Аҳмадов Олимжон Шодмоновичнинг   
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухоро жадид маърифатпарварларининг педагогик фикрлар тараққиёти” 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.DSc/Ped568.
Илмий маслаҳатчи: Адизов Бахтиёр Рахмонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Расмий оппонентлар: Дилова Наргиза Ғайбуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Ярматов Рахимбой Бахромович, педагогика фанлари доктори, профессор; Худойқулов Хол Жумаевич, педагогика фанлари доктори, профессор
Етакчи  ташкилот:  Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади  ХИХ аср охири-ХХ аср 30-йилларида Бухорода жадид маърифатпарварларининг илғор педагогик қарашлардан замонавий таълим-тарбия жараёнида фойдаланишга оид илмий-амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухоро илм-маърифатининг жаҳон тараққиётидан ортда қолишига сабаб бўлган ўша даврдаги ижтимоий муҳит, маҳаллий аҳоли саводсизлиги, таълимнинг бир босқичлилиги, диний мутасиблик каби омиллар жадидлар томонидан янги усул мактабларини ташкил қилиш, дунёвий илмларни тадқиб этиш, таълим тизимини тубдан ислоҳ қилишга оид дидактик асарлари орқали илмий асосланган; 
ХХ асрнинг дастлабки ўн йиллигида таълимни модернизациялаш жараёнидаги ислоҳотларнинг ҳаракатлари янги усул мактаблари, гимназия, прогимназия, рус-тузем мактаблари, ўқув билим юртлари каби анъанавий мактабхона ва мадраса таълими тизими билан қиёслаштирилиб, ўша даврдаги янгича ўқитиш тизимининг ўзига хос афзалликлари педагогик, психологик хусусиятлар ҳамда дидактик тамойиллар асосида далилланган;
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухорода жадид маърифатпарварларининг педагогик фикрлар тараққиётини ўрганиш асосида тарбиядаги анъанавийлик ва замонавийликни уйғунлаштириш, ёшларни чет элда ўқитиш орқали рақобатбардош миллий малакали кадрлар тайёрлаш чораларининг кўрилганлиги ҳамда замонавий таълим тизимини яратиш учун амалий хатти-ҳаракатлар олиб борилганлиги таълимни дунё стандартлари даражасига кўтаришнинг долзарблигига оид саъй-ҳаракатлари халқ хўжалигининг барча соҳалари ривожига хизмат қилганлиги исботланган;  
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухородаги таълим-тарбия ҳамда педагогик тараққиёт босқичлари хронологик таҳлил қилиш, тўпланган тажрибалар ва таълимнинг ташкилий-дидактик компонентларини ҳисобга олган ҳолда баркамол шахсни юқори даражада маънавий-ахлоқий тарбиялашдаги жадид маърифатпарварларининг педагогик қарашларига устуворлик бериш асосида мазмунан такомиллаштирилган;
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухорода жадид маърифатпарварларининг педагогик фикрлар тараққиётини ўрганиш орқали креатив ва тизимли фикрлайдиган, мустақил қарор қабул қила оладиган, интеллектуал қобилиятларни намоён эта оладиган, юксак маънавиятли шахсни тарбиялашда касбий компетентлик, ватанга садоқатли, сабр-бардошли, иродали, иймон-эътиқодли, бағрикенг, мард, матонатли, қалбига қулоқ тута оладиган маърифатпарлик сифатларига эга малакали кадрларни  тарбиялаш орқали таълим-тарбия консепсияси механизмларини такомиллаштириишга оид илмий – амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухорода таълим-тарбия тизими масалаларини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар, хулоса ва таклифлар асосида:
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухоро илм-маърифатининг жаҳон тараққиётидан ортда қолишига сабаб бўлган ўша даврдаги ижтимоий муҳит, маҳаллий аҳоли саводсизлиги, таълимнинг бир босқичлилиги, диний мутасиблик каби омиллар жадидлар томонидан янги усул мактабларини ташкил қилиш, дунёвий илмларни тадқиб этиш, таълим тизимини тубдан ислоҳ қилишга оид дидактик асарлари орқали илмий асосланган маълумотлар “Умумий педагогика” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 25-августдаги 391-сон буйруғи, 391295-рақамли гувоҳнома). Натижада, олий таълим муассасаларида ўқитиладиган “Умумий педагогика” фанининг педагогика тарихи модулини ўқитишда бирламчи манбалардан фойдаланиш самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
ХХ асрнинг дастлабки ўн йиллигида таълимни модернизациялаш жараёнидаги ислоҳотларнинг ҳаракатлари янги усул мактаблари, гимназия, прогимназия, рус-тузем мактаблари, ўқув билим юртлари каби анъанавий мактабхона ва мадраса таълими тизими билан қиёслаштирилиб, ўша даврдаги янгича ўқитиш тизимининг ўзига хос афзалликлари педагогик, психологик хусусиятлар ҳамда дидактик тамойиллар асосида далилланган тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Бухоро телерадиокомпаниясининг “Мозий бисотидан”, “Асрларнинг асраганлари”, “Ассалом Бухоро” кўрсатувларининг ссенарийларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2024-йил 1-ноябрдаги 1/281-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувлар мазмунан бойитилиб, телетомошабинларда Россия империяси даврида ўлкага янги кириб келган таълим-тарбия шакллари, Бухородаги таълим-тарбия тизими ҳақида кенг тушунчага эга бўлишларига хизмат қилган;
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухорода жадид маърифатпарварларининг педагогик фикрлар тараққиётини ўрганиш асосида тарбиядаги анъанавийлик ва замонавийликни уйғунлаштириш, ёшларни чет элда ўқитиш орқали рақобатбардош миллий малакали кадрлар тайёрлаш чораларининг кўрилганлиги ҳамда замонавий таълим тизимини яратиш учун амалий хатти-ҳаракатлар олиб борилганлиги таълимни дунё стандартлари даражасига кўтаришнинг долзарблигига оид саъй- ҳаракатлари халқ хўжалигининг барча соҳалари ривожига хизмат қилганлиги “Педагогика назарияси ва тарихи” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги)нинг 2024-йил 6-сентябрдаги 333-сон буйруғи, 333-328-рақамли гувоҳнома). Натижада жамият аъзолари ва таълим муассасаларининг тараққиётига хизмат қилувчи ижтимоий муносабатларни мустаҳкамлашга оид дунёқарашнинг бойишига, олий таълим тизимидаги фанларнинг методик жиҳатдан замонавийлашувига хизмат қилган;
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухородаги таълим-тарбия ҳамда педагогик тараққиёт босқичлари хронологик таҳлил қилиш, тўпланган тажрибалар ва таълимнинг ташкилий-дидактик компонентларини ҳисобга олган ҳолда баркамол шахсни юқори даражада маънавий-ахлоқий тарбиялашдаги жадид маърифатпарварларининг педагогик қарашларига устуворлик бериш асосида мазмунан такомиллаштирилган маълумотлар 2023-2026 йилларда бажарилаётган “87-12/242-сонли “Жадид ғояси – янги Ўзбекистон ва учинчи ренессансни бунёд этишнинг мустаҳкам пойдевори”номли фундаментал лойиҳа доирасида мазмунига сингдирилган (Жадид ғояси – янги Ўзбекистон ва учинчи ренессансни бунёд этишнинг мустаҳкам пойдевори номли фундаментал лойиҳа раҳбарининг 2024-йил 29-ноябрдаги 0129-рақамли маълумотномаси).  Натижада маънавий-маърифий тафаккурни такомиллаштиришга, таълим-тарбияни индуктив, дедуктив ташкил қилиш, болага таъсир қиладиган ижтимоий муҳитдан огоҳлик, уни ақлий, жисмоний, ахлоқий, эстетик жиҳатдан тарбиялаш, ўсмир ва ўспириннинг психологик ўзгариши, характер-хусусиятидан  келиб чиққан ҳолда таълимни ташкил қилиш тамойилларини аниқлашга, узлюксиз таълим-тарбия мазмунини педагогик таҳлил этишга хизмат қилган;
ХИХ аср охири – ХХ аср 30-йилларида Бухорода жадид маърифатпарварларининг педагогик фикрлар тараққиётини ўрганиш орқали креатив ва тизимли фикрлайдиган, мустақил қарор қабул қила оладиган, интеллектуал қобилиятларни намоён эта оладиган, юксак маънавиятли шахсни тарбиялашда касбий компетентлик, ватанга садоқатли, сабр-бардошли, иродали, иймон-эътиқодли, бағрикенг, мард, матонатли, қалбига қулоқ тута оладиган маърифатпарлик сифатларига эга малакали кадрларни  тарбиялаш орқали таълим-тарбия консепсияси механизмларини такомиллаштириишга оид илмий – амалий тавсиялар “Педагогика назарияси ва тарихи” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 27 декабр 485-сон буйруғи, 485-0216-рақамли гувоҳнома). Натижада дидактик асарларда оилавий муносабатларнинг, шахснинг маънавий юксалишидаги ўрни ҳамда ижтимоий муносабатларга оид педагогик қарашларнинг жамият тараққиётидаги аҳамиятини асослаб беришга хизмат қилган.