреляция, яллиғланиш инфильтрацияси ва лимфоцитлар сони ўртасида ижобий корреляция мавжудлиги аниқланганлиги бўйича таклифлар Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 11 ноябрда 24-м/093-сон билан тасдиқланган «Оғиз орқали истеъмол қилинадиган никотин сақловчи маҳсулотлар билан сурункали заҳарланишда детоксикацион даволаш усуллари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 16.12.2024 йилдаги 150-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали бўйича 16.12.2024 йилдаги 258-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрдаги 10/44-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: сурункали никотинли интоксикацияда ошқозон ички структурасидаги патоморфологик жараёнларнинг ўзига хос хусусиятларининг тавсифи ривожланиш эҳтимоллоги юқори асоратлар ва ногиронликни камайтиришга йўналтирилган чора тадбирларни ишлаб чиқишни такомиллаштиришга имкон берган. Иқтисодий самарадорлиги: экспериментал сурункали никотинли интоксикацияда ошқозондаги морфологик ўзгаришлар ва Мумиё ҳамда Супер Омега воситалари билан детосикация орқали даволаш самарадорлигини баҳолашдан олинган бевосита натижалар ушбу усулларни қўллаш етарлича юқори терапевтик таъсирга эга эканлигини кўрсатди, натижада даволаш самарадорлиги ошди ва беморларга сарфланадиган бюджет маблағлари 160000 сўмга иқтисод қилинди.