Полванова Дилрабо Тагаймуратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ёшларнıнг ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллинг таҳдидидан ҳимоялаш механизмларıнı такомиллаштириш”, 23.00.05 – Миллий хавфсизлик муаммоларининг тизимли таҳлили ва прогнозлаштириш (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/P1062.
Илмий раҳбар: Юлдашев Санжар Рўзимурадович психология фанлари фалсафа доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Стратегик таҳлил ва истиқболни белгилаш Олий Мактаби.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, Илмий кенгаш рақами: Ўзбекистон Республикаси Стратегик таҳлил ва истиқболни белгилаш Олий Мактаби,  PhD.30.11.2021.Ss/ı.89.02 рақамли илмий кенгаш ҳузуридаги Бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар:
1. Акрамов Мирмуҳсин Рустамович, психология фанлари доктори (ДСc), профессор в.б.
2. Норкулова Наргиза Ташпулатовна, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот номи: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон ёшларининг ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллинг таҳдидидан ҳимоя қилиш механизмларини такомиллаштириш юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
Кибербуллинг таҳдидининг ижтимоий хавфи катта бўлмаган, ижтимоий хавфи катта, ижтимоий хавфи оғир ва ижтимоий хавфи ўта оғир шакллари кибербуллингнинг ёшлар психикасига таъсири, жабрланувчида келиб чиқиши мумкин бўлган салбий ҳиссиётлар ва ижтимоий-психологик оқибатларни ўрганиш натижаларига кўра таснифланган;
Ўспиринларнинг интернет ва ахборот-коммуникация технологиялари орқали мулоқотида ахборот-психологик хавфсизлигига ижтимоий хавфи ўта  оғир бўлган кибербуллинг таҳдидлари секстинг, ҳеппи-слеппинг, киберсталкинг ўспиринларнинг психикасида салбий, эмоционал-иродавий ва когнитив ўзгаришлар, ҳамда ижтимоий муносабатлардаги дезадаптацияни келтириб чиқариши асосланган;
Ўспиринларнинг ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллинг таҳдидидан ҳимоялашга таъсир кўрсатувчи психологик омиллар, жумладан, виктим ва агрессив хулқ, коммуникатив толерантликнинг меъёрий ривожланганлик даражасига боғлиқлиги асосланган;
Ўспиринларни ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллингни ижтимоий хавф даражасини баҳолаш шкаласи ва кибербуллинг таҳдидидан ҳимояланган ёшларни тарбиялаш модели яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Олинган илмий натижалар қуйидаги фаолиятларга татбиқ этилган:
- кибербуллинг таҳдидининг ижтимоий хавфи катта бўлмаган, ижтимоий хавфи катта, ижтимоий хавфи оғир ва ижтимоий хавфи ўта оғир шакллари кибербуллингнинг ўспиринлар психикасига таъсири, жабрланувчида келиб чиқиши мумкин бўлган салбий ҳиссиётлар ва ижтимоий-психологик оқибатлари асосида таснифлашга оид таклифлари ТДПУ Психология ўқув-амалий маркази қошидаги психологларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш курси ўқув режасининг “Онтогенез психология. Дифференциал психология” ва “Девиантология” модулига киритилган. (ТДПУ Психология ўқув-амалий марказининг 2023 йил, 22 декабрдаги ПМ-105 - сон маълумотномаси). Мазкур натижаларнинг жорий қилиниши ёшлар билан ишловчи барча мутахассислар, жумладан, таълим муассасаси раҳбарлари, педагогик жамоа, амалиётчи психологлар учун амалий-услубий асос сифатида хизмат қилган;
- ўспиринларнинг интернет ва ахборот-коммуникация технологиялари орқали мулоқотида ахборот-психологик хавфсизлигига ижтимоий хавфи ўта оғир бўлган кибербуллинг таҳдидлари секстинг, ҳеппи-слеппинг, киберсталкинг ўспиринларнинг психикасида салбий, эмоционал-иродавий ва когнитив ўзгаришлар, ҳамда ижтимоий муносабатлардаги дезадаптацияни келтириб чиқаришига оид таклифлари Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлигида (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлигининг 2024-йил, 26-феврал 2-13-21-667-сон маълумотномаси) амалиётга жорий қилинган. Ушбу натижаларни амалга татбиқ этиш орқали вояга етмаганларни шафқациз муомаладан ҳимоялаш, уларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини бузилишидан, қадр-қимматини камситиш, руҳий зўравонликдан ҳимоя қилиш, шунингдек, турли ҳуқуқбузарликларни содир этишда қонуний жавобгарлик масалаларидан хабардорлик даражасини ортишига имкон берган;
- ўспиринларнинг ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллинг таҳдидидан ҳимоялашга таъсир кўрсатувчи психологик омиллар, жумладан, виктим ва агрессив хулқ, коммуникатив толерантликнинг меъёрий ривожланганлик даражасига боғлиқлигига оид таклифлари Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик Республика ташхис Марказида амалиётга тақдим этилган (01/10-01-319-сон. 01.11.2023 й. Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик Республика ташхис Маркази маълумотномаси). Мазкур натижаларнинг жорий этилиши ёшларда ижтимоий установкалар ёрдамида виктим ва агрессив хулқ, коммуникатив толерантликнинг меъёрий ривожланганлик даражасини шакллантиришга урғу бериш орқали, вояга етмаганларни қўллаб-қувватлаш, ўз тенгдошлари билан муносабатда мулоқот қилишнинг конструктив копинг хулқ стратегияларини ўзлаштириш, кибербуллинг профилактикаси самарадорлигини оширишга хизмат қилган.
- ўспиринларни ахборот-психологик хавфсизлигини таъминлашда кибербуллинг таҳдидидан ҳимоялаш тизимини такомиллаштириш бўйича таклифлар, кибербуллингни ижтимоий хавф даражасини баҳолаш шкаласи ва кибербуллинг таҳдидидан ҳимояланган ёшларни тарбиялаш бўйича яратилган модел Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий маънавий тадқиқотлар институти ва “Миллий тикланиш” демократик партияси марказий кенгашида амалиётга татбиқ этилган. (01/31-сон. 20.01.2025 й. Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий маънавий тадқиқотлар институти далолатномаси), (“Миллий тикланиш” демократик партияси марказий кенгашининг 2025-йил, 20-январ 02/02-06-сонли маълумотномаси). Ушбу таклиф ва модел ёшларни ахборот-психологик таҳдидлардан ҳимоялашнинг ижтимоий, психологик ва педагогик механизмларини такомиллаштириш имкониятини оширишга ёрдам берган.