Ахмедова Зулайхо Максимбековнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: 05.06.04 -Тикувчилик буюмлари технологияси ва костюм дизайни - “Ҳаракатланиши чекланган шахслар учун трансформасияланувчи элементларига эга мослашувчан кийим тўпламини лойиҳалаш усулини ишлаб чиқиш”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/Т5186
Илмий раҳбар: Ташпулатов Салих Шукурович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган тўқимачилик саноати институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган тўқимачилик саноати институти, PhD.03/04.10.2023.Т.174.01
Расмий оппонентлар: Набижанова Наргиза Насимджановна, техника фанлари доктори, профессор; Бахридинова Дилрабо Аманбаевна, техника фанлари фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззаҳ политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳаракатш чекланган инсонлар учун
трансформацияланувчи элементлар билан мослаштирувчи кийимлар тўпламини лойиҳалаш усулини ишлаб чиқиш бўлиб, биомеханика қонунларидан фойдаланган ҳолда суякмушак ва таянч-ҳаракат тизимидаги жароҳат олиш даражасини ўрганиш ва такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
жароҳат оқибатида оёқ ва қўллар каби инсон органини ҳаракат чекловининг турини таснифлаш асосида беъморлар учун мўлжалланган кийимларнинг конструктив чизиқларига модифирациялашни қўллаш ҳисобига функсионалликни бериш механизми ишлаб чиқилган;
травматологик бўлимдаги беморлар учун даволамиш жараёнида ва реабилитация пайтида қулай ва cомфорт каби муҳитларни яратишни таъминловчи махсус касалхона кийимлари тўплами яратилган;
травматологая ва жаррохлик бўлимлари беъморлари учун кийимларни лойиҳалаш технологиясини ишлаб чиқишда оёқ ва қўл биокинематик занжирларини эркин ҳаракатчанлиги даражасини таҳлил қилиш асосида концептуал ёндашув таклиф этилган ва уни турли ҳаракатланиш эркинлиги чекланган беморлар учун қўллаш мумкинлиги биомеханиканинг харакатлар қонуниятларини қўллаган ҳолда асосланган;
беъморлар учун тиббий даволаш жараёнида кийиб – ечиш учун қулайлик яратиш мақсадида кийимнинг фазовий тузилишини ташкил этиш принципи асосида функсионал конструксияси деталларининг таснифланиши ва тизимлаштирилиши асосий трансформерлар шаклида ишлаб чиқилган.
Тадқиқотнинг амалий натижалари қуйидагилардан иборат:
ҳаракати чекланган беъморлар учун махсус кийим тўпламини яратишда жароҳат оқибатида ҳаракат чекловини ҳисобга олган ҳолда янги функсионал моделлаштириш усули ишлаб чиқилган;
травматология ва жарроҳлик бўлими беъморлари учун янги ассортиментдаги мослашувчан кийим компонентлари учун таклиф этилган материалларнинг рационал таркиби ўрганилиб, сифат кўрсаткичлари аниқланган;
травматология ва жарроҳлик бўлими беъморлари учун даволаш самарадорлигини оширувчи махсус мослашувчан кийим тўплами ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олинган илмий натижалар асосида чекланган ҳаракат имкониятларига эга беморлар учун кийимларни лойиҳалаш усули ишлаб чиқилган натижалар асосида:
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги томонидан берилган учта саноат намунаси патентлари ушбу диссертация ишига доир травматология ва жарроҳлик бўлимлари беморлари учун трансформацияланувчи элементларга эга тикув буюмлари тўплами конструкциясининг деталларини лойиҳалаш бўйича ишлаб чиқилган услуби “Жиззах Тоштепа текстил” МЧЖ ва “Зилол Голд ТЕХТИЛ” МЧЖ тикув корхоналарида синовдан ўтказилди ва жорий этилган (2024 йил 11 декабрдаги “Ўзто'қимачиликсаноат” уюшмаси №03/25-3312-сон маълумотномаси). Натижада диссертация тадқиқотлари жорий этиш ишлаб чиқариш самарадорлигини 16,2% га ошишига эришилган.