Йўлдошева  Дилноза  Хасан қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
“ХХИ аср ўзбек драматургиясида тавтология ва плеоназмнинг лингвопрагматик, лингвокогнитив таҳлили”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fil3271.
Илмий раҳбар: Юсубова Рано Норбоевна, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03.
Расмий оппонентлар: Каримов Суюн Амирович, филология фанлари доктори, профессор; Бозорова Гулмира Зайниддиновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ХХИ аср ўзбек драматургиясидаги тавтологик ва плеонастик шаклларнинг лингвопрагматик ва лингвокогнитив хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ортиқчаликнинг бир кўриниши бўлган тавтологияда энг хавфсиз хавфсизлик, узоқ кутилган ғалабани кутмоқ каби бир асосдан таркиб топган лексемаларнинг такрорланиши ва бу такрор тобе муносабатли бирикувдан тузилганлиги очиб берилган бўлса, ортиқчаликнинг иккинчи тури бўлган плеоназмда ўзининг таржимайи ҳоли, орқага қайтиш каби бирликлардаги турли асосдан таркиб топган лексемаларнинг қисман ёки тўлиқ семантик такроридан ҳосил бўлиши асосланган; 
бадиий матнда плеоназм ҳодисаси қаҳрамоннинг прагматик интенсиясини юзага чиқариш талаби билан амал қилиши мазза, рўбарў, юзма-юз, қулоч-қулоч сўзлар, уйли-жойли ҳамда келишик, эгалик, кўплик қўшимчаларининг уюшиқ бўлакларнинг ҳар бирига қўшилиши, тавтология персонаж нутқида унинг тил ҳақидаги билимларни тўлиқ ўзлаштирмаганлигини асослаши бепул вакансия, қоъшимча бонус, маҳаллий абориген каби бирикмалар билан бир қаторда, персонажнинг чуқур психик ҳолати, кутилмаган вазиятларга дуч келиши далилланган;
тавтология ва плеоназмнинг юзага келишида лисоний бирликларнинг прагматик, когнитив кўлами ҳар бир тил эгасининг консептуал олами, нутқий малакаси билан алоқадорлиги аниқлаштирилган;
тавтология табиатига кўра зарурий информация ифодаламайдиган ортиқчалик бўлганлиги сабабли қаҳрамон нутқида стратегик потенсиалга эга бўлиши, персонаж томонидан ҳосил қилинган ҳодисанинг нутқий имкониятлари “инерсияга кўра”, “одат тусига кирган”, “билимлар етишмаслигига кўра”, “мақсад”га йўналтирилган” тавтология  кўринишида юзага келиши асосланган. 
IV. Тадқиқот натижаларнинг жорий қилиниши ХХИ аср ўзбек драматургиясида тавтология ва плеоназмнинг лингвопрагматик, лингвокогнитив таҳлили мавзусидаги тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:
антик даврда нутқий ортиқчаликнинг тавтология ва плеоназм ҳодисаларида намоён бўлишига муносабат дунё тилшунослиги, туркийшунослик, хусусан, ўзбек тилшунослигида тавтология ва плеоназмнинг ўрганилганлик даражасини умумлаштириш вазифалари, мантиқ илмида тавтологиянинг қўлланишига доир назарий қарашларни илмий асослаш вазифалари, бадиий-эстетик мазмуннинг воқеланишида тавтология ва плеоназм ҳодисаларининг ўрни ва ролини кўрсатиш хусусидаги назарий хулосалардан ФА-Ф1-Г002 рақамли “Қорақалпоқ фолклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 27-июндаги 252/1-сон маълумотномаси). Илмий натижалар асосида тавтология ва плеоназмнинг ўрганилганлик даражасини умумлаштириш вазифалари мукаммаллаштирилган; 
ўзбек драматургиясида тавтология ва плеоназмнинг юзага келишига сабаб бўлувчи лингвопрагматик омилларни таҳлил қилиш, тавтология ва плеоназмнинг когнитив-стратегик имкониятларини очиб бериш, мазкур кузатувлардан олинган натижаларни умумлаштириш хусусидаги хулосалардан ФА-Ф-1-005 рақамли “Қорақалпоқ фолклори ва адабиёти тарихи тадқиқи” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 27-июндаги 251/1-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга татбиқ этилиши бадиий матннинг лингвопрагматик, лингвокогнитив таҳлилида тавтология ва плеоназмнинг тил рўёбидаги ўрнини белгилашда муҳим асос бўлиб хизмат қилиши далилланган;
тавтология ва плеоназм ҳодисаларининг лингвопрагматик, лингвокогнитив хусусиятлари, тилда ортиқчалик ҳодисаларининг ўринли ва ўринсиз қўлланиши, плеоназм ҳодисасининг нутқий таъсирчанликни ошириш учун хизмат қилишига оид хулосалардан Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг “Ассалом, янги кун”, “Адабиёт ва ҳаёт”, “Жараён”, “Назм ва наво”, “Ўзбек адабиёти” каби кўрсатув ва радиоешиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг 2024-йил 5-июндаги 02-10/197-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телелойиҳаларнинг долзарблиги, илмий-оммабоплиги ва тайёрланган материаллар мазмуни мукамаллашиши таъминланган;
ортиқчаликнинг бир кўриниши бўлган тавтологияда энг хавфсиз хавфсизлик, узоқ кутилган ғалабани кутмоқ каби бир асосдан таркиб топган лексемаларнинг такрорланиши ва бу такрор тобе муносабатли бирикувдан тузилганлиги очиб берилган бўлса, ортиқчаликнинг иккинчи тури бўлган плеоназмда ўзининг таржимайи ҳоли, орқага қайтиш каби бирликлардаги турли асосдан таркиб топган лексемаларнинг қисман ёки тўлиқ семантик такроридан ҳосил бўлишидан Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг “Ассалом, янги кун”, “Ўзбек адабиёти” каби кўрсатув ва радиоешиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг 2024-йил 5-июндаги 02-10/197-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телелойиҳалардаги кўрсатувларнинг ссенарийларидаги  илмий-оммабоплик ҳамда долзарблик таъминланган.