Жўраева Гўзал Қодировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Фироқий ва унинг адабий мероси”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти  (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil2433.
Илмий раҳбар: Қобилова Зебохон Бакировна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Тожибоева Муқаддас Абдураҳимовна, филология фанлари доктори, профессор; Хўжанова Гулчеҳра Ураловна, филология фанлари номзоди, доцент
           Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
 II.Тадқиқотнинг мақсади Дўстмуҳаммад Фироқий таржимайи ҳоли, адабий меросининг манбалари, шеърлари ҳажмини белгилаш ва уларнинг ғоявий-бадиий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
         ўзбек адабиётшунослигида биринчи марта Дўстмуҳаммад Фироқийнинг ҳаёти ва ижодий биографияси шоир ҳақидаги  хотиралар, ҳасби ҳол характеридаги шеърлар, қўлёзма ва тошбосма манбалар,  мактублар каби маълумотларга таянган ҳолда далилланган;
         шоирнинг ғазал, фард сингари шеърий жанрлар, мусаммат шаклларига оид асарлари аниқланиб, жами  4684 мисрадан иборат 222 та шеъри илмий муомалага киритилган ва уларнинг ишқий, фалсафий, ахлоқий, ижтимоий каби мавзуларда ёзилгани исботланган;
шоирнинг ғазал, мухаммас,  мурабба, рубоий, чистон, фард жанрларида ҳам баракали ижод қилгани, мувашшаҳ-ғазал, назира-ғазал, мушоира-ғазалларнинг гўзал намуналарини яратгани,  илк маротаба мушоира-мухаммас жанрини ўзбек мумтоз адабиётига олиб киргани асосланган;
Фироқийнинг лирик қаҳрамони носиҳ, ошиқ, модиҳ кўринишларида намоён бўлгани, шеърларида мусиқийлик ва таъсирчанликни орттириш мақсадида рамал, ҳазаж, мутақориб  баҳрларидан кенг фойдалангани,  ташбеҳ, муболаға, тазод, ташхис, тажоҳули ориф каби бадиий санъатлар шоирнинг поетик ниятини ўқувчига етказишда алоҳида аҳамиятга эга бўлгани очиб берилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Дўстмуҳаммад Фироқийнинг шеърияти ва унинг поетикаси масаласини тадқиқ этиш жараёнида чиқарилган хулосалар, эришилган илмий натижаларнинг жорийланиши қуйидагиларда кўринади:
ўзбек адабиётшунослигида биринчи марта Дўстмуҳаммад Фироқийнинг ҳаёти ва ижодий биографияси шоир ҳақидаги  хотиралар, ҳасби ҳол характеридаги шеърлар, қўлёзма ва тошбосма манбалар,  мактублар каби маълумотларга таянган ҳолда далиллангани билан боғлиқ янгиликлардан АЛ-322103020  рақамли “Қўқон адабий муҳити ижодкорлари ҳаёти ва ижоди бўйича веб-сайт ва электрон платформа яратиш” мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (Қўқон давлат педагогика институтининг 2024- йил 27 -майдаги 632/04 – сонли маълумотномаси). Натижада, платформа янги ва қизиқарли маълумотлар билан бойитилиб, фойдаланувчиларга қулайлик яратилган;
шоирнинг ғазал, фард сингари шеърий жанрлар, мусаммат шаклларига оид асарлари аниқланиб, жами  4684 мисрадан иборат 222 та шеъри илмий муомалага киритилган ва уларнинг ишқий, фалсафий, ахлоқий, ижтимоий каби мавзуларда ёзилгани исботланганига доир хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси қошидаги наср ва адабий танқид бўлими йиғинларида ёш ижодкорларга ўтилган маҳорат дарсларида,  шунингдек,  ижодий семинарларда ўқилган маърузаларда фойдаланилган. (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2024- йил 11- мартдаги 01- 03/ 288 рақамли маълумотномаси).  Натижада ёш қаламкашларнинг адабиёт тарихига оид билимлари кенгайган, семинарларнинг илмий-оммабоплиги таъминланган;
шоирнинг ғазал, мухаммас,  мурабба, рубоий, чистон, фард жанрларида ҳам баракали ижод қилгани, мувашшаҳ-ғазал, назира-ғазал, мушоира-ғазалларнинг гўзал намуналарини яратгани,  илк маротаба мушоира-мухаммас жанрини ўзбек мумтоз адабиётига олиб киргани асослангани ҳақидаги хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Ўзбекистон” телерадиоканали “Бедорлик”, “Адабий жараён”, “Гʻазал бўстони” номли эшиттиришлари  (2022-2024  йиллар) ссенарийсида фойдаланилган. (“Ўзбекистон” Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2024-йил 4- ноябрдаги 04- 36 -1169 -сонли маълумотномаси)  “Натижада радиотингловчилар Қўқон адабий муҳитининг яна бир вакили ижоди билан танишган, эшиттиришларнинг илмий қиммати ортган.  
Фироқийнинг лирик қаҳрамони носиҳ, ошиқ, модиҳ кўринишларида намоён бўлгани, шеърларида мусиқийлик ва таъсирчанликни орттириш мақсадида рамал, ҳазаж, мутақориб  баҳрларидан кенг фойдалангани,  ташбеҳ, муболаға, тазод, ташхис, тажоҳули ориф каби бадиий санъатлар шоирнинг поетик ниятини ўқувчига етказишда алоҳида аҳамиятга эга бўлгани очиб берилгани билан боғлиқ хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022-, 2023-йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифаат маркази ҳузуридаги ижтимоий маънавий тадқиқотлар инститктининг 2024- йил 4- апрелдаги 250- сонли маълумотномаси). Натижада, тарғибот анжуманларининг илмий-маърифий жиҳатдан ўзига хослиги ортган, бадиий адабиётнинг тарбия воситаси сифатидаги аҳамияти очиб берилган.