Акрамов Абдулазиз Акрамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Чўл яйловларини яхшилашда кўчат ўтқазиш қурилмаси параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Т3980
Илмий раҳбар: Эргашев Исмоил Ташкентович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти, PhD.03/30.06.2020.Т.111.02.
Расмий оппонентлар: Равшанов Ҳамроқул Амирқулович, техника фанлари доктори (DSc), доцент; Нурмихамедов Бурон Умарович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалиги техникаси ва технологияларини сертификатлаш ва синаш маркази
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади чўл яйловларни яхшилашда мавжуд ўсимликлар қопламини сақлаб қолиш, ресурс ва энергия харажатларини камайтириш имконини берадиган, тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериб, тувакчаларда етиштирилган фитомелиоратив ўсимликлар кўчатини ўтқазиш қурилмасининг конструктив схемаси ва параметрларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
яйловларни яхшилаш мақсадида тувакчаларда етиштирилган фитомелиоратив ўсимлик кўчатларини тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда ўтқазишга асосланган технология ва уни амалга оширадиган қурилманинг конструксияси ишлаб чиқилган;
кўчат ўтқазиш қурилмаси ишчи қисмларининг ўзаро жойлашувида эккичнинг параметрлари тувакчаларга экилган кўчат ўлчамларига боғлиқ равишда ҳосил қилинадиган ариқча ўлчамларидан ва минимал энергия сарфидан келиб чиққан ҳолда асосланган;
тупроққа узлукли ишлов берадиган ишчи орган ҳаракатини ифодалайдиган дифференциял тенгламалар асосида унинг иш режими асосланган;
тувакчаларга экилган кўчатнинг қурилмадаги ва тупроқ билан ўзаро таъсирлашгандаги ҳаракат қонунлари орқали унинг тупроқда очилган ариқчада рационал жойлашуви асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда тувакчаларда етиштирилган фитомелиоратив ўсимликлар кўчатларини ўтқазиш қурилмасини ишлаб чиқиш бўйича ўтказилган тадқиқотларда олинган натижалар асосида:
тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда кўчат ўтқазиш технологик жараёнларининг бажарилиши сифат кўрсаткичларини баҳолашга дастлабки талаблар ва унинг конструксиясини лойиҳалашга техник топшириқ ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024-йил 12-ноябрдаги 05/04-04-609-сон маълумотномаси). Натижада тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда кўчат ўтқазиш қурилмаси конструксиясини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда тувакчаларда етиштирилган фитомелиоратив ўсимликлар кўчатларини ўтқазиш қурилмаси Навоий вилояти Нурота тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024-йил 12-ноябрдаги 05/04-04-609-сон маълумотномаси). Натижада ҳар бир гектар ерга сарфланадиган ёнилғи-мойлаш материалларини 35 фоизга, меҳнат сарфини 34 фоизга, фойдаланиш харажатларини эса 54 фоизга камайтириш имкони яратилган;
кўчат ўтқазиш қурилмасини ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиҳа-констркторлик ҳужжатлари (техникавий шартлар ва чизмалар) “БМКБ-Агромаш” АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (“БМКБ-Агромаш” АЖ нинг 2024-йил 4-октябрдаги 01-85-сон маълумотномаси). Натижада тупроққа узлукли-тасмали ишлов бериш билан бир вақтда тувакчаларда етиштирилган фитомелиоратив ўсимликлар кўчатларини ўтқазиш қурилмасини ишлаб чиқариш имкони яратилган.