Султонова Лобар Абдуносир Қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон матни
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш механизмларини такомиллаштириш (Раҳбарнинг бошқарув компетентлиги кўрсаткичлари асосида)”, 13.00.07 – Таълимда менежмент
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2024.4.PhD/Ped4280
Илмий раҳбар Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Каримов Фарход Эркинович, сиёсий фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: А.Авлоний номидаги педагогик маҳорат миллий институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: А.Авлоний номидаги педагогик маҳорат миллий институти ҳузуридаги илмий даража берувчи PhD.28/30.12.2019.Ped.68.01 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Мусаев Жаҳонгир Паёзович педагогика фанлари доктори (DSc), профессор. Хўжаев Алижон Атабекович педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади: умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш механизмини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини обектив баҳолашда директорнинг бошқарув фаолиятини ташкил этиш тузилмаси таълим муассасасини бошқаришнинг таҳлил қилиш, мақсадларни белгилаш, режалаштириш, ташкил этиш, бошқариш, назорат қилиш ҳамда тартибга солиш функсияларини мактабда бошқарув самарадорлигини ошириш омили сифатида ифодалаш асосида аниқлаштирилган;
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш мезонлари ТАЛИС халқаро баҳолаш дастури талаблари асосида мактаб миссиясини аниқлаш, ўқув жараёнини бошқариш, ижобий таълим муҳитини тарғиб қилиш вазифаларини аниқлаштириш ҳамда натижаларнинг шаффофлигини таъминлаш асосида директорнинг ўзи ва педагогик жамоаси томонидан баҳоланишини йўлга қўйиш орқали такомиллаштирилган;
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш механизми директорнинг бошқарув компетентлигига устуворлик бериш асосида лидерлик, жамоада ишлаш, таҳлилий, бошқарув қарорларини қабул қилиш, ходимлар мотивациясини бошқариш, эмоционал интеллект даражаси, бошқарув назариясига оид билим ва кўникмаларини баҳолаш ҳамда натижаларни тоифалаш имкониятларини киритиш орқали такомиллаштирилган;
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолашни ҳисоблаш методикаси баҳолаш мезонларини директорнинг бошқарув фаолиятига таъсир этишига кўра бевосита ва билвосита баҳоловчи мезонларга таснифлаш ва натижага эришишнинг мураккаблик даражасига кўра баҳолаш талабларини аниқ белгилаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш механизмларини такомиллаштириш бўйича тадқиқот натижалари асосида:
мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини обектив баҳолашда директорнинг бошқарув фаолиятини ташкил этиш тузилмаси таълим муассасасини бошқаришнинг таҳлил қилиш, мақсадларни белгилаш, режалаштириш, ташкил этиш, бошқариш, назорат қилиш ҳамда тартибга солиш функсияларини мактабда бошқарув самарадорлигини ошириш омили сифатида ифодалаш асосида аниқлаштиришга доир таклифлардан А.Авлоний номидаги педагогик маҳорат миллий институтида
2022-2023 йилларда бажарилган “ҲР” номли амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2025-йил 16-январдаги 03-33-109-сон маълумотномаси). Натижада мактаб раҳбар ходимларини ўқув фаолиятга жалб қилиш, бошқарув соҳасига оид касбий кўникмасини ривожлантиришга эришилган;
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш мезонлари ТАЛИС халқаро баҳолаш дастури талаблари асосида мактаб миссиясини аниқлаш, ўқув жараёнини бошқариш, ижобий таълим муҳитини тарғиб қилиш вазифаларини аниқлаштириш ҳамда натижаларнинг шаффофлигини таъминлаш асосида директорнинг ўзи ва педагогик жамоаси томонидан баҳоланишини йўлга қўйиш орқали такомиллаштиришга оид амалий тавсиялар “Мактаб директорининг бошқарув компетенсияси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2025-йил 16-январдаги 03-33-109-сон маълумотномаси). Бу натижа мактаб директорларининг касбий тайёргарлигини ривожлантиришга доир имкониятларини оширишга хизмат қилган;
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолаш механизми директорнинг бошқарув компетентлигига устуворлик бериш асосида лидерлик, жамоада ишлаш, таҳлилий, бошқарув қарорларини қабул қилиш, ходимлар мотивациясини бошқариш, эмоционал интеллект даражаси, бошқарув назариясига оид билим ва кўникмаларини баҳолаш ҳамда натижаларни тоифалаш имкониятларини киритиш орқали такомиллаштиришга доир амалий тавсиялар “Менежерлик ўқув курслари” намунавий ўқув режа ва дастурининг “Инсон ресурсларини бошқариш”, “Ўзини-ўзи ва ўқитувчиларни касбий ривожлантириш” модуллари мазмунига сингдирилган ҳамда контент материалларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2025-йил 16-январдаги 03-33-109-сон маълумотномаси). Натижада курс ўқув модуллари контентларининг мазмунан бойишига, мактаб директорларининг бошқарув фаолияти самарадорлигини ошишига эришилган.
умумий ўрта таълим мактаб директорларининг бошқарув фаолиятини баҳолашни ҳисоблаш методикаси баҳолаш мезонларини директорнинг бошқарув фаолиятига таъсир этишига кўра бевосита ва билвосита баҳоловчи мезонларга таснифлаш ва натижага эришишнинг мураккаблик даражасига кўра баҳолаш талабларини аниқ белгилаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Мактаб директорининг бошқарув компетенсияси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган ва амалиётга жорий қилинган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2025-йил 16-январдаги 03-33-109-сон маълумотномаси). Натижада, директорларнинг ўзини-ўзи баҳолаш кўникмасини ривожлантиришга ҳамда бошқарув фаолиятини баҳолаш амалиётининг мукаммаллашувига эришилган.