Мардонова Сарвиноз Ориповнанинг 
фалсафа фанлари доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумот 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбек тилида индивидуал-услубий неологизмларнинг структур-семантик тадқиқи (Муҳаммад Юсуф, Усмон Азим, Фарида Афрўз шеърияти мисолида)” 10.00.01 – Ўзбек тили
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2PhD/Fil2391
Илмий раҳбар: Асадов Тўлқин Ҳамроевич, филология фанлари номзоди, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи (муассасалар), ИК рақами: Бухоро давлат университети DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09
Расмий оппонентлар: Ғайбуллаева Нафиса Иззатуллаевна, филология фанлари доктори (DSc), доцент; Абдиев Муродқосим Болбекович, филология фанлари доктори (DSc), профессор
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади индивидуал-услубий неологизмлар юзага келишининг лисоний омиллари, сабаблари, деривацион хусусиятлари, структур-семантик табиати, семантик шаклланиш масаласи, маъно хусусиятларини тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
неологик бирликлар тадқиқ обекти сифатида “йанги лексика”, “соф йанги лексика”, “фаоллашган лексема”, “умумтил неологизми”, “муаллиф (нутқи) неологизмлари”, “индивидуал нутқ неологизмлари”, “окказионализм” каби тушунчалар синонимик   бирликлар саналса-да, ҳар бири маълум маънода фарақланиши, “индивидуал-услубий неологизм”, “индивидуал-стилистик неологизм”, “маромсиз йасамалар” сифатида қаралиб, унинг таркибий қисми бўлган индивидуал-услубий неологизмларнинг тил луғат қатламидаги ўрни масаласи борасидаги фикрлар такомиллаштирилган;
ўзбек тили сўз ясалиши борасидаги айрим мунозарали ўринлар, сўз туркумлари кесимида унумли ва унумсиз сўз ясовчи аффикслар чегараси, сўз ясовчи қолипларнинг индивидуал-услубий неологизмларга муносабати [от+ла/лан/лаш], [от+чи], [от+дош], [от+зор], [от+фуруш], [от+кор], [от+истон], [от+ли], [от+сиз], [от+она], [от+часига] сўз йасаш қолиплари, бунда сўз йасалиш асоси сифатида нарса/ шахс/ ўрин-макон/ мавҳум от ва айрим сифатлар, қўшма шаклдаги индивидуал-услубий неологизмларнинг сўз йасаш қолиплари сифатида [от+от], [от+феъл], [феъл+от], [сифат+от], [умум/хуш+от], [от+зода/бардор/дил] кабилар аниқланган.
индивидуал-услубий неологизмлар шаклланишининг лисоний омиллари, бундаги шарт-шароитлар, кўлами, аҳамияти, ифода имкониятлари, деривацион хусусиятлари: содда, қўшма бирликлар, фразеологик-неологизм, индивидуал-услубий неологизмлар “фавқулодда сўз йаратишга бўлган эҳтийож”, “шеърийатда қофийани ва шеърий ритмни таъминлаш”, “бир умумий маъно остидаги сўзларга бўлган эҳтийож”, “оригинал мурожаат бирликларини йаратишга бўлган уриниш”, “соддаланиш маҳсули”, “тил бирликларининг интегратив муносабати таъсири”, “варвар сўзлардан чекиниш” каби неологик бирликлар Муҳаммад Юсуф, Усмон Азим, Фарида Афрўз шеърияти мисолида асосланган;
ўзбек шеърияти мисолида неологизм-семема, индивидуал-услубий кўчимлар, эркин ўхшатишлар, индивидуал-услубий неологизмларнинг лексикографик тадқиқи тўғридан тўғри умумий йоки махсус луғатларда белгиланиши эмас, балки дастлаб индивидуал нутқ неологизмлари изоҳли луғати орқали сараланиб, йанги авлод изоҳли ҳамда имло луғатларида ўз белгисига эга бўлиши, шунингдек, катта ҳажмли тезаурусларгача кириб бориши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Олинган илмий натижалар қуйидаги ишларда жорийланган: 
неологик бирликлар тадқиқ обекти сифатида “йанги лексика”, “соф йанги лексика”, “фаоллашган лексема”, “умумтил неологизми”, “муаллиф (нутқи) неологизмлари”, “индивидуал нутқ неологизмлари”, “окказионализм” каби тушунчалар синонимик   бирликлар саналса-да, ҳар бири маълум маънода фарақланиши, “индивидуал-услубий неологизм”, “индивидуал-стилистик неологизм”, “маромсиз йасамалар” сифатида қаралиб, унинг таркибий қисми бўлган индивидуал-услубий неологизмларнинг тил луғат қатламидаги ўрни масаласи борасидаги фикрлардан А-ОТ-2021-2 рақамли “Тиббиётга оид атамалар электрон платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда (2020-2021-йй.) фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2024-йил 19-мартдаги 04/1269-сон маълумотномаси). Натижада келтирилган назарий қарашлар тиббиётга доир атамалар луғатининг яратилишида лингвистик таъминот вазифасини бажарган. 
ўзбек тили сўз ясалиши борасидаги айрим мунозарали ўринлар, сўз туркумлари кесимида унумли ва унумсиз сўз ясовчи аффикслар чегараси, сўз ясовчи қолипларнинг индивидуал-услубий неологизмларга муносабати [от+ла/лан/лаш], [от+чи], [от+дош], [от+зор], [от+фуруш], [от+кор], [от+истон], [от+ли], [от+сиз], [от+она], [от+часига] сўз йасаш қолиплари, бунда сўз йасалиш асоси сифатида нарса/ шахс/ ўрин-макон/ мавҳум от ва айрим сифатлар, қўшма шаклдаги индивидуал-услубий неологизмларнинг сўз йасаш қолиплари сифатида [от+от], [от+феъл], [феъл+от], [сифат+от], [умум/хуш+от], [от+зода/бардор/дил] каби хулосалардан АМ-Ф3-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг илмий корпусини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда (2020-2022-йй.) фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 4-апрелдаги №04/1-845-сон маълумотномаси). Натижада, лойиҳа доирасида тўпланган, таҳлилга тортилган айрим неологик сўзлар лингвистик таъминот вазифасини бажарган. 
индивидуал-услубий неологизмлар шаклланишининг лисоний омиллари, бундаги шарт-шароитлар, кўлами, аҳамияти, ифода имкониятлари, деривацион хусусиятлари: содда, қўшма бирликлар, фразеологик-неологизм, индивидуал-услубий неологизмлар “фавқулодда сўз йаратишга бўлган эҳтийож”, “шеърийатда қофийани ва шеърий ритмни таъминлаш”, “бир умумий маъно остидаги сўзларга бўлган эҳтийож”, “оригинал мурожаат бирликларини йаратишга бўлган уриниш”, “соддаланиш маҳсули”, “тил бирликларининг интегратив муносабати таъсири”, “варвар сўзлардан чекиниш” каби неологик бирликлар Муҳаммад Юсуф, Усмон Азим, Фарида Афрўз шеърияти мисолида Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Бухоро” телеканалининг “Ассалом, Бухоро”, “Долзарб мавзу” кўрсатувларида фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Бухоро” телеканалининг 2024-йил 21-июндаги 01-09-100-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувларнинг илмий-оммабоплиги таъминланган ва улар янги маълумотлар билан такомиллаштирилган.