Самиева Шахноз Хикматовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Касб-ҳунар коллежлари дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашни такомиллаштириш методикаси”, 13.00.05–Касб-ҳунар таълими назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Ped 219.
Илмий раҳбар: Олимов Ширинбой Шарофович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Касб-ҳунар таълими тизимини инновацион ривожлантириш, педагог кадрларнинг малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш институти, DSc.27.06.2017.Ped.48.
Расмий оппонентлар: Исмоилова Зухра Карабаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Қўйсинов Одил Алмуродович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: касб-ҳунар коллежлари дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашни такомиллаштириш методикасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
касб-ҳунар коллежлари дизайн йўналиши ўқувчиларида касбий фаолиятга тайёрлашнинг мазмунли-технологик хусусиятлари (касбий-эстетик, касбий-коммуникатив, лойиҳа-технологик, эргономик, этномаданий, ҳуқуқий) ахлоқий, образлилик ва келажакка йўналганлик тамойиллар асосида эстетик дунёқарашни такомиллаштириш имкониятлари очиб берилган;
ўқувчиларнинг эстетик камолотини характерловчи омиллар (таълимий, тарбиявий) ҳисобга олинган ҳолда дизайнерлик фаолиятининг таҳлилий-прогностик ва фаолиятли-услубий механизмларини ишлаб чиқиш орқали ташкилий компонентлари (режалаштириш, лойиҳалаштириш, амалга ошириш ва баҳолаш) мазмуни такомиллаштирилган;
махсус фанларни ўқитиш жараёнида эстетик дунёқарашни ривожлантириш (лойиҳа, ҳамкорликда ўқитиш, ривожлантирувчи) технологиялари ва ўқув-услубий таъминотини ишлаб чиқиш орқали дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашни шакллантириш методикаси такомиллаштирилган;
дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашнинг шаклланганлик даражалари (мослашувчан-касбий, лойиҳа-натижавий, креатив-касбий) ва сифат кўрсаткичларини баҳолаш (аксиологик, ижодий-когнитив, операцион-фаолиятли) мезонлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Касб-ҳунар коллежлари дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашни такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
касб-ҳунар коллежлари ўқувчиларининг инновацион, касбий креативлик, конструктивлик, мустақиллилик, қатъийлик каби касбий сифатларини такомиллаштиришга оид хулоса ва тавсиялардан Ўрта махсус касб-ҳунар таълими марказининг 2015 йил 8 сентябрдаги 283-сон буйруғи билан тасдиқланган 3210906-Миллий этнографик бадиий либослар дизайнери касби бўйича малака талабларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими марказининг 2017 йил 25 декабрдаги 01-06-4824-сон маълумотномаси). Мазкур тавсия ва таклифлар бўлажак кичик мутахассисларда эстетик дунёқарашни такомиллаштиришда ўқув-тарбия жараёни самарадорлигини таъминлашга хизмат қилган;
касб-ҳунар коллежлари дизайн йўналиши ўқувчиларида эстетик дунёқарашни такомиллаштиришнинг самарадорлигини белгиловчи педагогик шарт-шароитлар (процессуал-методологик, муаммоли-мазмунли, ташкилий-технологик, натижавий-мезонли) асосида ишлаб чиқишга оид таклифлари “Кашта тикиш технологияси ва ишлаб чиқариш жиҳозлари” ўқув қўлланмаси (рўйхатга олиш рақами-603-002, 2017 й.) мазмунига сингдирилган ва ўқув жараёнига татбиқ этилган. Мазкур ўқув қўлланма касб-ҳунар коллежлари ўқувчиларида эстетик дунёқарашни ривожлантиришнинг ўқув-услубий таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган;
бўлажак кичик мутахассисларда эстетик дунёқарашни такомиллаштириш бўйича кўрсаткич ва мезонлар (мотивацион, когнитив, фаолиятли) ишлаб чиқилган ҳамда шу асосида такомиллашганлик даражалари (мослашувчан-касбий, лойиҳа-натижавий, креатив-касбий) миллий матолардан “Баҳор гулдастаси” коллекцияси ва “Замонавий миллий либослар дизайнини яратиш жараёнини такомиллаштириш” инновацион лойиҳалари яратилиб, мазмунига сингдирилган ва ўқув-тарбия жараёнига татбиқ этилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими марказининг 2017 йил 25 декабрдаги 01-06-4824-сон маълумотномаси). Натижада кичик мутахассисларни ўқув жараёнида касбий сифатлар билан биргаликда эстетик дунёқарашига оид кўникма ва малакаларни самарали шакллантириш тизими такомиллаштирилган.
