Бойчаева Дурдона Расулжон қизи
Филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўрта асрлар инглиз рицарлик романлари тематикаси ва жанр хусусиятлари” 10.00.04 – Европа, Австралия ва Америка халқлари тили ва адабиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Fil3783
Илмий раҳбар: Дадабоев Олимжон Ортиқович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент 
    Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат чет тиллари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти, PhD.03/05.05.2023.Fil.163.01.
Расмий оппонентлар: Тўраева Баҳора Бахриддиновна, филология фанлари доктори (ДCс), профессор; Турсунов Акмал Хамиджонович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат чет тиллари институти институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўрта асрлар инглиз рицарлик романлари тематикаси ва жанр хусусиятлари, композисион ва бадиий-эстетик вазифалари, поетик хоссалари, маъно қирралари моҳиятини очиб бериш ҳамда илмий таснифини яратиш орқали уларнинг  хусусий ва умумий хусусиятларини аниқлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат: 
Англия мавзусида яратилган рицарлик романлари тематик жиҳатдан бир-биридан катта фарқ қилмаслиги, уларнинг сюжет линияси ва композицияси шаклланишида хайдалиш, сафар, синов, қайтиш, никоҳ каби бир-бирига ўхшаш мотивлар асосий рол ўйнагани далилланган;
Британия мавзусидаги рицарлик романларининг шаклланишида скандинав халқлари оғзаки ижодининг таъсири катта бўлгани, қирол Артур образи ўзида Геракл каби юнон, Конхобар ва Бран каби келт мифологияси қаҳрамонларининг кўплаб хусусиятларини мужассам этгани аниқланган; 
Қирол Артур ҳақидаги афсоналарнинг шаклланишида келтлар афсоналари билан бир қаторда христиан дини анъаналарининг ҳам ўрни улкан экани, Артур афсонасининг ижтимоий-маданий сабаблар таъсирида ўзгариши билан Артур образининг ўзи ҳам янги маъно касб этиши исботланган;
инглиз рицарлик романларнинг муаллифлари қаҳрамонларнинг ички қиёфасини ёки ташқи кўринишини эмас, балки уларнинг ҳаракатларини, нутқларини ва ҳис-туйғуларини ифодаловчи фактларни баён қилишлари, улар учун рицарларининг жасорати аёлларнинг гўзаллиги ва назокати, қирол ва шаҳзодаларнинг куч-қудрати, душманларнинг заиф ва қўрқоқлигини ўз ҳаракатлари ва сўзлари билан кўрсатиш муҳимроқ экани асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўрта асрлар инглиз рицарлик романлари тематикаси ва жанр хусусиятларини тадқиқ этиш орқали олинган хулосалардан:
Англия мавзусидаги рицарлик романларининг мавзу жиҳатдан хилма-хиллиги, уларнинг аксариятида фольклорга хос бўлган ҳайдалиш, сафар, синов, қайтиш каби мотивлардан фойдаланилгани оид илмий хулосалардан 2023-2024 йилларда бажарилган Эрасмус+ ЭМПОWЕР - 101129076 рақамли лойиҳа доирасида фойдаланилган (Наманган давлат чет тиллар институтининг 2024 йил 30 октябрдаги 1437-03-сон маълумотномаси). Натижада мазкур диссертация материаллари ва натижаларидан чиқарилган назарий хулосалар инглиз рицарлик романлари поетикасини тадқиқ этиш уфқларини кенйигиттирибгина қолмай, унинг тарихий тараққиётидаюз берган бадиий-семантик ўзгаришлар бўйича мавжуд ма'лумотларни тўлдиради ва бойитади. Инглиз рицарлик романларининг нарратологик ва жанр хусусиятлари ва асар сюжетини шакллантиришдаги поетик хоссаларига оид қарашлар эпосшунослик ва адабиётшунослик фанларининг ривожига хизмат қилади;
    Британия мавзусидаги рицарлик романларидаги қирол Артур афсоналарининг шаклланишида келтлар афсоналари билан бир қаторда христиан дини анъаналарининг ҳам ўрни улкан экани, Артур афсонасининг ижтимоий-маданий сабаблар таъсирида ўзгариши билан Артур образининг ўзи ҳам янги маъно касб этиши,  тадқиқотнинг инглиз рицарлик романлари тематикаси, жанр хусусиятлари, сюжет тизими, нарратологик ва ғоявий-бадиий хусусиятини ўрганишда ишончли манбалардан бири бўлиб хизмат қилишига оид илмий натижаларидан Андижон давлат университетида 2022-2023 йилларда бажарилган “№ ИЛ 402104213. Ўзбек тилида электрон лингвистик луғат ишлаб чиқиш” давлат инновасион-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлт университети 2024 йил 10 октябрдаги 39-04-897-сон маълумотномаси). Натижада Ўрта асрлар Британия адабий жараёнлари билан боғлиқ муайян атамаларнинг илмий изоҳлари ҳамда амалиётга татбиқ этилиши имкониятлари таъминланган;
инглиз рицарлик романларнинг муаллифлари қаҳрамонларнинг ички қиёфасини ёки ташқи кўринишини эмас, балки уларнинг ҳаракатларини, нутқларини ва ҳис-туйғуларини ифодаловчи фактларни баён қилишлари, улар учун рисарларининг жасорати ва буюклиги, аёлларнинг гўзаллиги ва назокати, қирол ва шаҳзодаларнинг  куч-қудрати, душманларнинг заиф ва қўрқоқлигини ўз ҳаракатлари ва сўзлари билан кўрсатиш муҳимроқ экани, инглиз рицарлик романларидаги қаҳрамонлик, ватанпарварлик, матонат, сабр-бардош ва садоқат ғоялари бугунги кун ўқувчисининг дунёқарашини ўстириш, тафаккурини шакллантиришда ҳамда жамиятнинг ахлоқий-маънавий такомилида муҳимлиги тўғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” ДМ томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Жаҳон адабиёти” номли дастурлар ссенарийсининг 2024 йил феврал ва май сонларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Ўзбекистон телерадиоканали давлат муассасасининг 2024 йил 16 июндаги 04-36-737-сон маълумотномаси). Натижада ўрта асрлар инглиз рицарлик романларининг жанр хусусиятлари, поетикаси ва уларнинг бугунги замонавий адабиёт тараққиётидаги аҳамияти тўғрисида фойдали маълумотлар билан ушбу кўрсатувларнинг мазмуни илмий ва амалий жиҳатдан бойиган.