Sayt test rejimida ishlamoqda

Махмарежабов Дилмурод Бахтияровичнинг 
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сулфидли минералларни флотациялаш жараёнларини такомиллаштириш усуллари ва илмий асосларини ишлаб чиқиш», 02.00.19 – Камёб, нодир ва радиоактив элементлар кимёвий технологияси (техника фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.DSc/Т820. 
Илмий маслаҳатчи: Маткаримов Сохибжон Турдалиевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти ҳузуридаги DSc.02/05.05.2023. К/Т.35.02 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Самадов Алишер Усманович, техника фанлари доктори, профессор; Шарафутдинов Улугбек Зиятович, техника фанлари доктори, профессор; Расулова Ситорабону Нормуродовна, кимё фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сулфидли минералларни флотациялаш жарайонларини такомиллаштириш усулларини ишлаб чиқиш орқали рангли ва нодир металл компонентларни ажратиб олиш самарадорлигини оширишни илмий асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сувда эрувчан полимер ва сиртфаол моддалар аралашмаси мис, қўрғошин ва рух компонентларини ўзида сақловчи сулфидларнинг самарали флокулйанти эканлиги аниланган;
сувли эритмалардаги гетерополяр сиртфаол моддалар зарралари билан тартибсиз тузилишдаги сувда эрийдиган полимерларнинг бир-бири билан кимёвий бирикмалар ҳосил қилмаслиги аниқланган;
анъанавий тўпловчи флотореагент (БКК) билан биргаликда акрил кислотаси ва полиакриамиднинг сувда эрувчан сополимерини сулфидли минералларни флотасийалаш жарайонларидан олдин уларнинг флокулйанти сифатида қўллаш натижасида асосий компонентлар технологик кўрсаткичларининг ортиши исботланган;
сулфидли рудаларни флотация усулида бойитиш жараёнида тўпловчи ва муҳит яратувчи флотореагентларни биргаликда аралаштириб қўллаш натижасида тўпловчи реагент сарфининг камайтириш технологийаси ишлаб чиқилган;
сулфидли рудаларни флотация усулида бойитиш жараёнида ишлатиладиган тўпловчи флотореагент калийнинг бутил ксантогенатини электрокимёвий фаоллаштириб қўллаш усули ишлаб чиқилган; 
флотация усулидаги бойитиш жараёнларида ҳосил қилинадиган ҳаво пуфакчаларининг стабиллигини сақлаб қолиш орқали бўтана қуйқаланишининг олдини олиниши ва технологик кўрсаткичларнинг ортиши аниқланган;
ксантогенат эритмасини электрокимёвий фаоллаштириш натижасида диксантогенид ҳосил қилинишининг ўзгарувчан параметрларига боғлиқ чизиқли комбинация, мултипликатив, нолинеар, экспоненсиал ва дифференциал тенгламалар негизидаги математик моделлари ишлаб чиқилган;
сулфидли минералларни флотация усулида бойитиш жараёнларида механик флотацион машинанинг янги таклиф этилган импеллери бир хил шароитда солиштирилганда ҳосил қилинадиган пуфакчаларнинг анъанавий ишлатилиб келинаётган импеллердагига нисбатан ҳажман 25% дан 35% гача кичрайиши бойитиш динамикасига ижобий таъсир кўрсатиши аниқланган;
ионли флотациялашда тўпловчи флотореагент сифатида НаС2CН(C2Ҳ5)2 ни қўллаш натижасида асосий компонентларнинг бойитмага ажралишини яхшиланиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сулфидли минералларни флотациялаш жараёнларини такомиллаштириш усуллари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
сулфидли рудаларни флотация усулида бойитиш жараёнида ишлатиладиган тўпловчи флотореагент калийнинг бутил ксантогенатини электрокимёвий фаоллаштириб қўллаш усули «Олмалиқ КМК» АЖнинг Мис бойитиш фабрикасида жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги  СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада олинган флотобойитма таркибидаги компонентлардан мисни – 0,81% га, молибденни – 0,72% га ва олтинни – 1,11% га ажралиш кўрсаткичларини ошириш имконини берган; 
флотация усули билан бойитиш жараёнида ишлатиладиган механик флотомашина импеллери ўрнига янги турдаги импеллер «Олмалиқ КМК» АЖнинг Мис бойитиш фабрикасида жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги 
 СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада ҳосил қилинадиган ҳаво пуфакчаларининг стабиллигини сақлаб қолиш даражаси анъанавий импеллерга нисбатан 20% оширилиш имконини берган;
сулфидли рудаларни флотация усулида бойитиш жараёнида ишлатиладиган тўпловчи флотореагент калийнинг бутил ксантогенатини электрокимёвий фаоллаштириб қўллаш усули билан биргаликда механик флотомашина импеллери ўрнига янги турдаги импеллер «Олмалиқ КМК» АЖнинг Мис бойитиш фабрикасида жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги  СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада олинган флотобойитма таркибидаги компонентлардан мисни – 1,37% га, молибденни – 1,06% га ва олтинни – 2,21% га ажралиш кўрсаткичларини ошириш имконини берган;
ионли флотацияда тўпловчи флотореагент сифатида НаС2CН(C2Ҳ5)2 ни қўллаш усули «Олмалиқ КМК» АЖ да жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги  СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада олинган мисни эритмадан 98,4 ÷ 99,5% гача ажратиб олиш имконини берган; 
анъанавий тўпловчи флотореагент билан биргаликда акрил кислотаси ва полиакриамиднинг сувда эрувчан сополимерини флотасиялаш жараёнларидан олдин сулфидларнинг флокулянти сифатида қўллаш усули «Олмалиқ КМК» АЖ да жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги  СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада олинган флотобойитма таркибидаги компонентлардан мисни – 0,85% га, молибденни – 0,7% га ва олтинни – 1,21% га ажралиш кўрсаткичларини ошириш имконини берган;
сулфидли рудаларни флотация усулида бойитиш жараёнида тўпловчи ва муҳит созловчи флотореагентларни биргаликда аралаштириб қўллаш усули «Олмалиқ КМК» АЖнинг Мис бойитиш фабрикасида жорий қилинган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2024-йил 17-сентябрдаги  СЛ-004500-сонли маълумотномаси). Натижада тўпловчи реагент сарфи 0,4÷1% гача камайиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish