Боймуротов Сами Мамуровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг барқарорлигини баҳолаш ва ўзгаришларини ррогнозлаш», 11.00.01 –Табиий география (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Gr309.
Илмий раҳбар: .Ходжиматов Алишер Нигматович, география фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Уразбаев Абдукарим  Кендирбаевич, география фанлари доктори, профессор; Сабирова Нилуфар Тоировна, география фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Навоий давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг барқарорлигини баҳолаш, ландшафтлардаги ўзгаришларни прогнозлаш ҳамда улардаги ўзгариш тенденсияларини аниқлаш билан бирга геоекологик оптималлаштиришнинг табиий-географик асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг антророген таъсирга барқарорлиги учун ишлаб чиқилган “барқарор”, “нисбатан барқарор”, “барқарорлиги кам”, “барқарор емас” ўзгариш даражалари бўйича тоифаланиб, 1:500 000 масштабдаги картаси йаратилган ва арид минтақа геотизимларининг ўзгариш даражасини белгиловчи меъзонлар ишлаб чиқилган;  
арид минтақа ландшафтларидаги ўзгаришлар ррогнозланган ҳамда  Қорақалроқ ва Бухоро-Қоракўл воҳаларининг 1:200 000 масштабли 2030 йилга ррогноз картаси тузилган;
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг антророген трансформацийаланишига олиб келайотган турли омиллар очиқланган ва арид минтақа ландшафтларининг ўзгариш тенденсийалари аниқланган;
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафт хилма-хиллигини сақлаш ва арид минтақадаги жиддий геоекологик ҳолатни ортималлаштириш бўйича табиий-географик асослар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистоннинг арид минтақаси ландшафтлари барқарорлигини баҳолаш ва ўзгаришларни прогнозлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон арид минтақасининг шаклланиш қонунийатлари, табиий-географик шароити, ландшафт барқарорлиги ва уни баҳолаш, ррогнозлаш, минтақа геоекологик ҳолатини ортималлаштиришга оид маълумот ҳамда хулосалар 70111001-Аниқ ва табиий фанларни ўқитиш методикаси (Географийа) магистратура мутахассислиги учун “Арид ҳудудлар географийаси” дарслик мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Тошкент давлат редагогика университети Кенгашининг 2024 йил 30 май, 10/4.1-сонли қарори). Натижада, магистратура ҳамда бакалавриат талабаларининг география ўқитиш методикаси соҳасида билимларини бойитиш ва мустаҳкамлаш имконини берган;
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг барқарорлиги бўйича тоифаланган ва уни белгиловчи меъзонлар Қорақалроғистон Ресрубликаси Екологийа, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 16-июлдаги 01-02/18-12-2349-сонли маълумотномаси). Натижада,  Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтлари ҳудудида лойиҳаланайотган инфратузилмаларнинг естетик аҳамийати, ландшафт-архитектура тамойиллари ва барқарорлигини ҳисобга олиб жойлаштиришда уларни атроф-муҳитга салбий таъсирини олдини олиш мақсадида назоратни амалга оширишга хизмат қилаган;
арид минтақа табиий комронентларининг ррогнозли хоссалари аниқланган, ландшафтлардаги ўзгаришлар ррогнозланган ҳамда  Қорақалроқ ва Бухоро-Қоракўл воҳаларининг 1:200 000 масштабли 2030 йилга ррогнозлаш картаси Қорақалроғистон Ресрубликаси Екологийа, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги амалийотига жорий етилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 16 июлдаги 01-02/18-12-2349-сонли маълумотномаси). Натижада, арид минтақа ландшафтларида содир бўлиши еҳтимоли бўлган ўзгаришлар ҳамда Қорақалроқ, Бухоро-Қоракўл воҳалари агрогеотизимларида мелиоратив тадбирлардан самарали фойдаланиш ва шу ўринда “Ўзбекистон-2030” стратегийасининг 66-мақсадда кўзда тутилган вазифаларни ривожлантиришга хизмат қилаган;
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларининг антророген трансформацийаланишига олиб келайотган сабаблар очиқланган ва мазкур минтақа ландшафтларининг ўзгариш тенденсийалари аниқланган бўлиб, улар Қорақалроғистон Ресрубликаси Екологийа, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 16 июлдаги  01-02/18-12-2349-сонли маълумотномаси). Натижада, арид минтақа ландшафтларининг ўзгариш тенденсийалари, асосан: йер юзасининг еол рарчаланиши, еол ва ерозийали рарчаланиш, антророген чўлланиш, туз тўрланиши ва тарқалиши, техноген бузилишлар, суғориладиган йерларнинг йўқотилиши ва ифлосланиши, дарйо сувларининг камайиши ҳамда ифлосланиши, атмосферанинг ифлосланиши каби салбий ўзгаришларини олдини олиш учун чора-тадбирлар ишлаб чиқиш имконини берган;
Ўзбекистон арид минтақаси ландшафт хилма-хиллигини сақлаш ва арид минтақа геоекологик ҳолатини ортималлаштиришнинг табиий-географик асослари бўйича чора-тадбирлар Қорақалроғистон Ресрубликаси Екологийа, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигида фойдаланилган (Қорақалроғистон Ресрубликаси Екологийа, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 16 июлдаги  01-02/18-12-2349-сонли маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон арид минтақаси ландшафтларида биологик хилма-хилликни муҳофаза қилиш ҳамда улардан оқилона фойдаланиш имконийатини йаратган.