Хайруллаев Абдулатиф Лутфилло ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳудудларда даволаш-соғломлаштириш туризмини самарали ривожлантириш усулларини такомиллаштириш”, 08.00.17 – Туризм ва меҳмонхона фаолияти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/Iqt3157.2.PhD/Иқт1282
Илмий раҳбар: Сафаров Баҳодирҳон Шаҳриёрович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос халқаро университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос халқаро университети, DSc.33/01.02.2022.I.145.01
Расмий оппонентлар: Норчаев Асатилло Норбоʻтаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Қодиров Азиз Анварович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳудудларда даволаш-соғломлаштириш туризмини самарали ривожлантириш усулларини такомиллаштириш бўйича илмий тавсиялар ва таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳудудларда даволаш-соғломлаштириш мақсадида ташриф буюрувчилар сонини 480 минг нафарга етказиш мақсадида тоғли, шифобахш балчиқ қатламлари бор ҳамда шифобахш сувлар қаторига киритилган ва санитария-соғломлаштириш аҳамиятига молик сув (термал сув) обектлари мавжуд бўлган ҳудудларда санаторий-курорт зоналарини ташкил қилиш асосида “Авиценна” номи остида Ўзбекистон Республикасининг даволаш-соғломлаштириш туризми брендини ишлаб чиқиш ва уни доимий равишда тарғиб қилиб бориш бўйича таклифлар далилланган;
мамлакатнинг тиббий ва даволаш-соғломлаштириш туризм салоҳияти ҳамда республикадаги йирик давлат ва хусусий муассасаларининг мавжуд имкониятларини, улар томонидан кўрсатилаётган хизматларни хорижий давлатларда кенг тарғибот қилиш асосида тиббий туризм экспорти ҳажмини 495 млн АҚШ долларига етказиш мақсадида ҳудудларнинг йирик тиббиёт ва даволаш-соғломлаштириш муассасалари фаолияти ва сервиси билан хорижий ва маҳаллий ОАВ вакиллари, блогерлар ва туроператорларни яқиндан таништириш учун “Инфотурлар” ташкил қилиш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларда туризм хизматларини диверсификация қилиш ва инвестиция лойиҳаларини амалга оширишни жадаллаштириш мақсадида туризм инфратузилмасини ривожлантириш асосида чўл ҳудудларида рекреацион туристик хизматларни кўрсатувчи курорт зоналарини (тоифали меҳмонхоналар, СПА-меҳмонхоналар, санаторий ва пансионатлар) ташкил қилган тадбиркорлик субектлари уч йил давомида фойда солиғини ва юридик шахслардан олинадиган ер солиғини ушбу солиқлар бўйича белгиланган солиқ ставкаларига нисбатан 50 фоизга камайтирилган солиқ ставкалари бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларнинг даволаш-соғломлаштириш салоҳияти, туристик ва рекреацион ресурслар ва туризмни барқарор ривожлантириш кўрсаткичларининг прогноз ҳисоб-китоблари асосида 2028 йилгача бўлган ўрта муддатли прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳудудларда даволаш-соғломлаштириш туризмини самарали ривожлантириш усулларини такомиллаштириш бўйича тадқиқотлар асосида:
ҳудудларда даволаш-соғломлаштириш мақсадида ташриф буюрувчилар сонини 480 минг нафарга етказиш мақсадида тоғли, шифобахш балчиқ қатламлари бор ҳамда шифобахш сувлар қаторига киритилган ва санитария-соғломлаштириш аҳамиятига молик сув (термал сув) обектлари мавжуд бўлган ҳудудларда санаторий-курорт зоналарини ташкил қилиш асосида “Авиcенна” номи остида Ўзбекистон Республикасининг даволаниш-соғломлаштириш туризми брендини ишлаб чиқиш ва уни доимий равишда тарғиб қилиб бориш бўйича далилланган таклифлар 2024 йил 23 сентябрдаги ПҚ-335-сон “Тиббий ва соғломлаштириш туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги дастурига киритилган (Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-декабрдаги 03-11-17-631-сонли далолатномаси). Таклифнинг амалга оширилиши натижасида мамлакатимиз даволаш-соғломлаштириш туризм объектларига даволаниш мақсадида ташриф буюрувчи туристлар сонини 120 минг нафарга ортишига имкон яратилган;
мамлакатнинг тиббий ва даволаниш-соғломлаштириш туризм салоҳияти ҳамда республикадаги йирик давлат ва хусусий муассасаларининг мавжуд имкониятларини, улар томонидан кўрсатилаётган хизматларни хорижий давлатларда кенг тарғибот қилиш асосида тиббий туризм экспорти ҳажмини 495 млн АҚШ долларига етказиш мақсадида ҳудудларнинг йирик тиббиёт ва даволаниш-соғломлаштириш муассасалари фаолияти ва сервиси билан хорижий ва маҳаллий ОАВ вакиллари, блогерлар ва туроператорларни яқиндан таништириш учун “Инфотурлар” ташкил қилиш бўйича асосланган таклифлар 2024 йил 23 сентябрдаги ПҚ-335-сон “Тиббий ва соғломлаштириш туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги дастурига киритилган (Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-декабрдаги 03-11-17-631-сонли далолатномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида ҳудудларда тиббий туризм экспорти ҳажмини 130,9 млн АҚШ долларига ошириш имкониятлари далилланган;
ҳудудларда туризм хизматларини диверсификация қилиш ва инвестиция лойиҳаларини амалга оширишни жадаллаштириш мақсадида туризм инфратузилмасини ривожлантириш асосида чўл ҳудудларида рекреацион туристик хизматларни кўрсатувчи курорт зоналарини (тоифали меҳмонхоналар, СПА-меҳмонхоналар, санаторий ва пансионатлар) ташкил қилган тадбиркорлик субектлари уч йил давомида фойда солиғини ва юридик шахслардан олинадиган ер солиғини ушбу солиқлар бўйича белгиланган солиқ ставкаларига нисбатан 50 фоизга камайтирилган солиқ ставкалари бўйича асосланган таклифлар 2024 йил 12 январдаги ПҚ-21-сон “Табиатга саёҳат” экотуризмни ривожлантириш “Миллий дастури”га киритилган (Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-декабрдаги 03-11-17-631-сонли далолатномаси). Илмий натижалардан фойдаланиш асосида туризм соҳасидаги ресурслар ва салоҳиятидан ҳар томонлама фойдаланиш ҳамда мавжуд муаммоларни тезкор ҳал этиш асосида ҳудудларда туристларга кўрсатиладиган хизматлар ҳажмини икки баробарга ошириш имкониятлари далилланган;
ҳудудларнинг даволаш-соғломлаштириш салоҳияти, туристик ва рекреацион ресурслар ва туризмни барқарор ривожлантириш кўрсаткичларининг прогноз ҳисоб-китоблари асосида 2028 йилгача бўлган ўрта муддатли ишлаб чиқилган прогноз параметрларини қўллаш бўйича амалий тавсиялар Туризм қўмитаси томонидан ишлаб чиқилган “2024-2027 йилларда ҳудудларнинг туризм салоҳиятини изчил ўрганиш натижасида амалга оширилиши режалаштирилган чора-тадбирлар” дастури ва “Йўл хариталари”га киритилган. Мазкур тавсияларни жорий этиш музейларга қўйилган талабларни эътиборга олган ҳолда тегишли параметрларни қўллаш ҳисобига ҳудудларда туризм ва маданий мерос соҳасини ривожланишига хизмат қилган (Туризм қўмитасининг 2024-йил 2-декабрдаги 03-11-17-631-сонли далолатномаси). Натижада, 2028 йилда мамлакатимизга ташриф буюрадиган ички туристлар сонининг 2 бараварга ошиши далилланган.