Абдуллаев Азимжон Ашурвой ўғли
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон ёшлари фаолиятида диний ва дунёвий маданият уйғунлигини таъминлашнинг ижтимоий-фалсафий хусусиятлари” 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 2023.4.PhD/Fal1125
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Наманган давлат университети PhD.03/30.04.2021.F.76.06.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Рўзимат Тўхтасинович Жўраев сиёсий фанлари доктори(DSc), профессор.
Расмий оппонентлар: Ғаниев Баходиржон Садикжанович фалсафа фанлари доктори(DSc), в.б. профессор; Исмоилов Темур Исломович педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Этакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон ёшлари фаолиятида диний ва дунёвий маданият уйғунлигини таъминлашнинг ижтимоий-фалсафий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
жамиятнинг ижтимоий-маънавий барқарорлигигини таъминлашда ёшлар ҳаётий фаолиятидаги экзоген (ижтимоий меъёр) ва эндоген (ижтимоий руҳият) омиллар конфессионал ва ноконфессионал жараёнлар уйғунлигини таъминловчи парадигма эканлиги аниқланган;
замонавий ўзбек жамиятида динийлик ва дунёвий маданиятидаги ма'навий мувофиқлик, маданий анъаналарнинг аксиологик фаолият билан оптимал уйғунлигини таъминлаш, ижтимоий давлатнинг барқарорлик белгиси эканлиги илмий асосланган;
ёшлар фаолиятида динийлик ва дунёвийлик маданиятининг уйғунлигини таъминлашда, “маърифатли авлод” ни шакллантириш дунёвийлик ва динийликнинг муҳим алгоритми бўлмиш маънавий ўзликни англаш плюралистик жамиятнинг шаклланишига олиб келувчи рационал ечим сифатида жамиятда миқдор ўзгаришидан сифат ўзгаришига олиб келувчи ижтимоий капитал эканлиги фалсафий очиб берилган;
ёшлар ўртасида “динийлик” ва “дунёвийлик” феномени ўзбек миллий идентетлиги хусусиятидан келиб чиқиб – ижтимоий муносабатларда фалсафий (бағрикенглик, толерантлик, тоқатлик) компонентлар ёшлар маънавий оламини яхлитловчи индикатор эканлиги исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон ёшлари фаолиятида диний ва дунёвий маданият уйғунлигини таъминлашнинг ижтимоий-фалсафий хусусиятлари тадқиқотимиздан ишлаб чиқилган илмий натижалар асосида:
жамиятнинг ижтимоий-маънавий барқарорлигигини таъминлаш, ёшлар ҳаётий фаолиятидаги ижтимоий меъёр ва ижтимоий руҳият омилларнинг конфессионал ва ноконфессионал жараёнлар билан боғлиқлигига оид таклиф ва тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-2024-йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган. Жумладан, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора тадбирлар дастурининг ВИ йўналишида белгиланган "Миллатлараро тотувлик ва динлараро бағрикенглик бўйича тарғибот-ташвиқот тадбирлари, аҳоли ўртасида радикализм иллатини олдини олиш" 28-банди "Аҳоли, айниқса ёшлар орасида радикал кайфиятларни уйғотишга, ахлоқсизликни ёйишга қаратилган бузғунчи ғояларга қарши самарали тарғибот ишларини ташкил этиш" мавзусида тарғибот ишларини ўтказишда диссертация материалларидан (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий – маънавий тадқиқотлар марказининг 2024-йил 27-июлдаги 330-сон маълумотномаси) фойдаланилган. Натижада, Ўзбекистон ёшлари фаолиятида дини ва дунёвий маданият уйғунлигини таъминлашнинг ижтимоий -фалсафий жиҳатларини таҳлил этиш ва га хизмат қилган;
замонавий ўзбек жамиятида динийлик ва дунёвий маданиятидаги ма'навий мувофиқлик, маданий анъаналарнинг аксиологик фаолият билан оптимал уйғунлигини таъминлашга доир таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2024-йил январ ва май ойларида эфирга узатилган “Таълим ва тараққиё”, “Ўзбекистон ёшлари” “Миллат ва маънавият” дастурлари ва сенарийларни ишлаб чиқиш (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2024-йил 25-июлдаги 04-36-879-сон далолатномаси) фойдаланилди. Натижада, “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари”, “Миллат ва маънавият” ддастурларининг сенарийларини тайёрлашга ҳамда ижтимоий давлатнинг барқарорлик омилларини очиб беришга хизмат қилган;
ёшлар фаолиятида динийлик ва дунёвийлик маданиятининг уйғунлигини таъминлашда, “маърифатли авлод” ни шакллантириш дунёвийлик ва динийликнинг муҳим алгоритми бўлмиш маънавий ўзликни англашга оид илмий хулоса ва тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-2024-йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган. Жумладан, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора тадбирлар дастурининг ВИ йўналишида белгиланган "Миллатлараро тотувлик ва динлараро бағрикенглик бўйича тарғибот-ташвиқот тадбирлари, аҳоли ўртасида радикализм иллатини олдини олиш" 28-банди "Аҳоли, айниқса ёшлар орасида радикал кайфиятларни уйғотишга, ахлоқсизликни ёйишга қаратилган бузғунчи ғояларга қарши самарали тарғибот ишларини ташкил этиш" мавзусида тарғибот тадбирини ўтказишда (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий – маънавий тадқиқотлар марказининг 2024-йил 27-июлдаги 330-сон маълумотномаси) фойдаланилган. Натижада, плюралистик жамиятнинг шаклланишига олиб келувчи рационал ғояларни такомиллаштирига ҳамда Ўзбекистон ёшлари фаолиятида дини ва дунёвий маданият уйғунлигини таъминлашнинг ижтимоий -фалсафий жиҳатларини таҳлил этишга хизмат қилган;
ёшлар ўртасида “динийлик” ва “дунёвийлик” феномени ўзбек миллий идентетлиги хусусиятидан келиб чиқиб – ижтимоий муносабатларда фалсафий (бағрикенглик, толерантлик, тоқатлик) компонентлар ёшлар маънавий оламини яхлитловчи индикатор сифатидаги таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг сайловолди дастурининг “жамиятда ижтимоий барқарорликни таъминлаш” қисмининг асосий устивор йўналишларини ишлаб (Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг 2024-йил 11-ноябрдаги 1-470-сон далолатномаси) фойдаланилган. Натижада, ижтимоий муносабатларда фалсафий (бағрикенглик, толерантлик, тоқатлик) компонентларни ривожлантириш орқали ёшлар маънавий оламини яхлитловчи индикаторларни ишлаб чиқишга хизмат қилган.