Носиров Нодирбек Валижоновичнинг педагогика фанлари
бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак технологик таълим ўқитувчиларини методик компетентлигини такомиллаштириш” (технологик таълим) 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2. PhD/Ped.636
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
Илмий раҳбар: Муслимов Нарзулло Алиханович педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.11.2021.Ped.05.07.
Расмий оппонентлар: Жўраев Хусниддин Олтинбоевиш педагогика фанлари доктори, профессор.
Каримов Исмоилжон Иброҳимжонович педагогика фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бўлажак технологик таълим ўқитувчиларини методик компетентлигини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг ижтимоий-шахсий, педагогик, методик, конструкторлик-технологик компетентлигини ривожлантиришнинг дидактик имкониятлари инновацион методологик ёндашувларнинг (компетентли, индивидуал, фаолиятли, тизимли, комплекс, рефлексив, модулли) умумий ва хусусий жиҳатларини адаптивлаштириш ҳамда интегративлик, индивидуаллилик, политехник, кўргазмалилик ва бошқа томойилларга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларига қўйилган малака талаблари ва функсионал вазифалар асосида методик компетентликни таркибий компоненталари (мотивацион-қадриятли, интеллектуал, амалий-фаолиятли, шахсий ва коммуникатив, рефлексив-ижодий) мазмуни аниқланган, методик компетентликни босқичма-босқич такомиллаштириш модели ишлаб чиқилган ҳамда педагогик жараён ва натижавий блокларда таркиб топган компоненталарни мақсадли интеграциялаш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг методик компетентлигини ривожлантириш шахсий ва касбий компоненталарнинг динамиклигини таминлашга йўналтирилган инновацион таълим технологиялари (Михед методи, ПОПС формуласи, Кайзинг технологияси, лойиҳа, ақлий ҳужум, муаммоли таълим) ва интерактив методика (Cасе-студй, ролли ўйинлар, СТЕАМ ва Смарт технология)лари асосида такомиллаштирилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг методик компетентлигини ривожлантириш методикасини самарадорлиги “Халқ хунармандчилиги ва бадиий лойиҳалаш” фанини ўқитиш жараёнида баҳолаш мезон кўрсаткичлари (интеллектуал, амалий-фаолиятли ва рефлексив) динамикасини барқарорлигини таминлаш ҳамда даражаларини (репродуктив, продуктив, креатив) бир-бирига уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг методик компетентлигини такомиллаштириш бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларини методик компетентлигини такомиллаштириш жараёнини амалга ошириш учун таълим муассасаларида дидактик имкониятлари аниқланган ва методик компетентликни босқичма-босқич такомиллаштиришга оид таклифлар “МИХЕД” методи лойиҳаси номли илмий ишланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги ҳузуридаги “Интелектуал мулк маркази” давлат муассасасининг 2023-йил 11-августдаги 006664-рақам асосида берилган гувоҳномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларида методик компетентлигини такомиллаштиришнинг амалий-методик жиҳатини такомиллаштиришга хизмат қилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларига қўйилган малака талаблари ва функсионал вазифалар асосида методик компетентликни таркибий компоненталари (билимлар, амалий кўникмалар, шахсий ва коммуникатив кўникмалар, рефлектив ёндашувлар, лойиҳалаш) мазмуни аниқланган, методик компетентликни босқичма-босқич такомиллаштиришнинг ташкилий-тузилмавий модели ишлаб чиқишга оид қарашлар “Халқ ҳунармандчилиги” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 25-августдаги 391-сонли буйруғи асосида берилган 391-060, рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларида методик компетентликни такомиллаштиришнинг педагогик имкониятларини таҳлил қилиш ва дидактик шарт-шароитларини аниқлаш имкони кенгайтирилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчисини педагогик фикрлашнинг тизимлилиги, мустаҳкамлиги, билимларни интеграциялаш каби касбий сифатларни ривожлантиришга қаратилган методик компетентликни ривожланганлигини баҳолашга имкон берувчи назорат шаклларидан индексини Кайзинг технологияси, лойиҳа, ақлий ҳужум, муаммоли таълим) ва интерактив методика (Cасе-студй, ролли ўйинлар, СТЕАМ ва Смарт технология)лари педагогларнинг методик компетентликни ривожланганлигини аниқлашнинг критериал-диагностик мезони каби хулосалардан “Ёғочларга ишлов бериш технологияси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 25-августдаги 391-сонли буйруғи, 391-061 рақамли нашр гувоҳномаси). Натижада талабаларнинг педагогик фикрлашнинг тизимлилигига эришилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларига қўйилган малака талаблари ва функсионал вазифалари асосида методик компетентлик креатив ривожлантиришга оид таклифилар Жиззах политехника институти илмий тадқиқот режасининг ОТ-Ф1-049 рақамли “Талабаларда ассертив хулқни шакллантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари” мавзусидаги амалий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Жиззах политехника институтининг 2023-йил 21-сентябрдаги 03-2221-2219-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларида методик компетентликни ривожлантиришнинг амалий-технологик тизимини такомиллаштиришга хизмат қилган.