Oqboev Zairullo Bo‘rievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Yuz-jag‘ jarrohligida gemobenni qo‘llashning morfologik va klinik tavsifi», 14.00.15 – Patologik anatomiya, 14.00.21 – Stomatologiya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/Tib3844.
Ilmiy rahbarlar: [Israilov Rajabbay], tibbiyot fanlari doktori, professor; Qarshiev Xurram Qarshievich, tibbiyot fanlari doktori.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent tibbiyot akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Rasulov Hamidulla Abdullaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Rizaev Jasur Alimjanovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Boshqirdiston davlat tibbiyot universiteti (Rossiya Federatsiyasi).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: yangi gemostatik vositani tajriba va klinik xususiyatlarni solishtirima tahillar asosida samaradorligini baholashni takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
mahalliy gemostatik vositaning biologik mosligini inobatga olgan holda, uni tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasidagi jarohatlarga qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishining samarali gemostazi va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez sodir bo‘lishi asoslangan;
yuz-jag‘ sohasidagi o‘zgarishlarni morfometrik jihatdan taqqoslanganda, mahalliy gemostatik vositaning ta’sirida barcha ikkilamchi al`teratsiya va yallig‘lanish chaqirish, gemostatik vositaning biodestruksiya ko‘rsatkichlari bo‘yicha xorijiy analoglardan ijobiy ustunlikka ega ekanligi isbotlangan;
mahalliy gemostatik vositani qo‘llash tishlar ekstraksiyasida tish kataklaridan qon ketishini qisqa vaqtda samarali to‘xtatishi, jarohatlangan tish katagining reparativ regeneratsiyasini tezlashtirishi va to‘qimalarda qon oqimini oshirishi isbotlangan;
mahalliy gemostatik vositani qo‘llash yuz-jag‘ sohasining chuqur sohalaridagi o‘smalarda va suyak to‘qimalaridagi jarrohlik amaliyotida suyak g‘ovaksimon moddasidan qon ketishining qisqa vaqt ichida to‘xtashi natijasida organizmdagi yuzaga keladigan o‘zgarishlarning oldini olish tartibi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Yuz-jag‘ jarroxligida gemobenni qo‘llashning morfologik va klinik tavsifini baholash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: mahalliy gemostatik vositaning biologik mosligini inobatga olgan holda, uni tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasidagi jarohatlarga qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishining samarali gemostazi va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez sodir bo‘lishi asoslanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filialining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 5 dekabrda 37-son bilan tasdiqlangan «Yuz-jag‘ sohasi o‘tkir yaralaridan qon ketishda gemoben qo‘llanilgandagi effektini morfologik o‘zgarishlar asosida aniqlash usuli» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Surxondaryo filiali bo‘yicha 07.12.2023 yildagi 402-T-son hamda Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Qashqadaryo filiali bo‘yicha 28.12.2023 yildagi 30-T-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 25 sentyabrdagi 06/35-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: mahalliy gemostatik vositani biologik mosligini inobatga olgan holda tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasi jarohatlariga qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishini samarali ravishda gemostaz va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishlarsiz tez so‘rilishi va to‘qimalardagi o‘zgarishlarni oldini olishga qaratilgan xususiyatlarining baholash tartibining o‘rnini asoslash imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 780000 so‘m byudjet mablag‘lari tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida mahalliy gemostatik vositani qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishini samarali ravishda gemostaz va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez so‘rilishini asoslash orqali shifoxonada bo‘lish vaqtini 2-3 kunga qisqartish natijasida iqtisod qilinadi;
ikkinchi ilmiy yangilik: yuz-jag‘ sohasidagi o‘zgarishlarni morfometrik jihatdan taqqoslanganda, mahalliy gemostatik vositaning ta’sirida barcha ikkilamchi al`teratsiya va yallig‘lanish chaqirish, gemostatik vositaning biodestruksiya ko‘rsatkichlari bo‘yicha xorijiy analoglardan ijobiy ustunlikka ega ekanligi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filialining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 5 dekabrda 37-son bilan tasdiqlangan «Yuz-jag‘ sohasi o‘tkir yaralaridan qon ketishda gemoben qo‘llanilgandagi effektini morfologik o‘zgarishlar asosida aniqlash usuli» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Surxondaryo filiali bo‘yicha 07.12.2023 yildagi 402-T-son hamda Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Qashqadaryo filiali bo‘yicha 28.12.2023 yildagi 30-T-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 25 sentyabrdagi 06/35-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida qon ketishni mahalliy gemostatik vositani xorijiy o‘rnini bosuvchilari bilan taqqoslanganda morfometrik ko‘rsatkichlari solishtirilganda ikkilamchi al`teratsiya va yallig‘lanish chaqirish, gemostatik vositani biodestruksiyalanish ko‘rsatkichlari bo‘yicha ijobiy ustunlik qilishini asoslash imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 780000 so‘m byudjet mablag‘lari tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida mahalliy gemostatik vositani qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishini samarali ravishda gemostaz va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez so‘rilishini asoslash orqali shifoxonada bo‘lish vaqtini 2-3 kunga qisqartish natijasida iqtisod qilinadi;
uchinchi ilmiy yangilik: mahalliy gemostatik vositani qo‘llash tishlar ekstraksiyasida tish kataklaridan qon ketishini qisqa vaqtda samarali to‘xtatishi, jarohatlangan tish katagining reparativ regeneratsiyasini tezlashtirishi va to‘qimalarda qon oqimini oshirishi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filialining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 5 dekabrda 37-son bilan tasdiqlangan «Yuz-jag‘ sohasi o‘tkir yaralaridan qon ketishda gemoben qo‘llanilgandagi effektini morfologik o‘zgarishlar asosida aniqlash usuli» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Surxondaryo filiali bo‘yicha 07.12.2023 yildagi 402-T-son hamda Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Qashqadaryo filiali bo‘yicha 28.12.2023 yildagi 30-T-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 25 sentyabrdagi 06/35-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: mahalliy gemostatik vositani qo‘llash tishlar ekstraksiyasida tish kataklaridan qon ketishini qisqa vaqtda samarali to‘xtatish, tish katagi jarohatini reparativ regeneratsiyasini tezlashtirishi natijasida qon oqimini to‘qimalarda amalga oshirish tartibi patsientlarda amalga oshiriladigan jarroxlik amaliyotini kamaytirish va uning natijasida yuzaga keladigan kasallik varaqalariga sarflanadigan xarajatlarni kamaytirish imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 780000 so‘m byudjet mablag‘lari tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida mahalliy gemostatik vositani qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishini samarali ravishda gemostaz va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez so‘rilishini asoslash orqali shifoxonada bo‘lish vaqtini 2-3 kunga qisqartish natijasida iqtisod qilinadi;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: mahalliy gemostatik vositani qo‘llash yuz-jag‘ sohasining chuqur sohalaridagi o‘smalarda va suyak to‘qimalaridagi jarrohlik amaliyotida suyak g‘ovaksimon moddasidan qon ketishining qisqa vaqt ichida to‘xtashi natijasida organizmdagi yuzaga keladigan o‘zgarishlarning oldini olish tartibi asoslanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filialining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 5 dekabrda 37-son bilan tasdiqlangan «Yuz-jag‘ sohasi o‘tkir yaralaridan qon ketishda gemoben qo‘llanilgandagi effektini morfologik o‘zgarishlar asosida aniqlash usuli» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Surxondaryo filiali bo‘yicha 07.12.2023 yildagi 402-T-son hamda Respublika sud-tibbiy ekspertiza ilmiy-amaliy markazining Qashqadaryo filiali bo‘yicha 28.12.2023 yildagi 30-T-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 25 sentyabrdagi 06/35-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: mahalliy gemostatik vositani qo‘llash yuz-jag‘ sohasi chuqur sohalaridagi o‘smalarda va suyak to‘qimalaridagi jarrohlik amaliyotida suyak g‘ovaksimon moddasidan qon ketishini qisqa vaqt ichida to‘xtatishi natijasida organizmda yuzaga keladigan o‘zgarishlarni oldini olish tartibi hamda ularning tibbiy xodimlar, ko‘rsatilayotgan yordam sifati fikrlari tahlil qilish imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 780000 so‘m byudjet mablag‘lari tajriba sharoitida yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida mahalliy gemostatik vositani qo‘llash natijasida shikastlangan sohada qon ketishini samarali ravishda gemostaz va to‘qimalarda reparativ regeneratsiya jarayoni yallig‘lanishsiz tez so‘rilishini asoslash orqali shifoxonada bo‘lish vaqtini 2-3 kunga qisqartish natijasida iqtisod qilinadi.
