Элов Дилшод Рахмонкуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Узун найсимон суякларининг эпиметафизларининг импрессион синишларида даволашни оптималлаштириш”, 14.00.22 – Травматология ва ортопедия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Tib3065.
Илмий раҳбар: Ходжанов Искандар Юнусович. тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Валиев Эркин Юлдашевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Хужаназаров Илхом Эшкулович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишларида суяк дефектларини аниклаш ва тулдиришнинг замонавий комплекс усулларини такомиллаштириш орқали даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
метафизар суяк синишлари импрессиясида дефектлар хажмини жаррохлик амалиётигача аниқлаш ва уларни ҳажмий группалаш орқали ушбу синишлар диагностикаси мукаммаллаштирилган ва интраоперацион даврда дефектларнинг адекват ҳажмий тўлдирилишига эришиш имконини берувчи аниқ пластика усулини танлаш тактикаси такомиллаштирилган;
ишлаб чикилган тромбоцитларга бой биологик массанинг биологик жиҳатдан одам организмига токсиклиги йўқлиги аниқланган, ҳажмий жихатдан кичик дефектларни ва қолдиқ атроф дефектлар хамда аутосуяк ёнларини тўлдиришда ушбу массанинг ахамияти катталиги, бунда реператив регенерация жараёни босқичма – босқич бир текисда кечиши морфологик исботланган;
катта болдир суяги дўнгларининг импрессион синишларини бўғим юзасини тиклаш ва суяк дефектини плазманинг тромбоцитларга бой бўлган трансплантат билан тўлдириш, бунда қўшимча 1-3 см3 ўлчамдаги понасимон аутотрансплантат ва майдаланган ғоваксимон гидроксиапатитдан фойдаланиш орқали стабил-функционал остеосинтез усули ишлаб чиқилган;
узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишларида бўладиган дефектни аутосуяк ва яратилган биологик масса билан тўлдириш ва кейин стабил остеосинтезга эришиш локал қон айланишини яхшилаб, яъни суяклар эпиметафизларининг дефект қирғоқларини кўприк сингари бир – бири билан боғлаб, субхондрал қон айланишнинг эрта тикланишини таъминлаши, бу хол бўғим юза импрессияларининг тикланишига шароит яратиши орқали яқин бўғимлар рельефининг бутун битиш даврида бир текислигини таъминлаб, уларнинг локомотор функциясини эрта тикланиши имконини яратиши исботланган;
назорат гурухида импрессион дефеклари тўлдирилмаган ҳолда, яъни ғовак холда остеосинтез қилинганда Хаунсфилд кўрсатгичлари бир мунча паст, яъни суяк зичлиги кўрсатгичи -1 ойда 40 HV, 3 ойда 100 HV, 6 ойда 150 HV га тенг паст қийматларни ташкил килган, суяк дефектлари тўлдирилган беморларда бу кўрсатгич 1 ойда 60 HV, 3 ойда 200 HV, 6 ойда 250 HV тенглиги аниқланган ва таклиф қилинаётган остеобластик қоришма (масса) реператив жараённинг биринчи даврини эрта бошланишини таъминлаб, минералланиш даврига ижобий таъсир кўрсатиши хамда оғриқ-шиш синдромини эрта бартараф этиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Соғликни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий текхник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрдаги 10-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2024 йил 7 декабрдаги 03\1284-сон хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: метафизар суяк синишлари импрессиясида дефектлар хажмини жаррохлик амалиётигача аниқлаш ва уларни ҳажмий группалаш орқали ушбу синишлар диагностикаси мукаммаллаштирилган ва интраоперацион даврда дефектларнинг адекват ҳажмий тўлдирилишига эришиш имконини берувчи аниқ пластика усулини танлаш тактикаси такомиллаштирилган. Тадқиқот натижалари Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг Самарқанд филиалида (20.06.2024 й.; №71), Андижон травматология ва ортопедия шифохонаси (18.09.2024 й.; №68 амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: Узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишлари бор беморларда импрессияга учраган сегментни даволаш самарадорлигининг ошиши орқали кузатиладиган асоратларни олдини олиш ҳамда улар сонини кескин камайишига эришиш тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: Иқтисодий самарадорликга турли ёшдаги беморлар орасида найсимон суяклар епиметафизларининг импрессион синишларини учраш даражаси, травматологик хизмат кўрсатишни амалга ошириш механизмини ишлаб чиқилганлиги ҳисобига эришилади. Таклиф етилаётган усулнинг иқтисодий самарадорлигига беморларнинг операциядан кейинги даврда касалхонада қолиш муддатини қисқартириш ва даволанишнинг умумий харажатларини камайтириш орқали эришилади. Таклиф етилаётган тадқиқот натижаларига кўра, оёқ-қўл суякларининг метафизар ва метадиафиз синиши билан оғриган беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий ёрдам кўрсатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, бу яхши натижалар частотасини ишончли тарзда 76,9% га ошириш, касалликнинг асоратланиш хавфини камайтириш ва касалхонага ётқизиш вақтини 8,4% дан 2,9% га камайтириш имконини берди 34,5% га. Хулоса: тадқиқотлар натижалари импрессион эпиметафизар синишларда суяк дефектларини тўлдириш орқали даволаш консерватив давога нисбатан самарали эканлиги исботланди ва 1 нафар бемор учун 2209800 сўмни иқтисод қилишга имкон берди.
иккинчи илмий янгилик: ишлаб чикилган тромбоцитларга бой биологик массанинг биологик жиҳатдан одам организмига токсиклиги йўқлиги аниқланган, ҳажмий жихатдан кичик дефектларни ва қолдиқ атроф дефектлар хамда аутосуяк ёнларини тўлдиришда ушбу массанинг ахамияти катталиги, бунда реператив регенерация жараёни босқичма – босқич бир текисда кечиши морфологик исботланган. Тадқиқот натижалари Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг Самарқанд филиалида (20.06.2024 й.; №71), Андижон травматология ва ортопедия шифохонаси (18.09.2024 й.; №68 амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: Узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишлари бор беморларда импрессияга учраган сегментни даволаш самарадорлигининг ошиши орқали кузатиладиган асоратларни олдини олиш ҳамда улар сонини кескин камайишига эришиш тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: Иқтисодий самарадорликга турли ёшдаги беморлар орасида найсимон суяклар епиметафизларининг импрессион синишларини учраш даражаси, травматологик хизмат кўрсатишни амалга ошириш механизмини ишлаб чиқилганлиги ҳисобига эришилади. Таклиф етилаётган усулнинг иқтисодий самарадорлигига беморларнинг операциядан кейинги даврда касалхонада қолиш муддатини қисқартириш ва даволанишнинг умумий харажатларини камайтириш орқали эришилади. Таклиф етилаётган тадқиқот натижаларига кўра, оёқ-қўл суякларининг метафизар ва метадиафиз синиши билан оғриган беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий ёрдам кўрсатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, бу яхши натижалар частотасини ишончли тарзда 76,9% га ошириш, касалликнинг асоратланиш хавфини камайтириш ва касалхонага ётқизиш вақтини 8,4% дан 2,9% га камайтириш имконини берди 34,5% га. Хулоса: тадқиқотлар натижалари импрессион эпиметафизар синишларда суяк дефектларини тўлдириш орқали даволаш консерватив давога нисбатан самарали эканлиги исботланди ва 1 нафар бемор учун 2209800 сўмни иқтисод қилишга имкон берди.
учинчи илмий янгилик: катта болдир суяги дўнгларининг импрессион синишларини бўғим юзасини тиклаш ва суяк дефектини плазманинг тромбоцитларга бой бўлган трансплантат билан тўлдириш, бунда қўшимча 1-3 см3 ўлчамдаги понасимон аутотрансплантат ва майдаланган ғоваксимон гидроксиапатитдан фойдаланиш орқали стабил-функционал остеосинтез усули ишлаб чиқилган. Тадқиқот натижалари Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг Самарқанд филиалида (20.06.2024 й.; №71), Андижон травматология ва ортопедия шифохонаси (18.09.2024 й.; №68 амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: «Катта болдир суяги импрессион синишларида даволаш усули» Интеллектуал мулк агентлигининг фойдали модели тасдиқланган (№FAP 02294, 10.03.2022). Узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишлари бор беморларда импрессияга учраган сегментни даволаш самарадорлигининг ошиши орқали кузатиладиган асоратларни олдини олиш ҳамда улар сонини кескин камайишига эришиш тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: Иқтисодий самарадорликга турли ёшдаги беморлар орасида найсимон суяклар епиметафизларининг импрессион синишларини учраш даражаси, травматологик хизмат кўрсатишни амалга ошириш механизмини ишлаб чиқилганлиги ҳисобига эришилади. Таклиф этилаётган усулнинг иқтисодий самарадорлигига беморларнинг операциядан кейинги даврда касалхонада қолиш муддатини қисқартириш ва даволанишнинг умумий харажатларини камайтириш орқали эришилади. Таклиф этилаётган тадқиқот натижаларига кўра, оёқ-қўл суякларининг метафизар ва метадиафиз синиши билан оғриган беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий ёрдам кўрсатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, бу яхши натижалар частотасини ишончли тарзда 76,9% га ошириш, касалликнинг асоратланиш хавфини камайтириш ва касалхонага ётқизиш вақтини 8,4% дан 2,9% га камайтириш имконини берди 34,5% га. Хулоса: Олинган натижалар импрессион синишларида бўғим фаолиятини тиклашга имкон берган, тадқиқотлар натижалари импрессион эпиметафизар синишларда суяк дефектларини тўлдириш орқали даволаш консерватив давога нисбатан самарали эканлиги исботланди ва 1 нафар бемор учун 2209800 сўмни иқтисод қилишга имкон берди.
тўртинчи илмий янгилик: узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишларида бўладиган дефектни аутосуяк ва яратилган биологик масса билан тўлдириш ва кейин стабил остеосинтезга эришиш локал қон айланишини яхшилаб, яъни суяклар эпиметафизларининг дефект қирғоқларини кўприк сингари бир – бири билан боғлаб, субхондрал қон айланишнинг эрта тикланишини таъминлаши, бу хол бўғим юза импрессияларининг тикланишига шароит яратиши орқали яқин бўғимлар рельефининг бутун битиш даврида бир текислигини таъминлаб, уларнинг локомотор функциясини эрта тикланиши имконини яратиши исботланган. Тадқиқот натижалари Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг Самарқанд филиалида (20.06.2024 й.; №71), Андижон травматология ва ортопедия шифохонаси (18.09.2024 й.; №68 амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: Узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишлари бор беморларда импрессияга учраган сегментни даволаш самарадорлигининг ошиши орқали кузатиладиган асоратларни олдини олиш ҳамда улар сонини кескин камайишига эришиш тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: Иқтисодий самарадорликга турли ёшдаги беморлар орасида найсимон суяклар епиметафизларининг импрессион синишларини учраш даражаси, травматологик хизмат кўрсатишни амалга ошириш механизмини ишлаб чиқилганлиги ҳисобига эришилади. Таклиф етилаётган усулнинг иқтисодий самарадорлигига беморларнинг операциядан кейинги даврда касалхонада қолиш муддатини қисқартириш ва даволанишнинг умумий харажатларини камайтириш орқали эришилади. Таклиф етилаётган тадқиқот натижаларига кўра, оёқ-қўл суякларининг метафизар ва метадиафиз синиши билан оғриган беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий ёрдам кўрсатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, бу яхши натижалар частотасини ишончли тарзда 76,9% га ошириш, касалликнинг асоратланиш хавфини камайтириш ва касалхонага ётқизиш вақтини 8,4% дан 2,9% га камайтириш имконини берди 34,5% га. Хулоса: тадқиқотлар натижалари импрессион эпиметафизар синишларда суяк дефектларини тўлдириш орқали даволаш консерватив давога нисбатан самарали эканлиги исботланди ва 1 нафар бемор учун 2209800 сўмни иқтисод қилишга имкон берди.
бешинчи илмий янгилик: назорат гурухида импрессион дефеклари тўлдирилмаган ҳолда, яъни ғовак холда остеосинтез қилинганда Хаунсфилд кўрсатгичлари бир мунча паст, яъни суяк зичлиги кўрсатгичи -1 ойда 40 HV, 3 ойда 100 HV, 6 ойда 150 HV га тенг паст қийматларни ташкил килган, суяк дефектлари тўлдирилган беморларда бу кўрсатгич 1 ойда 60 HV, 3 ойда 200 HV, 6 ойда 250 HV тенглиги аниқланган ва таклиф қилинаётган остеобластик қоришма (масса) реператив жараённинг биринчи даврини эрта бошланишини таъминлаб, минералланиш даврига ижобий таъсир кўрсатиши хамда оғриқ-шиш синдромини эрта бартараф этиши исботланган. Тадқиқот натижалари Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг Самарқанд филиалида (20.06.2024 й.; №71), Андижон травматология ва ортопедия шифохонаси (18.09.2024 й.; №68 амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: Узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишлари бор беморларда импрессияга учраган сегментни даволаш самарадорлигининг ошиши орқали кузатиладиган асоратларни олдини олиш ҳамда улар сонини кескин камайишига эришиш тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: Иқтисодий самарадорликга турли ёшдаги беморлар орасида найсимон суяклар епиметафизларининг импрессион синишларини учраш даражаси, травматологик хизмат кўрсатишни амалга ошириш механизмини ишлаб чиқилганлиги ҳисобига эришилади. Таклиф етилаётган усулнинг иқтисодий самарадорлигига беморларнинг операциядан кейинги даврда касалхонада қолиш муддатини қисқартириш ва даволанишнинг умумий харажатларини камайтириш орқали эришилади. Таклиф етилаётган тадқиқот натижаларига кўра, оёқ-қўл суякларининг метафизар ва метадиафиз синиши билан оғриган беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий ёрдам кўрсатиш доираси сезиларли даражада кенгайтирилди, бу яхши натижалар частотасини ишончли тарзда 76,9% га ошириш, касалликнинг асоратланиш хавфини камайтириш ва касалхонага ётқизиш вақтини 8,4% дан 2,9% га камайтириш имконини берди 34,5% га. Хулоса: Олинган натижалар узун найсимон суяклар эпиметафизларининг импрессион синишларида суяк пластика даволаш усули амалий тиббиётда ижобий натижаларнинг 14,9% гача ошишига имкон берган. тадқиқотлар натижалари импрессион эпиметафизар синишларда суяк дефектларини тўлдириш орқали даволаш консерватив давога нисбатан самарали эканлиги исботланди ва 1 нафар бемор учун 2209800 сўмни иқтисод қилишга имкон берди.