Бадридинова Азиза Аброл қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек бадиий асарларидаги паремияларда нутқий актларнинг ифодаланиши (В.Коллинз ва А.Қодирий асарлари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Fil4409.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Наргиза Эркиновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Джусупов Нурсултан Маханбет ўғли, филология фанлари доктори, доцент;  Шамсематова Барно Рихсиваевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади В.Коллинз ва А.Қодирий асарларидаги паремиологик бирликлар орқали нутқий акт турларининг ифодаланишининг ўзига хос ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
  паремияларнинг фразеологик бирликлардан фарқланиши, чоғиштирилаётган асарларда паремиялар орқали бадиий дискурсда ўқувчининг диққатини тортиш, ўқувчининг ижодий фикрлашини кучайтириш, ўқувчи билим тузилмаларини фаоллаштириш каби лингвопрагматик интенсияларнинг бошқа турларга нисбатан фаол акс этиши асосланган;
В.Коллинзнинг асарларидаги паремиялар орқали нутқий актнинг экспозитив ва бехабитив турларининг фаол ифодаланганлиги асосида тасалли, мақтов, ҳамдардлик билдириш, фикрни тасдиқлаш, тушунтириш, изоҳлаш каби ҳолатларда муаллифнинг паремиялардан тез-тез фойдаланиши, вердиктив турда инсонни оқлаш, ҳукм чиқариш, баҳолаш каби ҳолатларда ва экзерситив турда маслаҳат, огоҳлантириш, насиҳат қилишда паремияларнинг қўлланиши тенглиги, энг кам кўрсаткичли комиссив турда мажбуриятни бўйнига олиш,  кафолатлаш ҳолатлари паремиялар орқали ифодаланиши каби лингвопрагматик жиҳатлари исботланган;
А.Қодирийнинг асарларидаги паремияларда сўзловчилар томонидан мақтов, танқид, эътироз, тасалли, таскин, қарғаш каби бехабитив нутқий актларнинг фаол акс этганлиги, экзерситив ва экспозитив турларда паремия орқали маслаҳат, огоҳлантириш, талаб, фикрни таъкидлаш, хулосалаш, тан олиш каби нутқий актлар ифодаланишининг ўзаро тенг эканлиги, нутқий актнинг вердиктив ва комиссив турлари паремияларда айнан оқлаш, баҳолаш, ваъда бериш, шарт қўйиш ифодаланишининг камлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек асарларида паремиялар орқали нутқий актнинг иллокутив ҳамда перлокутив босқичлари тез ва таъсирчан ҳолда амалга ошиши, бир паремия бир контекстда бирдан ортиқ нутқий актларни ифодалай олиши каби ўхшаш, ўзбек мисолларида эса бир паремия уч хил контекстда уч хил нутқий актни ифодалай олиши каби фарқли лингвопрагматик хусусиятлар далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. В.Коллинз ва А.Қодирий асарлари мисолида инглиз ва ўзбек бадиий асарларидаги паремияларда нутқий актларнинг ифодаланишини тадқиқ қилиш жараёнида олинган натижалар асосида:
      паремияларнинг фразеологик бирликлардан фарқланиши, чоғиштирилаётган асарларда паремиялар орқали бадиий дискурсда ўқувчининг диққатини тортиш, ўқувчининг ижодий фикрлашини кучайтириш, ўқувчи билим тузилмаларини фаоллаштириш каби прагматик интенсияларнинг бошқа турларга нисбатан фаол акс этиши ҳамда В.Коллинзнинг асарларидаги паремиялар орқали нутқий актнинг экспозитив ҳамда бехабитив турларининг фаол ифодаланганлиги асосида тасалли, мақтов, ҳамдардлик билдириш, фикрни тасдиқлаш, тушунтириш, изоҳлаш каби ҳолатларда муаллифнинг паремиялардан тез-тез фойдаланиши, вердиктив турда айнан инсонни оқлаш, ҳукм чиқариш, баҳолаш каби ҳолатларда ва экзерситив турда маслаҳат, огоҳлантириш, насиҳат қилишда паремияларнинг қўлланиши деярли тенглиги, энг кам кўрсаткичли комиссив тур мажбуриятни бўйнига олиш,  кафолатлаш ҳолатида паремиялар орқали ифодаланиши каби лингвопрагматик жиҳатларига оид хулосалардан Португалиянинг Тавира шаҳрида “Халқаро Мақолшунослик ташкилоти” (АИП-ИАП, УНЕСCО) томонидан ўтказилган “17-Халқаро мақолшунослик коллоквиуми” доирасидаги илмий семинарни ташкиллаштиришда фойдаланилган (Халқаро мақолшунослик ташкилоти (АИП-ИАП, УНЕСCО)нинг 2023 йил 11 ноябрдаги 508563151-сон маълумотномаси). Натижада мазкур илмий семинарнинг савиясини ошириш ва илмий семинар қатнашувчиларига мақолларда нутқий актнинг ифодаланишини  яққол очиб беришга эришилган;
А.Қодирийнинг асарларидаги паремияларда сўзловчилар томонидан мақтов, танқид, эътироз, тасалли, 
таскин, қарғаш каби бехабитив нутқий актларнинг фаол акс этганлиги, экзерситив ва экспозитив турларда паремия орқали маслаҳат, огоҳлантириш, талаб, фикрни таъкидлаш, хулосалаш, тан олиш каби нутқий актлар ифодаланишининг ўзаро тенг эканлиги, нутқий актнинг вердиктив ва комиссив турлари паремияларда айнан оқлаш, баҳолаш, ваъда бериш, шарт қўйиш ифодаланишининг камлигига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий университетининг 2023 йилдаги “Эрасмус+ дастурининг Прожеcт № 598340-ЭПП-1-2018-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП Университй Cооператион Фрамеwорк фор Кноwледге Трансфер ин Cентрал Асиа анд Чина (УНИCАC)” грант лойиҳасида фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2023 йил 21 октябрдаги 04/11-6858-сон маълумотномаси). Натижада грант иши доирасидаги матнларнинг таржимасини осонлаштириш ва яхшилашга эришилган;
инглиз ва ўзбек асарларида паремиялар орқали нутқий актнинг иллокутив ҳамда перлокутив босқичлари тез ва таъсирчан ҳолда амалга ошиши, бир паремия бир контекстда бирдан ортиқ нутқий актларни ифодалай олиши каби ўхшаш, ўзбек мисолларида эса бир паремия уч хил контекстда уч хил нутқий актни ифодалай олиши каби фарқли лингвопрагматик хусусиятларга оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институда 2023-2024 йилларда бажарилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2024 йил 20 мартдаги 622/02-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили мутахассислик предметлари бўйича ахборот-коммуникацион технологиялар асосида виртуал ресурсларни бойитишга эришилган.