Караев Умед Жўраевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
Бадиий таржимада ижодий ворисийлик ва ўзига хослик (Ҳирот адабий муҳити таржимачилик анъаналари мисолида), 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Fil3844
Илмий раҳбар: Салоҳий Дилором Исомиддин қизи, филология фанлари доктори, профессор. Самарқанд давлат чет тиллари институти.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат  университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.21.01.
Расмий оппонентлар: Х.Ҳамидов, филология фанлари доктори, профессор; Н.Шодмонов филология филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат Ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ҳирот адабий муҳити таржимачилик анъаналари мисолида бадиий таржимада ижодий ворисийлик ва ўзига хослик жиҳатларини таҳлил этишдан иборат..
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк бор тарихий-маданий ва географик шароит таъсирида Ҳирот адабий муҳитида яратилган асарлар мисолида бадиий таржимада ижодий ворисийлик ва унинг ўзига хос жиҳатлари ўрганилиб, таржимоннинг индивидуаллиги масаласи таҳлил қилинди;
илк бор турли даврларда яратилган асарлар ўртасидаги боғлиқликлар таҳлил қилиниб, матнни талқин қилишда таржимон шахсиятининг таъсири тадқиқ қилинди;
тасаввуфий адабиётнинг янги таржима усуллари ва жанрларининг ривожланиши ҳамда шеърий таржима-шарҳлар вужудга келиши жараёнидаги таъсири аниқланди;
илк бор Алишер Навоийнинг “Назму-л-жавоҳир” асарига қайси асар манба сифатида хизмат қилгани ва бошқа таржима-шарҳлар билан генетик-ворисий алоқалари аниқланди;
таржимон-шоирларнинг ҳадис ва ҳикматли сўзларни шеърий таржима қилишдаги маҳорати қиёсий таҳлил қилинди;
Ҳирот адабий муҳитида яратилган ва таржима қилинган асарларнинг кейинги “ҳаёти” таҳлил қилинди: асл матнларни бойитган ва ривожлантирган кейинги муаллифларнинг ҳиссасини ҳисобга олиш зарурлиги илмий асосланди. Шунингдек, бу асарларнинг замонавий даврдаги нашрлари таржимашунослик нуқтайи назаридан ўрганилиб, олиб борилган ишларга танқидий баҳо бериш имконияти яратилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ижодий ворисийлик ва таржимон индивидуаллиги масалаларига оид хулосалардан Қўқон давлат педагогика институтида 2022 йилда бажарилган АЛ-322103020 рақамли “Қўқон адабий муҳити ижодкорлари ҳаёти ва ижоди бўйича веб-сайт ва платформа яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Қўқон давлат педагогика институтининг 2023- йил 28-июлдаги 212-сонли маълумотномаси). Натижада, адабий анъаналарнинг турли даврларда яшаган шоирлар ижодиётига таъсири ҳақидаги маълумотлар янгиланишига эришилган. Тадқиқотда илгари сурилган илмий натижалар ҳар бир давр адабиёти хусусида атрофлича маʼлумот беришда хизмат қилган;
“Назму-л-жавоҳир” асарининг манбаси, Фазл бин Ҳасан Табрисий (ХИИ аср) томонидан тузилган “Насру-л-лаолий” тўплами ва Ибн Соважий (ХИВ аср), Ашраф, Надимий (ХВ аср)нинг шеърий таржималари қиёсий тадқиқига доир хулосалардан Давлат илмий-техник дастури доирасида 2020-2022-йилларда бажарилган ПЗ-2020042022 рақамли “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформаси”ни яратиш лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023 - йил 1-августдаги 04/1-1442-сонли маълумотномаси). Натижада, бу даврдаги адабий алоқалар, “Назму-л-жавоҳир” учун асл манба вазивасинин бажарган тўплам ва таржима-шарҳлар ҳақида янада кенгроқ тасаввур ҳосил бўлишига эришилган. Ушбу тадқиқотда “Насру-л-лаолий” асари кимнинг қаламига мансуб эканлиги, Навоий Али ибн Абутолиб ҳикматли сўзларни қайси манбадан фойдаланиб шарҳлагани ҳақида аниқ хулосалар берилган; 
таржимон-шоирларнинг Али ибн Абутолиб қисқа ҳикматли сўзларини шеърий таржима қилишда муносиб жанрларни танлаш маҳоратига оид хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023 йилдаги чора-тадбирлар дастурининг 34-бандида белгиланган “Ёшлар тарбияси ва маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини оширишда адабиёт, маданият, санъат намуналаридан кенг фойдаланишнинг артпедагогик асосларини тадқиқ қилиш” мавзусидаги тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган. (Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023-йил 19-июлдаги 304-сонли маълумотномаси). Натижада, адабиётнинг тарбиявий аҳамияти ҳақидаги янги маълумотлардан маънавий-маърифий тадбирларда фойдаланишга эришилган;
Алишер Навоий тазкираси таржималари туфайли форсий тазкиранависликда янги анъаналар шаклланганлигига доир маълумотлар, талқин ва хулосалардан “Оʻзбекистон тарихи” телеканалининг “Манбалар сўзлаганда”, “Буюк сиймолар”, “Шарқ қўлёзмалари” кўрсатувларининг сенарияларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2023 йил 1-августдаги 06-28-1042-сонли маълумотномаси). Натижада, телерадиокомпания ижодий жамоаси бадиий таржима тарихи, тараққиёт босқичлари ҳақидаги хулосаларни телетомошабинларга етказиши учун замин яратилган.