Матқурбонова Мухаббат Шокировна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Абдулла Қодирийнинг кичик жанр асарлари лексикасининг маъновий-услубий хусусиятлари”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Fil 4322 
Илмий раҳбар: Нормаматов Султонбек Эрмаматович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01 рақамли кенгаш. 
    Расмий оппонентлар: Муҳамедова Саодат Худойбердиевна, филология фанлари доктори, профессор; Каримов Суюн Амирович, филология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Абдулла Қодирийнинг кичик жанрдаги асарлари лексикасини тадқиқ қилиш, унинг ўзига хос луғавий, маъновий ва услубий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кичик асарларда тил ифодалари орасида синоним, антоним, градуонимлар каби лексик-семантик муносабатларнинг ўзига хос тарзда воқеланиши, давр адабий тилида қўлланган лексемаларнинг метафора, метонимия, синекдоха усуллари асосида янги рамзий кўчма маъноларда қўлланганлиги, улар мақола, ҳажвия, фелетонлар тилининг семантик-ситилистик ранг-баранглигини таъминлаганлиги мисоллар асосида далилланган; 
      кичик асарларда умумхалқ тилининг бой ва ранг-баранг томонлари ўз ифодасини топганлиги; мақол, фразема каби пармеологик бирликларнинг ўз ҳолича, шунингдек,  ижодий қайта ишланиб услуб талабига мос равишда матн таркибига сингдирганлиги муаллифнинг услубий маҳоратини акс эттирувчи омиллардан бири эканлиги исботланган;      
      ташқи моддий олам, миллий тафаккурнинг боғлиқлиги асосида шакллантирилган индивидуал ўхшатиш ва сифатлашлар адибнинг бадиий нияти билан уйғунлашиб, бадииятни таъминлашда актуаллик касб этганлиги адиб яратган ўратепанинг суфрасидек; илон томонидан авралган чумчуқдек; сухан гулистонининг булбули каби; кесак қисган қовундек; юзи мисоли ғалвирак бодом; тескари тушкан қозоқи кавшдек; ишончли мутаҳҳамлар; чиккабел алвастилар; мукаммал бир камбағалчилик сингари индивидуал ўхшатиш ва сифатлаш конструксиялари таҳлили мисолида очиб берилган; 
кичик асарлар нутқ стилистикасида сўзлардаги фонологик ўзгаришлар: оғзаки нутқдаги унлиларнинг чўзиқ талаффуз қилиниши, ундошларнинг иккилантирилиши, сўзларнининг бузиб талаффуз қилиниши каби фонографик воситаларнинг коннотатив семани юзага чиқаришдаги аҳамияти, тасвирийлик ва образлиликни таъминлашдаги  ҳажвий-киноявий  маъно  ифодалаш  имкониятлари очиб берилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Абдулла Қодирийнинг кичик асарлари лелксикасининг маъновий-услубий хусусиятлари юзасидан амалга оширилган тадқиқот натижалари асосида:
Абдулла Қодирий ижодий меросининг тилшунослик, адабиётшунослик, луғатшунослик йўналишларида ўрганилишига оид ҳамда адибнинг давр адабий тилини шакллантириш борасидаги қарашлари таҳлилига оид назарий хулосалар ва фактик материаллардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2017-2020-йилларда бажарилган ОТ-Ф1-030-рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини (7-жилд) чоп этиш фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 9-июлдаги 01-1795-сонли маълумотномаси). Натижада монографиянинг ХИХ аср охири ХХ аср бошларига оид қисми адабий тур ва жанрлар таҳлили, уларнинг услубий кўринишлари, адабий анъана ва ўзига хосликнинг намоён бўлишига оид янги маълумотлар билан бойишига эришилган;
         ХИХ аср охири ХХ аср бошлари ўзбек адабиётининг етакчи хусусиятлари, даврга хос бўлган адабий тур ва жанрлар  кўламининг кенгайиши, давр адабий тилининг ўзига хос хусусиятлари ҳамда Абдулла Қодирий яратган асарлар тилининг давр адабий тининг шаклланишидаги аҳамиятини кўрсатишга оид илмий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023-йилларда бажарилган ПФ-201912258-рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 9-июлдаги 01-1793-сонли маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида тайёрланган электрон платформада ХХ аср бошлари ўзбек тилшунослиги, адабиётшунослигига оид маълумотлар, улуғ адиб Абдулла Қодирий миллий феноменига оид материаллар мукаммаллашувига эришилган;
          кичик асарлардаги ташқи моддий олам, миллий тафаккурнинг боғлиқлиги асосида шакллантирилган индивидуал ўхшатиш ва сифатлаш каби воситаларнинг бадииятни таъминлашда актуаллик касб этганлигига оид,  шунингдек, давр адабий тилида қўлланган лексемаларнинг янги рамзий кўчма маъноларда қўлланганлигига оид назарий таҳлиллардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023-йилларда бажарилган ПФ-201912258-рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 9-июлдаги 01-1793-сонли маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида тайёрланган электрон платформада ХХ аср бошларидаги ўзбек бадиий адабиёти тилининг етакчи хусусиятларини белгилашга эришилган;                      
            ўзбек тилининг тадрижий тарақиётида жадид маърифатпарварлари яратган асарларнинг ўрни ва аҳамияти, Абдулла Қодирий яратган асарларнинг миллий адабий тилимиз ривожидаги лисоний қиймати, уларнинг ўрганилиши билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ таркибидаги “Ўзбекистон тарихи” телеканалида намойиш этилган “Тарихий савол”, “Мавзу”, “Аслида қандай?” телекўрсатувлари ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (“Ўзбекистон телерадиоканали” давлатмуассасасининг 2024-йи л4-июлдаги 02-06-813-сон маълумотномаси). Натижада мазкур телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган ҳолда илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.