Эшчанова Холида Худаяровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ички туризм асосида ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришнинг педагогик механизмларини такомиллаштириш” мавзусидаги 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Ped4441
Илмий раҳбар: Исмаилова Шамсия Курултаевна, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Олий таълим тизими кадрларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти, PhD.03/30.09.2023.Ped.173.01.
Расмий оппонентлар: Мардонов Шукурулло Қулдашевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Қуронов Муҳаммаджон, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
Ички туризм асосида ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришнинг педагогик механизмларини такомиллаштириш бўйича илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини ички туризм асосида шакллантиришни педагогик механизмларини такомиллаштиришнинг тарихий, ижтимоий-маданий, аксиологик, маданиятлараро мулоқот, педагогик-психологик, мотивацион-фаолиятли каби назарий-методологик ёндашувлари ички туризмнинг педагогик имкониятларини очиб бериш асосида аниқлаштирилган;
ички туризм асосида ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантириш модели дидактик, педагогик-психологик, ташкилий-минтақавий, коммуникатив, ҳамкорликда ишлаш, маънавий-ахлоқий норма ва талаблар асосида тизимлаштирилган ўқув-тарбиявий топшириқлар, тарбия шакллари, усуллари ва воситаларини аудиториядан ташқари машғулотларга дифференциал-тизимли киритиш асосида такомиллаштирилган;
ёшларда маънавий-ахлоқий фазилатларни ички туризм асосида шакллантириш механизмлари ёшлар касбий камолотини ифодаловчи таълим-тарбиявий, маънавий-ахлоқий, когнитив, аксиологик, шахсий-операцион, баҳоловчи-рефлексив омиллар ички туризм, ҳамда сайёҳлик фаолияти тенденсиялари ва истиқболларини ёритиш, туристик дастурларнинг маънавий-ахлоқий мазмунини бойитиш, таълим-тарбия ва туризмни интеграция қилиш, технологиялардан фойдаланиш, мотивация ва рағбатлантириш асосида мукаммаллаштирилган;
ички туризмнинг маданий, тарихий мерос, этнографик, спорт-соғломлаштирувчи, зиёрат ва рекреацион фаолият, педагогик-психологик хусусиятлари, давлат ва жамият сиёсати, тадқиқот натижаларини инобатга олган ҳолда ёшларни маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришга йўналтирилган педагогик жараённинг дидактик таъминоти ахборотли муҳит талаблари ҳамда географик ҳудуд хусусиятларидан келиб чиқиб, илмий-методик ишланмалар ва методик тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ички туризм асосида ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришнинг педагогик механизмларини такомиллаштиришга оид тадқиқот натижалари ҳамда ишлаб чиқилган илмий ва амалий таклифлар асосида:
ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришнинг педагогик механизмларини такомиллаштиришга таъсир этувчи ижтимоий-маданий, аксиологик, коммуникатив, педагогик, мотивацион омиллар, назарий-методологик ёндашувлар, ички туризмнинг педагогик мазмуни ва моҳиятини очиб бериш асосида аниқлашга оид таклифлар “Туризм педагогикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 14-январдаги 11-05-230/04-сон далолатномаси). Натижада, талабаларнинг ички туризм бўйича билим, кўникмалари ривожланган;
ички туризм асосида ёшлар маънавий-ахлоқий фазилатларини ўқув-тарбиявий компонентлар асосида шакллантиришнинг назарий-педагогик модели ва ўқитувчиларнинг замонавий педагогик фаолиятини такомиллаштиришга қаратилган тавсиялар “Ижтимоий педагогика” ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 14-январдаги 11-05-230/04-сон далолатномаси). Натижада, “Ижтимоий педагогика” ўқув қўлланмаси мазмун жиҳатдан бойитилган;
ёшларнинг касбий камолотини характерловчи таълим-тарбиявий, маънавий-ахлоқий, когнитив, аксиологик, шахсий-операцион, баҳоловчи-рефлексив омиллар ички туризм асосида маданий-маънавий мерос, мотивацион ва қадриятли хусусиятлар мазмуни шакл, метод ва воситалари билан синергетик интеграциялашиши орқали такомиллаштиришга оид таклифлар “Педагогик компетентлик” ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 14-январдаги 11-05-230/04-сон далолатномаси). Натижада, ёшларнинг касбий камолотини характерловчи хусусиятлари: маънавий-ахлоқий тарбияси, миллий ва умуминсоний қадриятларга муносабати даражаси ошган;
олий таълим муассасалари талабаларининг илмий, маданий, ички, спорт-соғломлаштирувчи, этнографик, рекрациён туристик фаолиятида интеллектуал ривожлантиришга йўналтирилган педагогик жараённинг маънавий-ахлоқий фазилатларни шакллантиришга қаратилган педагогик тизим модели, дидактик таъминотига оид таклифлар “Туризм педагогикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2024-йил 8-ноябрдаги 02/01/01-145 рақамли маълумотномаси). Бу эса, “Туризм педагогикаси” фанининг мазмунини бойитишга ҳамда талаба-ёшларнинг ички туризм асосида маънавий-ахлоқий фазилатларини шакллантиришга хизмат қилган.