Elov Dilshod Raxmonkulovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Uzun naysimon suyaklarining epimetafizlarining impression sinishlarida davolashni optimallashtirish”, 14.00.22 – Travmatologiya va ortopediya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.3.PhD/Tib3065.
Ilmiy rahbar: Xodjanov Iskandar Yunusovich. tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01 raqamli ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Valiev Erkin Yuldashevich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Xujanazarov Ilxom Eshkulovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Andijon davlat tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarida suyak defektlarini aniklash va tuldirishning zamonaviy kompleks usullarini takomillashtirish orqali davolash natijalarini yaxshilashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
metafizar suyak sinishlari impressiyasida defektlar xajmini jarroxlik amaliyotigacha aniqlash va ularni hajmiy gruppalash orqali ushbu sinishlar diagnostikasi mukammallashtirilgan va intraoperatsion davrda defektlarning adekvat hajmiy to‘ldirilishiga erishish imkonini beruvchi aniq plastika usulini tanlash taktikasi takomillashtirilgan;
ishlab chikilgan trombotsitlarga boy biologik massaning biologik jihatdan odam organizmiga toksikligi yo‘qligi aniqlangan, hajmiy jixatdan kichik defektlarni va qoldiq atrof defektlar xamda autosuyak yonlarini to‘ldirishda ushbu massaning axamiyati kattaligi, bunda reperativ regeneratsiya jarayoni bosqichma – bosqich bir tekisda kechishi morfologik isbotlangan;
katta boldir suyagi do‘nglarining impression sinishlarini bo‘g‘im yuzasini tiklash va suyak defektini plazmaning trombotsitlarga boy bo‘lgan transplantat bilan to‘ldirish, bunda qo‘shimcha 1-3 sm3 o‘lchamdagi ponasimon autotransplantat va maydalangan g‘ovaksimon gidroksiapatitdan foydalanish orqali stabil-funksional osteosintez usuli ishlab chiqilgan;
uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarida bo‘ladigan defektni autosuyak va yaratilgan biologik massa bilan to‘ldirish va keyin stabil osteosintezga erishish lokal qon aylanishini yaxshilab, ya’ni suyaklar epimetafizlarining defekt qirg‘oqlarini ko‘prik singari bir – biri bilan bog‘lab, subxondral qon aylanishning erta tiklanishini ta’minlashi, bu xol bo‘g‘im yuza impressiyalarining tiklanishiga sharoit yaratishi orqali yaqin bo‘g‘imlar rel`efining butun bitish davrida bir tekisligini ta’minlab, ularning lokomotor funksiyasini erta tiklanishi imkonini yaratishi isbotlangan;
nazorat guruxida impression defeklari to‘ldirilmagan holda, ya’ni g‘ovak xolda osteosintez qilinganda Xaunsfild ko‘rsatgichlari bir muncha past, ya’ni suyak zichligi ko‘rsatgichi -1 oyda 40 HV, 3 oyda 100 HV, 6 oyda 150 HV ga teng past qiymatlarni tashkil kilgan, suyak defektlari to‘ldirilgan bemorlarda bu ko‘rsatgich 1 oyda 60 HV, 3 oyda 200 HV, 6 oyda 250 HV tengligi aniqlangan va taklif qilinayotgan osteoblastik qorishma (massa) reperativ jarayonning birinchi davrini erta boshlanishini ta’minlab, minerallanish davriga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi xamda og‘riq-shish sindromini erta bartaraf etishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Sog‘likni saqlash vazirligi xuzuridagi Ilmiy tekxnik kengashning 2024 yil 10 dekabrdagi 10-son xulosasiga ko‘ra (ilmiy yangiliklarni boshqa sog‘liqni saqlash muassasalariga joriy etish bo‘yicha Sog‘likni saqlash vazirligiga Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining 2024 yil 7 dekabrdagi 03\1284-son xati yuborilgan):
birinchi ilmiy yangilik: metafizar suyak sinishlari impressiyasida defektlar xajmini jarroxlik amaliyotigacha aniqlash va ularni hajmiy gruppalash orqali ushbu sinishlar diagnostikasi mukammallashtirilgan va intraoperatsion davrda defektlarning adekvat hajmiy to‘ldirilishiga erishish imkonini beruvchi aniq plastika usulini tanlash taktikasi takomillashtirilgan. Tadqiqot natijalari Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining Samarqand filialida (20.06.2024 y.; №71), Andijon travmatologiya va ortopediya shifoxonasi (18.09.2024 y.; №68 amaliyotiga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: Uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlari bor bemorlarda impressiyaga uchragan segmentni davolash samaradorligining oshishi orqali kuzatiladigan asoratlarni oldini olish hamda ular sonini keskin kamayishiga erishish tavsiya etilayotgan uslubning ijtimoiy ahamiyatini oshiradi. Iqtisodiy samaradorligi: Iqtisodiy samaradorlikga turli yoshdagi bemorlar orasida naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarini uchrash darajasi, travmatologik xizmat ko‘rsatishni amalga oshirish mexanizmini ishlab chiqilganligi hisobiga erishiladi. Taklif etilayotgan usulning iqtisodiy samaradorligiga bemorlarning operatsiyadan keyingi davrda kasalxonada qolish muddatini qisqartirish va davolanishning umumiy xarajatlarini kamaytirish orqali erishiladi. Taklif etilayotgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, oyoq-qo‘l suyaklarining metafizar va metadiafiz sinishi bilan og‘rigan bemorlarga ixtisoslashtirilgan yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish doirasi sezilarli darajada kengaytirildi, bu yaxshi natijalar chastotasini ishonchli tarzda 76,9% ga oshirish, kasallikning asoratlanish xavfini kamaytirish va kasalxonaga yotqizish vaqtini 8,4% dan 2,9% ga kamaytirish imkonini berdi 34,5% ga. Xulosa: tadqiqotlar natijalari impression epimetafizar sinishlarda suyak defektlarini to‘ldirish orqali davolash konservativ davoga nisbatan samarali ekanligi isbotlandi va 1 nafar bemor uchun 2209800 so‘mni iqtisod qilishga imkon berdi.
ikkinchi ilmiy yangilik: ishlab chikilgan trombotsitlarga boy biologik massaning biologik jihatdan odam organizmiga toksikligi yo‘qligi aniqlangan, hajmiy jixatdan kichik defektlarni va qoldiq atrof defektlar xamda autosuyak yonlarini to‘ldirishda ushbu massaning axamiyati kattaligi, bunda reperativ regeneratsiya jarayoni bosqichma – bosqich bir tekisda kechishi morfologik isbotlangan. Tadqiqot natijalari Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining Samarqand filialida (20.06.2024 y.; №71), Andijon travmatologiya va ortopediya shifoxonasi (18.09.2024 y.; №68 amaliyotiga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: Uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlari bor bemorlarda impressiyaga uchragan segmentni davolash samaradorligining oshishi orqali kuzatiladigan asoratlarni oldini olish hamda ular sonini keskin kamayishiga erishish tavsiya etilayotgan uslubning ijtimoiy ahamiyatini oshiradi. Iqtisodiy samaradorligi: Iqtisodiy samaradorlikga turli yoshdagi bemorlar orasida naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarini uchrash darajasi, travmatologik xizmat ko‘rsatishni amalga oshirish mexanizmini ishlab chiqilganligi hisobiga erishiladi. Taklif etilayotgan usulning iqtisodiy samaradorligiga bemorlarning operatsiyadan keyingi davrda kasalxonada qolish muddatini qisqartirish va davolanishning umumiy xarajatlarini kamaytirish orqali erishiladi. Taklif etilayotgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, oyoq-qo‘l suyaklarining metafizar va metadiafiz sinishi bilan og‘rigan bemorlarga ixtisoslashtirilgan yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish doirasi sezilarli darajada kengaytirildi, bu yaxshi natijalar chastotasini ishonchli tarzda 76,9% ga oshirish, kasallikning asoratlanish xavfini kamaytirish va kasalxonaga yotqizish vaqtini 8,4% dan 2,9% ga kamaytirish imkonini berdi 34,5% ga. Xulosa: tadqiqotlar natijalari impression epimetafizar sinishlarda suyak defektlarini to‘ldirish orqali davolash konservativ davoga nisbatan samarali ekanligi isbotlandi va 1 nafar bemor uchun 2209800 so‘mni iqtisod qilishga imkon berdi.
uchinchi ilmiy yangilik: katta boldir suyagi do‘nglarining impression sinishlarini bo‘g‘im yuzasini tiklash va suyak defektini plazmaning trombotsitlarga boy bo‘lgan transplantat bilan to‘ldirish, bunda qo‘shimcha 1-3 sm3 o‘lchamdagi ponasimon autotransplantat va maydalangan g‘ovaksimon gidroksiapatitdan foydalanish orqali stabil-funksional osteosintez usuli ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining Samarqand filialida (20.06.2024 y.; №71), Andijon travmatologiya va ortopediya shifoxonasi (18.09.2024 y.; №68 amaliyotiga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: «Katta boldir suyagi impression sinishlarida davolash usuli» Intellektual mulk agentligining foydali modeli tasdiqlangan (№FAP 02294, 10.03.2022). Uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlari bor bemorlarda impressiyaga uchragan segmentni davolash samaradorligining oshishi orqali kuzatiladigan asoratlarni oldini olish hamda ular sonini keskin kamayishiga erishish tavsiya etilayotgan uslubning ijtimoiy ahamiyatini oshiradi. Iqtisodiy samaradorligi: Iqtisodiy samaradorlikga turli yoshdagi bemorlar orasida naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarini uchrash darajasi, travmatologik xizmat ko‘rsatishni amalga oshirish mexanizmini ishlab chiqilganligi hisobiga erishiladi. Taklif etilayotgan usulning iqtisodiy samaradorligiga bemorlarning operatsiyadan keyingi davrda kasalxonada qolish muddatini qisqartirish va davolanishning umumiy xarajatlarini kamaytirish orqali erishiladi. Taklif etilayotgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, oyoq-qo‘l suyaklarining metafizar va metadiafiz sinishi bilan og‘rigan bemorlarga ixtisoslashtirilgan yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish doirasi sezilarli darajada kengaytirildi, bu yaxshi natijalar chastotasini ishonchli tarzda 76,9% ga oshirish, kasallikning asoratlanish xavfini kamaytirish va kasalxonaga yotqizish vaqtini 8,4% dan 2,9% ga kamaytirish imkonini berdi 34,5% ga. Xulosa: Olingan natijalar impression sinishlarida bo‘g‘im faoliyatini tiklashga imkon bergan, tadqiqotlar natijalari impression epimetafizar sinishlarda suyak defektlarini to‘ldirish orqali davolash konservativ davoga nisbatan samarali ekanligi isbotlandi va 1 nafar bemor uchun 2209800 so‘mni iqtisod qilishga imkon berdi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarida bo‘ladigan defektni autosuyak va yaratilgan biologik massa bilan to‘ldirish va keyin stabil osteosintezga erishish lokal qon aylanishini yaxshilab, ya’ni suyaklar epimetafizlarining defekt qirg‘oqlarini ko‘prik singari bir – biri bilan bog‘lab, subxondral qon aylanishning erta tiklanishini ta’minlashi, bu xol bo‘g‘im yuza impressiyalarining tiklanishiga sharoit yaratishi orqali yaqin bo‘g‘imlar rel`efining butun bitish davrida bir tekisligini ta’minlab, ularning lokomotor funksiyasini erta tiklanishi imkonini yaratishi isbotlangan. Tadqiqot natijalari Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining Samarqand filialida (20.06.2024 y.; №71), Andijon travmatologiya va ortopediya shifoxonasi (18.09.2024 y.; №68 amaliyotiga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: Uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlari bor bemorlarda impressiyaga uchragan segmentni davolash samaradorligining oshishi orqali kuzatiladigan asoratlarni oldini olish hamda ular sonini keskin kamayishiga erishish tavsiya etilayotgan uslubning ijtimoiy ahamiyatini oshiradi. Iqtisodiy samaradorligi: Iqtisodiy samaradorlikga turli yoshdagi bemorlar orasida naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarini uchrash darajasi, travmatologik xizmat ko‘rsatishni amalga oshirish mexanizmini ishlab chiqilganligi hisobiga erishiladi. Taklif etilayotgan usulning iqtisodiy samaradorligiga bemorlarning operatsiyadan keyingi davrda kasalxonada qolish muddatini qisqartirish va davolanishning umumiy xarajatlarini kamaytirish orqali erishiladi. Taklif etilayotgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, oyoq-qo‘l suyaklarining metafizar va metadiafiz sinishi bilan og‘rigan bemorlarga ixtisoslashtirilgan yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish doirasi sezilarli darajada kengaytirildi, bu yaxshi natijalar chastotasini ishonchli tarzda 76,9% ga oshirish, kasallikning asoratlanish xavfini kamaytirish va kasalxonaga yotqizish vaqtini 8,4% dan 2,9% ga kamaytirish imkonini berdi 34,5% ga. Xulosa: tadqiqotlar natijalari impression epimetafizar sinishlarda suyak defektlarini to‘ldirish orqali davolash konservativ davoga nisbatan samarali ekanligi isbotlandi va 1 nafar bemor uchun 2209800 so‘mni iqtisod qilishga imkon berdi.
beshinchi ilmiy yangilik: nazorat guruxida impression defeklari to‘ldirilmagan holda, ya’ni g‘ovak xolda osteosintez qilinganda Xaunsfild ko‘rsatgichlari bir muncha past, ya’ni suyak zichligi ko‘rsatgichi -1 oyda 40 HV, 3 oyda 100 HV, 6 oyda 150 HV ga teng past qiymatlarni tashkil kilgan, suyak defektlari to‘ldirilgan bemorlarda bu ko‘rsatgich 1 oyda 60 HV, 3 oyda 200 HV, 6 oyda 250 HV tengligi aniqlangan va taklif qilinayotgan osteoblastik qorishma (massa) reperativ jarayonning birinchi davrini erta boshlanishini ta’minlab, minerallanish davriga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi xamda og‘riq-shish sindromini erta bartaraf etishi isbotlangan. Tadqiqot natijalari Respublika ixtisoslashtirilgan travmatologiya va ortopediya ilmiy-amaliy markazining Samarqand filialida (20.06.2024 y.; №71), Andijon travmatologiya va ortopediya shifoxonasi (18.09.2024 y.; №68 amaliyotiga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: Uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlari bor bemorlarda impressiyaga uchragan segmentni davolash samaradorligining oshishi orqali kuzatiladigan asoratlarni oldini olish hamda ular sonini keskin kamayishiga erishish tavsiya etilayotgan uslubning ijtimoiy ahamiyatini oshiradi. Iqtisodiy samaradorligi: Iqtisodiy samaradorlikga turli yoshdagi bemorlar orasida naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarini uchrash darajasi, travmatologik xizmat ko‘rsatishni amalga oshirish mexanizmini ishlab chiqilganligi hisobiga erishiladi. Taklif etilayotgan usulning iqtisodiy samaradorligiga bemorlarning operatsiyadan keyingi davrda kasalxonada qolish muddatini qisqartirish va davolanishning umumiy xarajatlarini kamaytirish orqali erishiladi. Taklif etilayotgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, oyoq-qo‘l suyaklarining metafizar va metadiafiz sinishi bilan og‘rigan bemorlarga ixtisoslashtirilgan yuqori texnologiyali tibbiy yordam ko‘rsatish doirasi sezilarli darajada kengaytirildi, bu yaxshi natijalar chastotasini ishonchli tarzda 76,9% ga oshirish, kasallikning asoratlanish xavfini kamaytirish va kasalxonaga yotqizish vaqtini 8,4% dan 2,9% ga kamaytirish imkonini berdi 34,5% ga. Xulosa: Olingan natijalar uzun naysimon suyaklar epimetafizlarining impression sinishlarida suyak plastika davolash usuli amaliy tibbiyotda ijobiy natijalarning 14,9% gacha oshishiga imkon bergan. tadqiqotlar natijalari impression epimetafizar sinishlarda suyak defektlarini to‘ldirish orqali davolash konservativ davoga nisbatan samarali ekanligi isbotlandi va 1 nafar bemor uchun 2209800 so‘mni iqtisod qilishga imkon berdi.
