Хабибуллаев Жамшидбек Асатилло ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Лактозасиз ёгуртлар олиш ва улардан халқ табобатида фойдаланиш», 02.00.09 – Товарлар кимёси, 14.00.41 – Халқ табобати (кимйо фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/К910.
Илмий раҳбар: Асқаров Иброҳим Раҳмонович, кимйо фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, DSc.03/29.10.2021.К/Т.60.05.
Расмий оппонентлар: Ахмадалиев Махаммаджон Ахмадалиевич, техника фанлари доктори, доцент; Дехконов Рахматилла Султонович, кимё фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ферментлар ва микроорганизмларни биргаликда қўллаш асосида халқ табобати учун лактозасиз ёгуртлаш олиш, уларни кимёвий таркибини аниқлаш ҳамда ташқи иқтисодий фаолиятдаги товарлар номенклатурасига кўра синфлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лактоза интолеранси билан касалланган беморлар учун лактозасиз ёгурт ишлаб чиқаришда фойдаланиладиган ёғлилик даражаси ҳар хил бўлган сутлар таркибидаги оқсил, ёғ, углеводлар таркиби спектрофотометрик усул ёрдамида аниқланган;
лактозани кимёвий парчаловчи ферментларнинг каталитик таъсири ёрдамида энг яхши реологик хусусиятларга эга бўлган лактозасиз ёгуртлар ишлаб чиқариш усуллари аниқланган;
фермент ва микроорганизмларнинг биргаликда кимёвий таъсири натижасида олинган лактозасиз ёгуртлар, фермент ва микроорганизмларни алоҳида қўллаб олинган лактозасиз ёгуртларга нисбатан кимёвий таркиб ва органолептик хусусиятлари жиҳатидан афзаллиги аниқланган;
ферментлар ва микроорганизмлар билан ишлов берилган ёгурт таркибидаги углеводлар миқдорини хроматографик усуллар ёрдамида аниқлаш натижасида, қайта ишланган ёгурт таркибида лактоза тўлиқ парчаланганлиги, ҳамда моносахаридларнинг миқдори ортганлиги исботланган;
лактоза интолерансига чалинган инсонлар учун ферментлар ва микроорганизмларни биргаликда қўллаш ёрдамида каталитик қайта ишланган лактозасиз шифобахш ёгуртлар учун ташқи иқтисодий фаолиятдаги товарлар номенклатураси бўйича янги халқаро товар код рақамлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич микроорганизмлар ва ферментларнинг каталитик хусусиятлари асосида лактозаси парчаланган ёгуртлар намуналари асосида табиий биологик озиқ-овқат қўшилмасини ишлаб чиқиш ва синфлаш  бўйича бўйича олинган илмий натижалар асосида:
халқ табобатида лактоза интолеранси билан касалланган беморларни даволашда лактозани парчаловчи ферментлар ёрдамида олинган лактозасиз ёгуртлар ишлаб чиқариш усули “Экспресс милк” МЧЖ ҳамда “Сибус” МЧЖ корхоналари (Андижон вилояти) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Озиқ-овқат саноати уюшмасининг 2025 йил 15 мартдаги 15-26/03-25-сон маълумотномаси). Натижада, лактоза интолеранси билан касалланган беморлар учун лакторзасиз ёгуртлар ишлаб чиқариш имконини берган;
“Лактоклир” озиқ-овқат маҳсулотига ТИФ ТН бўйича  “Ёгурт; пахта, ивиган сут ёки қаймоқ, қатиқ ва бошқа ферментланган ёки ачитилган сут ва қаймоқ, қуюлтирилган ёки қуюлтирилмаган, шакар ёки бошқа ширин таъм берувчи моддалар қўшилган ёки қўшилмаган, какао, ёнғоқ, мевалар қўшилган ёки қўшилмаган” деб номланган 0403 гуруҳи бўйича 0403 20 900 2 - янги товар код рақами ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Божхона Қўмитаси томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қўмитасининг 2024 йил 4 декабрдаги 17/05-24-2118-сонли маълумотномаси). Натижада, сут таркибидаги лактозани каталитик ишлов бериш асосида тайёрланган лактозасиз ёгурт озиқ-овқат қўшилмаларини кимёвий таркиби асосида синфлаш имконини берган.