Ахмеджанов Дилшод Улугбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бел соҳаси компрессион радикулопатиясини микрожарроҳлик йўллари билан оптималлаштириш», 14.00.28 – Нейрохирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tib2920.
Илмий рахбар: Каримов Абдуфаррух Абдусатарович, тиббиёт фанлари номзоди, катта илмий ходим.  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/04.07.2023.Tib.170.01.
Расмий оппонентлар: Алиходжаева Гулнарахан Алаутдиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Худайбердиев Кобилжон Турсунович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат тиббиёт институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бел компрессион радикулопатиясини жарроҳлик йўли билан даволаш самарадорлигини оширишдан иборат бўлиб, бу тубуляр микродискэктомия усулини клиник-функционал баҳолаш ва тактик-техник жиҳатларни такомиллаштириш орқали амалга оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бел компрессион радикулопатиясини микрохирургик даволаш усули такомиллаштирилиб, у атрофдаги тўқималарнинг шикастланишини минималлаштирган ҳолда етарлича визуализацияни таъминлаши исботланган;
бел компрессион радикулопатиясини микрохирургик даволаш усулининг такомиллаштирилиши ва бунинг оқибатида ён тўқималар жароҳатининг минималлиги беъморларнинг қисқа муддат ичида тикланиши асосланган;
тубуляр микродискэктомия усули билан флавиопластика қўлланган бел компрессион радикулопатиясини микрохирургик даволаш асоратлар ривожланиш хавфини камайтириши асосланган;
таклиф этилган тубуляр микродискэктомия усули белнинг компрессион радикулопатияси билан оғриқланган беморларда аъло ва яхши натижалар улушини оширишга, шунингдек, узоқ муддатли даврда жисмоний ва психологик ҳаёт сифатининг динамикасини яхшилаши исботланган.    
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2024 йил 15 июлдаги 3-сонли йиғилиш баённомасига асосан илмий тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга тадбиғи бўйича № 03/49-сонли хулосасига биноан:
биринчи илмий янгилик: бел қисмининг компрессион радикулопатиясида микрохирургик даволаш тактик ва техник усуллари такомиллаштирилиб, атрофдаги тўқималарнинг шикастланишини минималлаштирган ҳолда етарлича визуализацияни таъминлаш имконияти илмий жиҳатдан исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Таклиф этилган усул жарроҳлик амалиётида визуализацияни яхшилаш орқали операция давомида нерв тузилмаларига зарар етказиш хавфини камайтиради, оғриқ синдромини пасайтиради ва операциядан кейинги реабилитация муддатини қисқартириш имконини беради. Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Республика травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази Самарқанд филиалига 2024 йил 9 июлдаги 90-1-сонли буйруқ, ҳамда Республика тез тиббий ёрдам илмий-амалий маркази Андижон филиалига 2024 йил 15 июндаги 146-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Тадқиқот натижалари асосида ишлаб чиқилган микрохирургик усул беморларда оғриқ синдромини 40% га камайтириш (p < 0,0002), касалхонада ётиш муддатини 3,1±0,1 кундан 2,6±0,1 кунгача қисқартириш (p < 0,0025), шунингдек, умумий реабилитация даврини 28,6±3,7 кундан 22,7±2,6 кунгача камайтириш имконини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: жарроҳлик амалиётидан кейинги асоратларни камайтириш, касалхонада ётиш муддатини қисқартириш ва беморларнинг ишга тезроқ қайтиши натижасида даволаниш харажатларини пасайтириш ҳамда иқтисодий йўқотишлар билан боғлиқ харажатларни камайтириш таъминланди. Хулоса: Бел қисмининг компрессион радикулопатиясида микрохирургик даволашнинг такомиллаштирилган усули минимал инвазив ёндашув орқали жарроҳлик самарадорлигини оширади, операциядан кейинги оғриқ синдромини камайтиради ва реабилитация муддатини қисқартириш имконини беради.
иккинчи илмий янгилик: бел қисмининг компрессион радикулопатиясини микрохирургик даволаш усули такомиллаштирилиб, унинг оқибатида ён тўқималарнинг жароҳатланишини минималлаштириш орқали беморларнинг қисқа муддат ичида тикланиши асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: Таклиф этилган усул жарроҳлик жараёнида ён тўқималарнинг минимал жароҳатланиши ҳисобига оғриқ синдромини камайтириш, эрта реабилитацияни таъминлаш ва жарроҳликдан кейинги тикланиш жараёнини тезлаштириш имконини берган. Шунингдек, операция жараёнида визуализациянинг яхшиланиши жарроҳлик манипуляцияларини аниқ ва самарали бажариш имконини яратган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази Самарқанд филиалига 2024 йил 9 июлдаги 90-1-сонли буйруқ, ҳамда Республика тез тиббий ёрдам илмий-амалий маркази Андижон филиалига 2024 йил 15 июндаги 146-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Таклиф этилган усул 56 нафар беморда клиник синовдан ўтказилган бўлиб, операциядан кейин оғриқ синдроми VAS бўйича 40% га камайган (p < 0,0002), эрта реабилитация натижасида беморларнинг тикланиш муддати қисқарган, шифохонада ётиш муддати 3,1±0,1 кундан 2,6±0,1 кунгача камайган (p < 0,0025). Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги жарроҳликдан кейинги асоратлар камайиши ва беморларнинг иш қобилиятига тезроқ қайтиши натижасида даволаниш харажатлари қисқарган, бир шифохона кесимида анъанавий ва такомиллаштирилган усуллар харажат тафовути ҳисобланганда ўртача 6460000 сўмни ташкил этган. Хулоса: Бел қисмининг компрессион радикулопатиясида такомиллаштирилган микрохирургик усул ён тўқималарни минимал жароҳатлантириш орқали оғриқ синдромини камайтириш, тикланиш муддатини қисқартириш ва операция самарадорлигини ошириш имконини берган.  
учинчи илмий янгилик: тубуляр микродискэктомия усули билан флавиопластика қўлланган бел қисмининг компрессион радикулопатиясини микрохирургик даволаш асоратлар ривожланиш хавфини камайтиришда муҳим аҳамиятга эга эканлиги илмий жиҳатдан асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: тубуляр микродискэктомия ва флавиопластика қўлланилиши жарроҳлик жараёнида сариқ боғламнинг сақланиши ҳисобига операциядан кейинги тўқима фиброзининг олдини олишга олиб келиши исботланган. Шунингдек, ушбу усул жарроҳлик жараёнида юқори визуализацияни таъминлаб, нерв тузилмаларига травматик таъсирни камайтириш имконини яратади. Аниқланган мезонлар асосида микродискэктомияда сариқ боғламни сақлаб қолиш усули ишлаб чиқилган (№FAP 2616 30.11.2022 й.). Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази Самарқанд филиалига 2024 йил 9 июлдаги 90-1-сонли буйруқ, ҳамда Республика тез тиббий ёрдам илмий-амалий маркази Андижон филиалига 2024 йил 15 июндаги 146-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Таклиф этилган микрохирургик ёндашув клиник синовлар асосида беморларда асоратлар ривожланиш хавфини 30% га камайтирган, операциядан кейин оғриқ синдроми VAS бўйича 40% га пасайган (p < 0,0002), реабилитация жараёни тезлашиб, шифохонада ётиш муддати 3,1±0,1 кундан 2,6±0,1 кунгача қисқарган (p < 0,0025). Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагидан иборат: таклиф этилган усул операциядан кейинги неврологик асоратлар ва қайта жарроҳлик эҳтиёжини камайтириш ҳисобига даволаниш харажатларини пасайтириш, реабилитация харажатларини қисқартириш ҳамда давлат тиббий харажатларини минималлаштириш имконини берган. Хулоса: Тубуляр микродискэктомия ва флавиопластика қўлланилиши микрохирургик жарроҳлик жараёнида сариқ боғламнинг сақланиши ҳисобига жарроҳлик самарадорлигини ошириш, жарроҳликдан кейинги асоратларни камайтириш ва реабилитация жараёнини тезлаштириш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: таклиф этилган тубуляр микродискэктомия усули бел қисмининг компрессион радикулопатияси билан оғриқланган беморларда аъло ва яхши натижалар улушини оширишга, шунингдек, узоқ муддатли даврда жисмоний ва психологик ҳаёт сифатининг динамикасини яхшилашга ёрдам бериши илмий жиҳатдан асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: тубуляр микродискэктомия ва флавиопластика қўлланилиши жарроҳлик самарадорлигини ошириш, асоратлар хавфини камайтириш ва узоқ муддатли даврда беморларнинг жисмоний ҳамда психологик ҳаёт сифатини яхшилашга имкон яратиши исботланган. Бунда Oswestry Disability Index (ODI) ва SF-36 ҳаёт сифати шкаласи бўйича натижалар статистик жиҳатдан ишончли яхшиланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази Самарқанд филиалига 2024 йил 9 июлдаги 90-1-сонли буйруқ, ҳамда Республика тез тиббий ёрдам илмий-амалий маркази Андижон филиалига 2024 йил 15 июндаги 146-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган микрохирургик ёндашув узоқ муддатли натижаларни яхшилаш, операция самарадорлигини ошириш ва беморларнинг реабилитация жараёнини тезлаштириш имконини бериб, аъло натижалар улуши 43,3% дан 60% га ошган (p = 0.032), яхши натижалар улуши 33,3% дан 36,7% га кўтарилган, Oswestry Disability Index (ODI) бўйича функционал чекловлар 71,1% дан 87,5% ни ташкил этган, шунингдек, SF-36 ҳаёт сифати шкаласида жисмоний ва психологик ҳолатлар сезиларли яхшиланган (p < 0.05). Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Жарроҳликдан кейинги асоратларни камайтириш ҳисобига касалхонада ётиш муддати қисқарган, реабилитация жараёнининг тезлашиши эса давлат тиббий харажатларини камайтириш ва беморларнинг тезроқ ишга қайтиши имконини берган, шунингдек, такомиллаштирилган даволаш усули такрорий жарроҳлик эҳтиёжини камайтириш ҳисобига тиббий харажатларни пасайтиришга ёрдам берган. Хулоса: Таклиф этилган тубуляр микродискэктомия усули жарроҳлик самарадорлигини ошириш, асоратлар хавфини камайтириш ва узоқ муддатли даврда беморларнинг жисмоний ҳамда психологик ҳаёт сифатини яхшилаш имконини беради.
Ахмеджанов Дилшод Улугбековичнинг “Бел соҳаси компрессион радикулопатиясини микрожарроҳлик даволаш усули” мавзусидаги илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги илмий фаолиятини мувоффиқлаштириш бўлими томонидан тасдиқланган 2022 йил 22 сентябрдаги №8 u-p/1010 сонли хати юборилган.