Исматова Раъно Ахадовнанинг 
диссертация ҳимоясисиз ихтиро патенти (селекция ютуғи) асосида 
фан доктори (DSc) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сувли эритмаларда полисахарид ва полиакрилатлардан иборат композицияларнинг структура ҳосил қилиши ва улар асосида оҳорловчилар олиш технологиясини яратиш”, 02.00.14 – Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.DSc/Т614.
Илмий маслаҳатчи: Амонов Мухтар Рахматович, техника фанлари доктори, профессор.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами:  Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети, DSc.17/7.06.2024.К/Т.06.03.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти: “Шлихта композициясини олиш усули” (№ИАП 07578), “Шлихталовчи таркибни олиш усули” (№ИАП 7606), “Пахтадан йигирилган иплар учун оҳор” (№ИАП 7846 ).
II. Тадқиқотнинг мақсади: сувли эритмаларда полисахарид ва полиакрилатлардан иборат композицияларнинг структура ҳосил қилиши ва улар асосида оҳорловчи ингредиентлар яратиш ҳамда тўқимачилик саноатида фойдаланишнинг илмий-технологик асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
таркибида полиакрилатлар, гидролизланган полиакрилонитрил, карбоксилметилкрахмал, поливинилацетат, карбоксиметилселлюлоза, акрил эмулсияси ва полифосфат кислотанинг калийли тузи ҳамда турли хил боғловчи ва йелимловчилар асосида ресурстежамкор маҳаллий хом-ашёларга асосланган оҳорловчилар олишнинг қулай шароитлари аниқланган;
олинган оҳорловчи полимер композицияси таркибидаги сувда эрувчан, йелимловчи компонентлар функционал гуруҳлари билан крахмал бирламчи гидроксил гуруҳлари ўртасида ўзаро таъсирлашиш механизми ва унга таъсир этувчи турли омиллар оптимал кўрсаткичлари аниқланган;
композиция таркибидаги сувда эрувчан синтетик полимерлар оҳор плёнкасининг мустаҳкамлигини, эластиклигини ва сорбсион хоссаларини яхшилаши, системанинг қовушқоқлиги ва тола сиртида оҳор адгезиясининг юқори бўлиши натижасида калава ипнинг мустаҳкамлиги 33-37% га ортиши ҳамда тўқув дастгоҳларида калава ипларнинг узилишлар сони 1,6-1,8 марта камайганлиги исботланган;
олинган оҳорловчи полимер композиция таркибларнинг ишлаб чиқаришда қўлланиб келинаётган оҳорловчиларга нисбатан унинг кинетик ва агрегатив барқарорлиги, оҳорланган калава ипнинг юкдаги ва чўзилишдаги шартли мустаҳкамлик хоссалари ошганлиги, узилишдаги нисбий чўзилиш хоссаси эса камайганлигини ҳамда оҳорлаш жараёнида крахмал сарфининг 35-40% га камайтириш имкони яратилганлиги исботланган;
табиий полимер-крахмални сувда эрувчан турли хил органик ва ноорганик полимерлар билан модификациялаш натижасида олинган импорт ўрнини босувчи оҳорловчининг физик-кимёвий ва реологик оҳор композицияси хусусиятларига ҳамда оҳорланган калава ип физик-механик, эксплуатацион хоссаларига оҳор композицияси таркибидаги реагентлар консентрациялари таъсири аниқланган;
крахмални сувда эрувчан полимерлар билан кимёвий модификациялаш орқали олинган оҳорловчилар техник ва технологик талабларга тўлиқ жавоб берадиган, экологик тоза ва иқтисодий жиҳатдан арзон, биопарчаланувчан, юқори бўкувчан ҳамда йелимлаш қобилияти юқори бўлган пахта толаси асосидаги оҳорловчилар олиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Сувли эритмаларда полисахарид ва полиакрилатлардан иборат композицияларнинг структура ҳосил қилиши ва улар асосида оҳорловчи ингредиентлар яратиш бўйича олинган натижалар асосида:
табиий ва сувда эрувчан синтетик полимерлар асосида оҳорловчи таркибларни олиш технологияси “Навоиязот” АЖ корхонасининг 2025-йилги импорт ўрнини босувчи маҳаллийлаштирилган маҳсулотлар ишлаб чиқариш истиқболли режасига киритилган (“Навоиязот” АЖнинг 2024 йил 22 октябрдаги 03-3/5450-сон маълумотномаси). Натижада, импорт ўрнини босувчи пахта толали асосидаги калава ипларни оҳорлашда юқори самарали оҳорловчи материалларни олиш имконини беради; 
таркибида крахмал, полиакрилатлар, гидролизланган полиакрилонитрил, карбоксилметилкрахмал, поливинилацетат, карбоксиметилселлюлоза, акрил эмулсияси ва полифосфат кислотанинг калийли тузи асосида олинган янги турдаги оҳорловчи полимер композиция билан калава ипларни оҳорлаш технологияси “Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмаси негизидаги корхоналарда амалиётга жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024 йил 13 ноябрдаги 03/25-3073-сон маълумотномаси). Натижада, таклиф этилаётган оҳорловчи таркиблар билан калава ипларни оҳорлаш технологиясининг йўлга қўйилиши тўқимачилик корхоналарида импорт оҳорловчи воситаларни тўлиқ алмаштириш имконини берган; 
олинган оҳорловчилар билан пахта толаси асосидаги юқори эксплуатацион хоссаларга эга бўлган композицияларни олиш технологияси “Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмаси негизидаги корхоналарда амалиётга жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024 йил 13 ноябрдаги 03/25-3073-сон маълумотномаси). Натижада, синтез қилинган юқори бўкувчан ва елимлаш қобилиятини намоён қилувчи оҳорловчилар билан оҳорланган калава иплар тўқув дастгоҳларида калава ипларнинг узилиши 0,31-0,06 узил/м гача камайиши ҳисобига дастгоҳларнинг унумдорлигини ошириш имконини берган.