Тешабоева Зумрадхон Вохиджоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Абдуқаюм Йўлдошев қисса ва ҳикояларида бадиий-услубий изланишлар, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fil2462.
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони: Қобилова Зебохон Бакировна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти, DSc.02/30.12.2019.Fil.46.01
Расмий оппонентлар: Қаҳрамонов Қурдош Ялғашевич, филология фанлари доктори, профессор; Улуғов Абдулла Ўзбекович, филология фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Абдуқаюм Йўлдошев қисса ва ҳикояларининг бадиий-услубий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
монолог ва ички мулоҳазалар техникаси, драматизм ва конфиликт, юмор ва сатира, қизиқарли сюжет ва динамик воқеалар каби поетик унсурларнинг Абдуқаюм Йўлдошев бадиий-услубий изланишларидаги тадрижий такомили очиб берилган;
носир ижодида айни пайтдаги воқелар ҳикоя қилинувчи “шаҳар” ва хотиралар акс этувчи “қишлоқ” макони аралаш ҳолда келиб, “Тушов”, “Биз ўтган йўллар”, “Парим бўлса...”, “Биз бўлмаган жойларда” каби кўпгина асарларида юз берадиган Ўзбековул адабий маконининг қаҳрамон руҳияти, муаллиф дунёқараши сингари бадиий вазифалар бажариши далилланган;
ёзувчи “Бегона шаҳарнинг намозшомлари”, “Сунбуланинг илк шанбаси”, “Тимсоҳнинг кўз ёшлари”, “Пуанкаре”, “Муаммо борми?” сингари қисса ва ҳикояларида янги аср ўзбек зиёлисининг бадиий образини акс эттирганлиги ва бу образлар уч йўналишда: Мурод, Эрали, Убайдулла каби мақсади йўлида курашувчан, Ғанибой, Икром, муҳаррир каби тақдирига тан берган ва Нажмиддин, Аптиқайим, домла сингари оралиқдаги зиёлилар сифатида талқин қилингани асосланган;
Абдуқаюм Йўлдошев ижодий услубида қайғу ва қувонч, ғам ва шодлик, қоронғулик ва ёруғлик каби қарама-қаршиликлар тасвири орқали қаҳрамон маънавий оламини ёритиш устунлиги, адибнинг воқеликка муносабатини ифодалашда истеҳзо, юмор, пичинг ва киноя сингари бадиий воситалар асосий ўрин тутиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Абдуқаюм Йўлдошев қисса ва ҳикояларида бадиий-услубий изланишлар масаласини тадқиқ этиш асосида олинган илмий ва амалий натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
монолог ва ички мулоҳазалар техникаси, драматизм ва конфиликт, юмор ва сатира, қизиқарли сюжет ва динамик воқеалар каби поетик унсурларнинг Абдуқаюм Йўлдошев бадиий-услубий изланишларидаги тадрижий такомили очиб берилганига доир хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган РФ-201912258-рақамли 2021-2023-йилларга мўлжалланган “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз) электрон платформасини яратиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда  фойдаланилган (2024 йил 17 октябрдаги  03-07/ 1400/06 сонли маълумотномаси). Натижада маълумотлар илмий-назарий далиллар билан бойиган.
носир ижодида айни пайтдаги воқелар ҳикоя қилинувчи “шаҳар” ва хотиралар акс этувчи “қишлоқ” макони аралаш ҳолда келиб, “Тушов”, “Биз ўтган йўллар”, “Парим бўлса...”, “Биз бўлмаган жойларда” каби кўпгина асарларида юз берадиган Ўзбековул адабий маконининг қаҳрамон руҳияти, муаллиф дунёқараши сингари бадиий вазифалар бажариши далиллангани билан боғлиқ янгиликлардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг Наср кенгаши ҳисобот йиғилишларида, ёш ижодкорлар тўгараги маҳорат дарсларида фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг  2024-йил 11-мартдаги 01-03/285-сонли маълумотномаси). Натижада ёш ижодкорларнинг Абдуқаюм Йўлдошев асарларини теранроқ англашлари, тасаввурларини кенгайтиришларига имкон яратилган.
ёзувчи “Бегона шаҳарнинг намозшомлари”, “Сунбуланинг илк шанбаси”, “Тимсоҳнинг кўз ёшлари”, “Пуанкаре”, “Муаммо борми?” сингари қисса ва ҳикояларида янги аср ўзбек зиёлисининг бадиий образини акс эттирганлиги ва бу образлар уч йўналишда: Мурод, Эрали, Убайдулла каби мақсади йўлида курашувчан, Ғанибой, Икром, муҳаррир каби тақдирига тан берган ва Нажмиддин, Аптиқайим, домла сингари оралиқдаги зиёлилар сифатида талқин қилингани асосланганига оид хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг “Бедорлик”, номли эшиттиришларида фойдаланилган (“Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2024-йил, 4-ноябрдаги 04-36/1168-сонли маълумотномаси). Натижада эшиттиришларнинг илмий далилларга бой бўлишига, Абдуқаюм Йўлдошев ижодининг кенг тарғиб қилинишига эришилган.
Абдуқаюм Йўлдошев ижодий услубида қайғу ва қувонч, ғам ва шодлик, қоронғулик ва ёруғлик каби қарама-қаршиликлар тасвири орқали қаҳрамон маънавий оламини ёритиш устунлиги, адибнинг воқеликка муносабатини ифодалашда истеҳзо, юмор, пичинг ва киноя сингари бадиий воситалар асосий ўрин тутиши исботлангани ҳақидаги хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022-2023-йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2024-йил 4-апрелдаги №  251-сонли маълумотномаси). Натижада тарғибот анжуманларининг илмий-маърифий жиҳатдан ўзига хослиги ортишига, бадиий адабиётнинг тарбия воситаси сифатидаги аҳамиятини очиб беришга эришилган.