Тажимбетова Гулмира Кеншимбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Бўлажак хорижий тил ўқитувчисида прагматик компетенсияни такомиллаштириш методикаси», 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Ped7906.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Махкамова Гулнара Турдаҳуновна, педагогика  фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент  давлат  педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Собирова Гулноза Садиковна, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Усенова Гулмира Абиллаевна, филология фанлари бўйича фалсафа  доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Гулистан давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади когнитив-прагматик ёндашув доирасида махсус ишлаб чиқилган методология асосида бўлажак инглиз тили ўқитувчисининг прагматик компетенсиясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:    
чет тили ўқитувчисининг прагматик компетенсиясининг тузилиши такомиллаштирилди, унга жанр-услубий, интерактив-функсионал ва аффектив компонентлар киритилди. Шунингдек, унинг таркибий қисмларини самарали ривожлантириш учун педагогик шароитлар аниқланиб, инглиз тили машғулотларида лингво-когнитив ва интерактив-ташкилий жиҳатларни,  нутқ актларини ўргатишда учрайдиган қийинчиликларни ҳисобга олган ҳолда татбиқ этилди;
чет тилини касбий фаолият воситаси сифатида ўқитиш мазмуни такомиллаштирилди, бунда педагогик мулоқотнинг касбий йўналтирилган нутқ актлари ва коммуникатив стратегиялари репертуари кенгайтирилди. Ўрганиш жараёнида тилшунослик, ижтимоий-маданий, жанр-услубий, дискурсив ва аффектив қийинчиликлар, шунингдек, мулойимлик тамойили инобатга олинди;
муаллиф томонидан касбий йўналтирилган прагматик компетенсияни такомиллаштириш модели ишлаб чиқилди. Ушбу модел уч компонентли тузилишга эга бўлиб (мақсадли, мазмуний-технологик ва натижавий компонентлар), когнитив-прагматик ҳамда диалогик ёндашувларга асосланган. Модел қуйидаги ўқитиш тамойилларини ўз ичига олади: функсионаллик ва интерактивлик, когнитивлик, ситуатив моделлаштириш, нутқ актларини ўргатиш учун машқлар адекватлиги, тизимлилик ва модуллилик, шунингдек, нутқ актларини эгаллаш учун етарли даражадаги машқлар мажмуаси;
чет тил ўқитувчилари учун ўқув воситалар сифатида инглиз тилида прагматик компетенсияни ривожлантириш ва такомиллаштириш учун “Теачерсъ Талк ин Энглиш Cлассес” қўлланмаси, ҳамда прагмадидактика контекстидаги ўқув материалини баҳолаш, танлаш ва лойиҳалашни енгиллаштириш учун методик тавсиялар таклиф қилинди.
    IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак чет тили ўқитувчисининг прагматик компетенсиясининг таркибий ва мазмуний қисмларини, шунингдек уни олий касбий таълим тизимида ривожлантириш ва такомиллаштириш йўлларини ўрганиш натижаларига кўра қуйидагиларга эришилди:
– таклиф этилаётган когнитив-прагматик ёндашув ва унинг бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг касбий коммуникатив компетенсиясининг прагматик жиҳатини ўргатиш тамойиллари, шунингдек, прагматик компетенсияни эгаллаш даражасини аниқлашнинг ўқув ва назорат-баҳолаш воситаларидан № ПЗ-201709134-сон “Филология йўналиши бўйича инглиз тили ўрганишни баҳолаш сифатининг шакл ва тамойиллари” номли амалий лойиҳада фойдаланилган (Мирзо Улугʻбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2024-йил 19-апрелдаги  04/11-3205-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили мутахассисларини касбий ва прагматик нуқтаи назардан тайёрлаш ва баҳолаш сифати оширилди;
– педагогика университетларида таълим сифатини оширишга қаратилган услубий тавсиялар кўринишидаги тадқиқот натижаларидан ИЗ-2020082938 “Математика фанидан қорақалпоқ тилида онлайн платформа ва изоҳли лугʻат яратиш” номли амалий лойиҳани амалга оширишда фойдаланилди (Қорақалпогʻистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 28-ноябрдаги 1211-сон маълумотномаси). Натижада, электрон лугʻат тузувчилари мавзуга алоқадор тил бирликларини танлашда таклиф этилаётган тамойилларни ҳамда махсус лугʻатнинг структуравий, семантик ва функсионал характеридаги қийинчиликларни ҳисобга олган ҳолда туздилар;
– таклиф этилаётган ўқитишнинг амалий моделлари ва прагматик компетенсияни ўзлаштириш бўйича топшириқлар тизими, шунингдек, прагматик материални ўрганиш бўйича услубий тавсиялари “ Интегратед cоурсе оф фореигн лангуаге теачинг” (2024) номли дарсликда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 2-августдаги 257-063-сон маълумотномаси). Натижада мутахассислик тилини ўқитиш сифати прагматик нуқтайи назардан оширилган.